Những chiếc ôtô, xe máy mang nhãn hiệu Honda, từ lâu, đã trở nên quá quen thuộc với người dân Việt Nam, nhưng ít ai biết được cha đẻ của nó - Honda Soichiro là ai. Với loạt bài tổng hợp từ cuốn sách “Honda Soichiro – Biến giấc mơ thành sức mạnh đi tới”, Autonet hy vọng bạn đọc có được cái nhìn khái quát về cuộc đời nhân vật có đóng góp rất lớn trong việc “cải tiến bước di chuyển của con người”.
Cánh tay đắc lực Fujisawa Takeo
Các nhà bình luận nhân vật khi nói về công ty Honda thường có câu: “Về kĩ thuật có Giám đốc Honda, về kinh doanh bán hàng có Giám đốc điều hành Fujisawa”. Honda bắt đầu gặp gỡ quen biết ông Fujisawa Takeo vào tháng 8/1949, khi hoàn thành xe gắn máy nhãn hiệu Dream.
 |
| Hai người bạn Honda và Fujisawa |
Thời đó, xe gắn máy của ông Honda được đánh giá tốt, lại bán với giá xuất xưởng nên tiêu thụ rất chạy. Đối với Honda, không gì vui sướng hơn khi thấy công lao của mình đã mang niềm vui cho mọi người, vì thế, việc kinh doanh có lãi chỉ là thứ yếu. Sau đó không lâu, nhà máy Honda đã phát triển sản xuất cả ngàn chiếc/tháng. Khách hàng lớn của nhà máy là các tiệm buôn xe đạp nhỏ, giới chợ đen đầu cơ hoặc các nhóm quân đội giải ngũ lợi dụng hoàn cảnh loạn lạc sau chiến tranh để kinh doanh trục lợi. Tóm lại, khách hàng hoàn toàn không ổn định.
Trong giai đoạn tình hình xã hội Nhật Bản còn bất ổn, nếu chỉ dựa vào khách hàng quen thuộc nhưng thiếu ổn định thì cũng không hiệu quả. Tình trạng đó có thể thấy qua ví dụ, ngày hôm qua mới thấy một cửa hàng mở cửa hoạt động, ngày hôm sau, đi thu tiền bán hàng thì đã thấy đóng cửa. Đó là thực tế hàng có bán ra nhưng tiền thu vào thì không thấy.
Nếu tình hình này kéo dài thì nhà máy sẽ phải phá sản. Trong lúc Honda đang đau đầu chưa biết giải quyết vấn đề này như thế nào thì ông Takeshima Hiroshi (sau này là thành viên BGĐ Công ty Honda) đã giới thiệu ông Fujisawa cho Honda.
Ông Takeshima trong thời chiến tranh làm việc ở Công ty máy bay Nakashima. Ông cũng đã từng biết đến sản phẩm piston của công ty Cơ khí chính xác Tokai Seiki, thấy sản phẩm này sử dụng tốt nên đã tạo cơ hội giới thiệu Honda làm việc với công ty Nakashima.
Về phía ông Fujisawa, lúc đó đang làm dao tiện và giao hàng cho công ty Nakashima. Như vậy, ông Takeshima là người biết cả Honda và Fujisawa. Sau chiến tranh, ông Takeshima chuyển sang làm việc ở Bộ thương mại công nghiệp Nhật Bản, phụ trách công việc sản xuất của Honda nên biết rõ Honda đã có nhiều phát minh, làm ra nhiều sản phẩm mới, nhưng lại gặp khó khăn trong việc quản lí tài chính. Ông đề nghị với Honda: “Về vấn đề tiền bạc, nếu ông giao được cho anh Fujisawa quản lí thì rất tốt. Như vậy, ông sẽ không phải khổ sở trong quản lí kinh doanh và có thể yên tâm theo đuổi con đường kĩ thuật”. Ông Takeshima đã sắp xếp cho hai người gặp nhau sau đó.
 |
| Về kĩ thuật có Giám đốc Honda, về kinh doanh bán hàng có Giám đốc điều hành Fujisawa |
Riêng Honda, từ trước khi thành lập Công ty Cơ khí chính xác Tokai Seiki đã có quan niệm là không hợp tác với người có tính cách giống mình. Nếu giống Honda thì sẽ không cần thiết có đến hai người, một mình ông là quá đủ rồi. Suy nghĩ trước sau không thay đổi của Honda là: “Có thể hợp tác với người có cùng chung mục đích với mình, nhưng phương pháp để đạt mục đích của mỗi người khác nhau tùy theo cá tính, sở thích, cho nên tôi chỉ muốn hợp tác với người có tính cách và năng lực khác với tôi”.
Ngay lần đầu tiên khi gặp Fujisawa, Honda đã khẳng định, đây là một người tuyệt vời. “Anh ấy có cái tài mà tôi không có. Chỉ mới gặp một lần, tôi quyết tâm sẽ hợp tác với anh”. Về điều này, Honda vẫn thường cảm nhận, trong xã hội, giá trị của một người sẽ bị giảm đi nếu như người đó không có khả năng giao tiếp và hợp tác với người có tính cách khác với bản thân mình.
Hoàn thành nhãn hiệu xe Dream, Honda bổ nhiệm Giám đốc điều hành Fujisawa chuyên trách bán hàng và quyết định thành lập Văn phòng kinh doanh ở Tokyo vào tháng 3/1950 và xem đây là trung tâm để mở rộng thị trường.
(Về nhân vật Fujisawa xin xem chi tiết ở các phần tiếp sau)
Kawashima và động cơ 4 thì trên xe Dream
Tháng 9/1950, Honda bắt đầu sự nghiệp mới đầy triển vọng sau khi hoàn thành nhà máy lắp ráp ở Kamijujo, quận Kita (Tokyo). Khi quyết định xin giấy phép của Bộ Thương mại Công ngiệp Nhật Bản để xây dựng Nhà máy lắp ráp sản xuất xe gắn máy với công suất một tháng 300 chiếc, Honda đã được mời đến để nghe chất vấn: “Làm sao có thể sản xuất 300 chiếc/tháng được. Anh thực tình nghĩ có thể bán được đến số lượng thế sao?”. Một số đồng nghiệp còn nói xấu Honda khắp nơi rằng: “Ông Honda có ý đồ tăng số lượng xe để nhận được thêm lượng xăng phân phối. Nói gì đi nữa, đây cũng là chuyện điên rồ”.
 |
| Ông Kawashima trên chiếc xe Dream động cơ 4 thì |
Thực tế, từ con số 300 chiếc/ tháng, đến nay (thời điểm ông Honda đang viết cuốn tự truyện) công ty Honda đã sản xuất lên đến 10.000 chiếc/tháng. Nếu ngày đó Honda xin phép sản xuất 10.000 chiếc/tháng thì có lẽ đã bị đưa vào bệnh viện tâm thần.
Nhờ vào kết quả nghiên cứu khả quan trong môi trường mới phát triển, động cơ bốn thì loại E ra đời được gắn vào xe Dream thay cho động cơ hai thì trước đây. Chiếc xe này được tổ chức chạy thử trên quốc lộ Tokai đến Hakone, xuất phát từ Hammamatsu đúng vào ngày 15/07/1951 trong thời tiết mưa bão. Người lái thử nghiệm là Kawashima Kiyoshi – ông tham gia lái thử nghiệm chiếc xe yêu quý do chính mình tham gia từ thiết kế cho đến chế tạo.
Honda lái ôtô chở Fujisawa chạy theo sau xe gắn máy của Kawashima từ Mashimaguchi của tỉnh Shizuoka nhưng không thể nào đuổi kịp. Thời đó, rất hiếm xe gắn máy vượt qua đèo Hakone – nổi tiếng hiểm trở, nhưng chiếc xe hiệu Dream này đã bỏ xa chiếc xe ôtô mà Honda đang lái, chạy một mạch đến đỉnh đèo với tốc độ tuyệt vời. Hơn thế nữa, động cơ xe hoàn toàn không bị cháy.
Khi Honda cùng Fujisawa chạy đến đỉnh núi, nhìn thấy hồ Ashinoko thì gặp ông Kawashima đang nghỉ chân. Phải nói họ đã rất phấn khích trước cảnh tượng tuyệt vời đó và gặp nhau vui mừng chảy nước mắt trong cơn mưa như trút nước. Một người nổi tiếng lạnh lùng như Fujisawa vậy mà sau khi bước xuống xe đã đứng lặng người một lúc để mặc cho toàn thân ướt sũng trong cơn bão.
Sự kiện cảm động này đánh dấu một giai đoạn phát triển của Công ty Honda. Sau đó xe Dream với động cơ loại E4 với khung sườn có đường sơn dài màu bạc được tiêu thụ rộng rãi trên thị trường. Ông Kawashima là người lái chiếc xe thử nghiệm ngày ấy, sau đó đến năm 34 tuổi trở thành một Giám đốc trọng trách của Công ty Honda.
| Ý tưởng thiết kế mẫu xe Cub của Honda Tuy động cơ máy loại E đã hoàn thành và thị trường đánh giá xe Dream rất tốt, nhưng giá cả so với thời bấy giờ vẫn còn quá cao nên khó tiêu thụ rộng rãi. Đây là điều trăn trở nhất của Honda. Nói gì đi nữa, xe đạp vẫn là sản phẩm tiêu thụ rộng rãi nhất, cho nên nếu không làm được xe gắn máy thay thế xe đạp thì không ổn. Cho đến thời điểm đó, hầu như tất cả động cơ xe gắn máy là loại động cơ được sửa chữa để sử dụng lại từ động cơ của máy truyền tin quân đội trong thời chiến bỏ lại, nên nặng và tính năng kém. Vì vậy, động cơ hiệu Cup được nghiên cứu xuất phát từ mục đích đầu tiên là làm sao chế tạo được loại động cơ có thể gắn vào xe đạp và chạy tốt. Từ trước đến nay, Honda vẫn nghĩ rằng, thiết kế mẫu mã là việc của những người làm nghệ thuật. Thế nhưng, suy nghĩ kĩ, ông lại thấy rằng, mọi việc không nhất thiết phải như vậy. Honda đã ví dụ khi ông còn là một cậu học việc: Cô tiếp viên bán cà phê đeo tạp rề với mái tóc dài che tai được coi là mốt, nhưng ngày nay, nếu ăn mặc như thế đi dạo phố ở Ginza thì mọi người sẽ cho là lỗi thời. Theo suy nghĩ của Honda, tóm lại, thiết kế mẫu mã không chỉ là yếu tố nghệ thuật, là chuyện đẹp hay xấu mà nó chỉ thực sự có ý nghĩa khi mẫu thiết kế thể hiện được ý thích của con người trong thời đại ấy.
Honda là người có nhiều trải nghiệm về chuyện… chơi bời. Vì vậy, ông có khả năng hiểu được tâm lí đại chúng vì thường sinh hoạt ở các quán bình dân. Cho nên, Honda nghĩ mình cũng có thể thiết kế mẫu theo ý đại chúng. Honda đã thử thiết kế mẫu xe Cub và được thị trường tiếp nhận ngoài dự kiến. Điều này có nghĩa, thiết kế theo phong cách đại chúng đó là thành công. Đây là cơ sở để Honda tự tin hơn về nhận thức của chính mình. Quần chúng không tự mình nghĩ ra thiết kế, nhưng họ có năng lực để hiểu, lựa chọn thiết kế đẹp và phù hợp. |
||||
(Còn tiếp)
(Tổng hợp từ cuốn sách “Honda Soichiro – Biến giấc mơ thành sức mạnh đi tới”. Bản tiếng Nhật: Yume O Chikara Ni. Người dịch: Nguyễn Trí Dũng)
