"Bài toán" với cơ quan quản lý cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp

Ảnh minh họa từ internet.
Ảnh minh họa từ internet.
(PLO) - Chế định đương nhiên được xóa án tích cho người bị kết án được quy định trong pháp luật về hình sự và được quan tâm sửa đổi ngày càng phù hợp với thực tiễn tại Bộ luật Hình sự năm 2015. Tuy nhiên, chế định này đang đặt ra bài toán cần giải quyết đối với cơ quan quản lý cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp.

Bất cập với Bộ luật Hình sự mới

Sau hơn 5 năm thi hành, Luật Lý lịch tư pháp (LLTP) 2009 đã đạt được kết quả trên nhiều mặt, thực sự trở thành công cụ pháp lý quan trọng đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của công dân trong việc tiếp cận thông tin, được chứng minh nhân thân, yêu cầu cấp Phiếu và sử dụng Phiếu LLTP trong đời sống xã hội. Luật LLTP cũng cụ thể hóa quy định của Bộ luật Hình sự 1999 về chế định đương nhiên được xóa án tích, bảo vệ quyền con người, giúp người từng bị kết án tái hòa nhập cộng đồng. 

Theo quy định của Luật LLTP, Sở Tư pháp có trách nhiệm trong việc cập nhật thông tin khi xác định người bị kết án có đủ điều kiện đương nhiên được xóa án tích vào LLTP của người đó. Trong trường hợp cần thiết, Trung tâm LLTP quốc gia, Sở Tư pháp có trách nhiệm xác minh về điều kiện đương nhiên được xóa án tích khi cấp Phiếu LLTP. Ngoài ra, Nghị định số 111/2010/NĐ-CP cũng quy định cụ thể trách nhiệm của cơ quan quản lý cơ sở dữ liệu LLTP trong việc xác minh về điều kiện đương nhiên được xóa án tích để xây dựng cơ sở dữ liệu LLTP.

Thực tiễn thi hành các quy định trên đã gặp một số bất cập. Nhiều trường hợp, kết quả xác minh của cơ quan Công an về việc người đó bị bắt, điều tra, truy tố, khởi tố, xét xử nhưng không có thông tin về bản án hoặc không rõ tình trạng thi hành án. Trung tâm LLTP quốc gia, Sở Tư pháp thực hiện tra cứu, xác minh thông tin tại các cơ quan khác có liên quan như Tòa án, Viện kiểm sát, Thi hành án dân sự, UBND cấp xã song đều không cung cấp được thông tin về án tích của người đó vì nhiều lý do như chuyển trụ sở, bản án được xét xử quá lâu… Thực tế ấy gây khó khăn trong việc kết luận về tình trạng án tích của người yêu cầu cấp Phiếu LLTP, chậm trễ trả lời yêu cầu cấp Phiếu của người dân, gây bức xúc kéo dài.

Cần sửa đổi cơ chế phối hợp cung cấp thông tin lý lịch tư pháp

Với yêu cầu đặt ra để thống nhất, đồng bộ trong tổ chức thi hành quy định của Bộ luật Hình sự năm 2015 về xóa án tích và trách nhiệm của cơ quan quản lý cơ sở dữ liệu LLTP trong cập nhật, xác minh về điều kiện đương nhiên được xóa án tích thì Luật LLTP cần thiết có sự sửa đổi quy định về trách nhiệm phối hợp cung cấp thông tin của Viện kiểm sát về quá trình khởi tố, điều tra, truy tố bị can.

Đại diện Trung tâm LLTP quốc gia – đơn vị được giao chủ trì nghiên cứu việc sửa đổi, bổ sung Luật LLTP - đề xuất: Trong trường hợp xét thấy người bị kết án đủ điều kiện đương nhiên được xóa án tích theo quy định của Bộ luật Hình sự năm 2015, cơ quan quản lý cơ sở dữ liệu LLTP đề nghị cơ quan quản lý về vấn đề này (có thể thuộc VKSNDTC) cung cấp thông tin về việc người đó bị khởi tố bị can hay không.

Bên cạnh đó, để giải quyết những khó khăn, bất cập hiện nay cho cơ quan có thẩm quyền cấp Phiếu LLTP trong trường hợp xác minh về một người bị bắt, khởi tố, điều tra, truy tố hoặc xét xử nhưng các cơ quan như Tòa án, Viện kiểm sát, cơ quan thi hành án… không cung cấp được thông tin về bản án cũng như quá trình thi hành án của người yêu cầu cấp Phiếu LLTP thì Trung tâm LLTP quốc gia còn đề nghị quy định thẩm quyền của cơ quan quản lý LLTP xác nhận người đó “không có án tích” trong trường hợp này.

Đây là quy định có ý nghĩa quan trọng trong chế định về xóa án tích, phù hợp với yêu cầu thực tiễn, nâng cao vai trò, trách nhiệm của cơ quan có thẩm cấp Phiếu LLTP mà vẫn bảo đảm lợi ích của người dân, phù hợp với nguyên tắc “có lợi cho đương sự”, góp phần không nhỏ vào chủ trương tái hòa nhập cộng đồng của người phạm tội.

Đọc thêm

Xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam thực sự của Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân dưới sự lãnh đạo của Đảng

PGS.TS Vũ Văn Phúc, Phó Chủ tịch Hội đồng Khoa học các cơ quan Đảng Trung ương, nguyên Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản
(PLVN) - Xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam là quy luật phát triển tất yếu, là nguyện vọng và sự lựa chọn của Nhân dân. Sự lãnh đạo của Đảng là yếu tố then chốt để bảo đảm tính Đảng, tính định hướng xã hội chủ nghĩa trong việc xây dựng và vận hành Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật Hội thảo tham vấn ý kiến về đề xuất sửa đổi Nghị định hỗ trợ pháp lý cho doanh nghiệp nhỏ và vừa

Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật Hội thảo tham vấn ý kiến về đề xuất sửa đổi Nghị định hỗ trợ pháp lý cho doanh nghiệp nhỏ và vừa
(PLVN) -Thực hiện Chương trình hỗ trợ pháp lý liên ngành cho doanh nghiệp nhỏ và vừa giai đoạn 2021-2025 và Đề án về nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác hỗ trợ pháp lý cho doanh nghiệp giai đoạn 2021-2030 năm 2024, chiều ngày 04/11/2024, Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật tổ chức Hội thảo tham vấn ý kiến về việc sửa đổi, bổ sung Nghị định số 55/2019/NĐ-CP ngày 26/4/2019 của Chính phủ về hỗ trợ pháp lý cho doanh nghiệp nhỏ và vừa tại thành phố Cao Bằng, tỉnh Cao Bằng.

Tổ chức đấu giá Quyền sử dụng đất tại Khu đất dịch vụ Đông Đạo, phường Đồng Tâm, thành phố Vĩnh Yên, tỉnh Vĩnh Phúc

Đồng chí Phùng Huy Thọ - Đấu giá viên, phó Giám đốc phụ trách Trung tâm Dịch vụ đấu giá tài sản tỉnh Vĩnh Phúc điều hành cuộc bán đấu giá
(PLVN) - Căn cứ Quyết định số 22/QĐ-TNMT ngày 18/9/2024 của Phòng Tài nguyên và Môi Trường về việc phê duyệt kết quả lựa chọn đơn vị thực hiện đấu giá QSD đất đối với 05 thửa đất thuộc dự án: Khu đất dịch vụ Đông Đạo, phường Đồng Tâm, thành phố Vĩnh Yên; Hợp đồng dịch vụ đấu giá quyền sử dụng đất số 24/2024/HĐ-DVĐGQSDĐ ngày 23/9/2024 ký giữa Trung tâm dịch vụ đấu giá tài sản tỉnh Vĩnh Phúc với Phòng Tài Nguyên và Môi Trường thành phố Vĩnh Yên. Vừa qua, Trung tâm dịch vụ đấu giá tài sản tỉnh Vĩnh Phúc tổ chức bán đấu giá thành công 5/5 ô đất với tổng giá khởi điểm là 17.316.000.000 đồng.

Hơn 400 học sinh tham dự phiên tòa xét xử lưu động tại Lào Cai

Hơn 400 học sinh tham dự phiên tòa xét xử lưu động tại Lào Cai
(PLVN) -  Ngày 4/11/2024, tại Trường THCS Bắc Cường, Tòa án nhân dân Thành phố Lào Cai đã tổ chức phiên tòa xét xử lưu động vụ án hình sự mua bán, tàng trữ trái phép chất ma túy. Phiên tòa có sự tham dự của cán bộ, giáo viên và hơn 400 học sinh trường THCS Bắc Cường, thành phố Lào Cai.

Đoàn công tác của Bộ Tư pháp tham dự Hội nghị chuyên gia pháp luật Châu Á lần thứ 12

Đoàn công tác của Bộ Tư pháp tham dự Hội nghị chuyên gia pháp luật Châu Á lần thứ 12
(PLVN) -Nhận lời mời của Bộ trưởng Lập pháp Chính phủ Hàn Quốc, trong khuôn khổ chuyến thăm và làm việc tại Hàn Quốc, ngày 01/11/2024, Đoàn công tác của Bộ Tư pháp do Thứ trưởng Nguyễn Khánh Ngọc làm Trưởng đoàn đã tham dự Hội nghị chuyên gia pháp luật Châu Á lần thứ 12 (ALES 12) tại Seoul, Hàn Quốc.

Bình Định ban hành Quy chế phối hợp trong quản lý nhà nước về đăng ký biện pháp bảo đảm bằng quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất

Ảnh minh họa
(PLVN) - UBND tỉnh Bình Định vừa ban hành Quy chế phối hợp trong quản lý nhà nước về đăng ký biện pháp bảo đảm bằng quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất nhằm kịp thời giải quyết các yêu cầu của tổ chức, hộ gia đình, cá nhân trên địa bàn về đăng ký biện pháp bảo đảm.

Khởi công xây dựng "Mái ấm Tư pháp" tại Lào Cai

Khởi công xây dựng "Mái ấm Tư pháp" tại Lào Cai

(PLVN) -  Ngày 1/11/2024, tại thôn Nậm Lòn, xã Cốc Lầu, huyện Bắc Hà đã diễn ra lễ khởi công xây dựng nhà "Mái ấm Tư pháp" cho ông Hầu Seo Dỉ - Công chức Tư pháp - Hộ tịch xã Cốc Lầu bị sập và hư hỏng hoàn toàn căn nhà cấp 4 mới xây do ảnh hưởng của cơn bão số 3 gây ra.

Sửa đổi quy trình ban hành văn bản pháp luật, tạo thuận lợi cho quá trình phát triển kinh tế - xã hội

TS. Đinh Văn Minh, Nguyên Vụ trưởng Vụ Pháp chế- Thanh tra Chính phủ
(PLVN) - Nên xem xét lại cách quy định như hiện nay chỉ cho phép Chính phủ quy định chi tiết những điều khoản được xác định ngay trong luật. Thực tế xây dựng các văn bản hướng dẫn đã gặp không ít khó khăn từ quy định này và để không bị “bó tay” trước yêu cầu thực tiễn đặt ra trong quá trình triển khai luật, các Nghị định quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành với tên gọi là “các biện pháp bảo đảm thi hành”. Điều này cần được cân nhắc, điều chỉnh trong thời gian tới để tránh tình trạng "tự trói tay" mình rồi lại phải cố gắng "tự giải thoát" như hiện nay

Cán bộ Tư pháp - Hộ tịch Dương Chính Nghĩa 20 năm tận tuỵ với tư pháp cơ sở

Anh Dương Chính Nghĩa 20 năm tận tụy với công việc tư pháp ở cơ sở.
(PLVN) - Anh Dương Chính Nghĩa, công chức tư pháp - hộ tịch xã Tượng Sơn, huyện Thạch Hà (Hà Tĩnh) đã có gần 20 năm gắn bó với công việc tư pháp - hộ tịch ở cơ sở. Với địa bàn rộng, đông dân cư nhưng anh Nghĩa luôn tâm huyết, trách nhiệm, yêu nghề, nỗ lực hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao và luôn là “lá cờ đầu” triển khai các mô hình điểm về phổ biến, giáo dục pháp luật tại Hà Tĩnh.

Bạc Liêu: Bồi dưỡng, tập huấn kiến thức về nghiệp vụ giám định tư pháp

Bạc Liêu: Bồi dưỡng, tập huấn kiến thức về nghiệp vụ giám định tư pháp
(PLVN) - Ngày 2/11, Sở Tư pháp tỉnh Bạc Liêu chủ trì, phối hợp với Bộ Tư pháp tổ chức lớp bồi dưỡng nghiệp vụ giám định tư pháp cho cán bộ, công chức, viên chức làm công tác giám định tư pháp trên địa bàn tỉnh, nắm rõ các quy định của pháp luật về giám định tư pháp, một số kỹ năng pháp lý cơ bản, cần thiết của người giám định viên tư pháp.

Chủ quyền nhân dân trong xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam

GS.TS Trần Ngọc Đường, Nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội
(PLVN) - Tư tưởng Hồ Chí Minh về chủ quyền nhân dân xuyên suốt trong tư duy lý luận và quan điểm, đường lối của Đảng ta về xây dựng nhà nước, từ nhà nước dân chủ nhân dân, rồi nhà nước chuyên chính vô sản và hiện nay là nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Cốt lõi trong quan điểm về chủ quyền nhân dân là tư tưởng chính quyền thuộc về nhân dân.