“Bác sĩ xây dựng” Nguyễn Trường Tiến được vinh danh

Ban tổ chức Hội nghị Liên đoàn các tổ chức kỹ sư Đông Nam Á 2010 (CAFEO 28) tối qua vinh danh các kỹ sư danh dự và xuất sắc của Đông Nam Á. Trong hai kỹ sư của Việt Nam được tôn vinh, có Viện sĩ, GS.TS.Nguyễn Trường Tiến, Phó Tổng giám đốc Tổng Công ty Xây dựng (Bộ Xây dựng).

Công trình gắn liền với tên tuổi của Viện sĩ Nguyễn Trường Tiến là xử lý hang động ngầm castơ ở Nhà máy xi măng Hoàng Thạch (Bắc Ninh) và xử lý chống lún Viện Nhi Thụy Điển (Hà Nội).

Viện sĩ Nguyễn Trường Tiến cho biết: 70% hỏng hóc của công trình xảy ra là do nền móng công trình.

Viện sỹ Nguyễn Trường Tiến

Năm 1979, khi mới 30 tuổi, kỹ sư Nguyễn Trường Tiến đã tìm ra giải pháp xử lý hang động ngầm castơ ở Nhà máy xi măng Hoàng Thạch. Dưới nền nhà máy là các hang động ngầm gây khó khăn cho xây dựng công trình. Nguyễn Trường Tiến đã sáng tạo ra loại móng cọc, sử dụng nguyên liệu và thiết bị, kỹ thuật sẵn có ở Việt Nam để xây dựng. Giải pháp này hoàn toàn không có trong sách giáo khoa, chưa được sử dụng trong thực tiễn nhưng ông đã thành công. 

Những năm 90 của thế kỷ trước, Viện Nhi Thụy Điển (Hà Nội) do xây dựng trên nền đất yếu, do nạn khai thác nước ngầm bừa bãi đã bị lún xuống. Các nhà thiết kế công trình khi thiết kế đã không tính toán tới điều đó. Để xử lý lún nứt, kỹ sư Nguyễn Trường Tiến đã sáng tạo, dùng giải pháp sử dụng móng cọc tiết diện nhỏ. Cọc tiết diện nhỏ này còn ứng dụng rất hiệu quả, thuận lợi cho việc xây dựng nhà ở của người dân ở các thành phố lớn, giúp cho việc xây dựng các nhà cao tầng trong thành phố lớn như Đà Nẵng, Hà Nội và TP.Hồ Chí Minh, không gây lún nứt các công trình lân cận.

Đóng góp lớn nhất của Viện sĩ Nguyễn Trường Tiến là sự phối hợp, hợp tác với các tổ chức của các nước Thụy Điển, Canada, Nhật, Mỹ, Hàn Quốc, các nước Đông Nam Á đưa các kỹ thuật và công nghệ hiện đại trong kỹ thuật nền móng ứng dụng vào Việt Nam như xử lý nền đất yếu.

Từ năm 2000 đến nay, ông tham gia thiết kế, xây dựng nhà ở cho người nghèo ở Đồng bằng sông Cửu Long bằng các loại kỹ thuật, vật liệu, công nghệ có sẵn, giá thành thấp, giảm khoảng 50-70% giá thành xây dựng so với những giải pháp thông thường.

Hiện Viện sĩ Nguyễn Trường Tiến đang thực hiện nhiều dự án lớn. Ông là Chủ nhiệm Dự án Công viên Nghĩa trang đường Hồ Chí Minh trên biển, Công viên Nghĩa trang Quốc gia. Ông còn ấp ủ nhiều ý tưởng lớn như phục hồi sông Tô Lịch bằng một đường hầm, giải quyết vấn đề thoát nước cho Hà Nội, giao thông bị tắc nghẽo ở Hà Nội, quy hoạch nghĩa trang cho Hà Nội.

Ông Nguyễn Trường Tiến là người Hà Nội gốc. Cụ Nguyễn Xuân Thảo (97 tuổi) - cha ông là một trong những trí thức đầu tiên của Hà Nội đi theo cách mạng.

Năm 2004, ông Tiến là một trong 19 kỹ sư Việt Nam đầu tiên được Liên đoàn các tổ chức kỹ sư Đông Nam Á (AFEO) công nhận danh hiệu là kỹ sư Đông Nam Á. Từ đó đến nay, nước ta có tổng cộng 159 kỹ sư được công nhận danh hiệu này.

Ông Tiến tốt nghiệp kỹ sư xây dựng ở Cuba năm 1973. 2 năm sau ông nhận bằng Thạc sĩ về cơ học đất và nền móng công trình. Sau đó, ông về nước làm công tác giảng dạy, tư vấn và nghiên cứu khoa học. Hàng chục năm qua, ông làm công việc “bác sĩ” của ngành xây dựng chuyên xử lý, tư vấn, giải quyết các sự cố công trình như sụt lún, nứt, gặp trở ngại trong thi công xây dựng.

Năm 1987, ông Tiến bảo vệ thành công luận án tiến sĩ tại Thụy Điển. Năm 1993, ông được Nhà nước phong chức danh Phó Giáo sư. Năm 2001, ông được ĐH Bách khoa Cuba phong chức danh Giáo sư của trường. Năm 2005, ông được Viện Hàn lâm Kỹ thuật và Công nghệ Đông Nam Á phong Viện sĩ. Hiện nay ông có gần 10 chức danh các loại.

Bắt mạch “hố tử thần” Xe container sập bẫy “hố tử thần”  * Chỉ trong vòng vài tháng qua, tại TP. Hồ Chí Minh đã xuất hiện hơn 40 hố “tử thần” tại nhiều tuyến đường gây nguy hiểm cho người và phương tiện tham gia giao thông trên đường. Thưa Viện sĩ, là nhà nghiên cứu hàng đầu về địa kỹ thuật, xin ông cho biết nguyên nhân vì sao lại xuất hiện hàng loạt hố tử thần này? - UBND TP.Hồ Chí Minh đã có báo cáo về các nguyên nhân chính gây sụt lún mặt đường trong thời gian qua. Đó là do các công trình hạ tầng kỹ thuật xuống cấp làm vỡ, xì, cuốn trôi đất cát, tạo ra các lỗ hổng. Bên cạnh đó, việc thi công các công trình hạ tầng kỹ thuật của các đơn vị chưa tuân thủ nghiêm các quy trình thi công và nghiệm thu hiện hành... Xe container sụp hố tử thần Về chuyên môn, nguyên nhân khiến các hố “tử thần” há miệng trên đường là do người thiết kế dự án, người quản lý dự án và thi công dự án đó mắc những sai lầm trong quá trình khảo sát, thiết kế, thi công. Sai lầm lớn nhất của đơn vị thi công là không kiểm soát được vấn đề thoát nước trong quá trình thi công. Các hố “tử thần” này chỉ xuất hiện ở những đoạn đường có nền bằng cát, nền đất sét sẽ không xảy ra sự cố này. Theo tính chất của các loại đất. Cát có hạt to, hệ số thấm trong cát cao. Khi có nước chảy, cát sẽ chảy theo gây ra những lỗ hổng ngầm ở dưới đất mà chuyên môn chúng tôi gọi là các hang ngầm hay động castơ. Tôi nhấn mạnh, những hang ngầm này do con người tạo nên, không phải do thiên nhiên. Đất sét hạt nhỏ, hệ số thấm nhỏ nên khó chảy. Cát linh hoạt, tuy nhiên, nếu nước chảy qua một tầng cát nằm tương đối nông thì cát mới chảy theo, cát ở sâu quá cũng không di chuyển được. Lỗi này do người thiết kế gây ra. Khi nước chảy sẽ kéo đi những lớp cát dưới đáy công trình tạo thành những hang ngầm. Khi xe có tải trọng lớn chạy qua, độ rung, va đập của ô tô đã gây sụt lún tạo hố “tử thần”.  * Thưa ông, cần phải làm gì để xử lý các hố “tử thần” này? - Có thể nói, chất lượng đào tạo, đạo đức nghề nghiệp của các kỹ sư hiện nay đáng báo động. Chúng ta không có một cơ chế quản lý các dự án chuyên nghiệp, không biết quản lý các dự án, không có nhà quản lý dự án. Theo tôi, phải có một hội đồng kiểm tra, thẩm định. Không cần phải đào hết đường lên, đơn vị thi công cần có máy dò-thiết bị khảo sát loại đất đó kiểm tra xem chỗ nào có hang động ngầm, rồi vẽ mặt cắt địa chất. “Bác sĩ” cần bắt bệnh, hội chẩn sau đó mới bàn đến chuyện chữa bằng gì và chữa như thế nào.  * Xin cảm ơn ông!