Nhiều đơn vị cố tình “chây ì” nợ đóng BHXH
Trước thực trạng đó, trong năm 2021, BHXH tỉnh Bạc Liêu thực hiện 03 cuộc thanh tra chuyên ngành (TTCN) về đóng BHXH tại 11 doanh nghiệp (DN) trên địa bàn TP Bạc Liêu, tập trung TTCN vào các DN, Cty ngoài quốc doanh có tỷ lệ nợ đọng kéo dài, số nợ lớn, tỷ lệ nợ cao.
Theo thống kê, từ 2017-2021 có nhiều đơn vị trong 5 năm đều bị thanh tra, kiểm tra nhưng vẫn không chấp hành kết luận thanh tra (KLTT) hoặc chấp hành không đầy đủ. Ngày 3/11/2021, Giám đốc BHXH tỉnh đã ban hành KLTT về việc TTCN đóng BHXH, BHYT, BHTN; kiểm tra việc thực hiện chính sách hỗ trợ NLĐ và NSDLĐ từ quỹ BHTN theo Quyết định 28/2021/QĐ-TTg tại 8 DN, Cty có số nợ “chây ì” kéo dài nhiều năm.
Cụ thể, Cty CP Xây dựng kiểm định miền Nam, Cty CP đầu tư xây dựng Thiên Long, Cty CP Xây dựng & Kinh doanh địa ốc Bạc Liêu, Cty CP Xây dựng & Kinh doanh bất động sản Bạc Liêu, Cty TNHH MTV Thương mại Dịch vụ và Sản xuất Hoàng Long TP, Cty TNHH MTV VLXD & BT Tiến Đạt, Cty CP Công trình giao thông Bạc Liêu, Cty TNHH Tư vấn & Đầu tư Xây dựng Tín Vạn Phát.
Đoàn thanh tra yêu cầu 8 đơn vị nộp tổng số tiền nợ BHXH, BHTN, BHYT tính đến tháng 9/2021 là hơn 5 tỷ đồng cùng số tiền đóng phát sinh của tháng 10, 11, 12 vào tài khoản chuyên thu của BHXH tỉnh, chậm nhất là sau 30 ngày kể từ ngày ban hành kết luận.
“Tuy nhiên, đến nay các đơn vị chưa nghiêm túc thực hiện kết luận, mới nộp 140 triệu đồng sau thanh tra. Việc các đơn vị nộp nhỏ giọt số tiền nợ BHXH tại các DN, Cty chỉ nhằm mục đích chạy thẻ BHYT gia hạn trong năm 2022. Qua thực tiễn làm việc vẫn chưa thấy các đơn vị có thiện chí trả nợ mặc dù BHXH tỉnh đã nghiêm túc yêu cầu 8 Cty khẩn trương thực hiện và báo cáo bằng văn bản”, BHXH tỉnh Bạc Liêu cho biết.
Theo BHXH tỉnh, việc nợ đọng như trên đã làm ảnh hưởng lớn đến việc thực hiện các chế độ chính sách với NLĐ, nhất là khi họ ốm đau, thai sản, tai nạn lao động không được thanh toán chế độ; một số NLĐ đến tuổi không được chốt sổ BHXH để giải quyết chế độ hưu trí…
Đáng chú ý, cùng với tình trạng trốn đóng BHXH, một vấn đề nan giải khác cũng liên quan trực tiếp đến quyền lợi của NLĐ đang bị các DN lợi dụng, đó là lách luật để giảm bớt mức đóng BHXH.
BHXH tỉnh cho biết, ngoài nguyên nhân do tác động của Covid-19 khiến nhiều DN gặp khó khăn trong sản xuất, kinh doanh thì vẫn còn không ít DN có biểu hiện cố tình “chây ỳ” để chiếm dụng tiền đóng BHXH.
Qua thanh tra cho thấy, có những DN khi trả lương cho NLĐ hàng tháng đã khấu trừ phần trách nhiệm phải đóng BHXH, BHYT, BHTN của NLĐ; nhưng DN vẫn không nộp đúng hạn cho cơ quan BHXH, mà cố tình lợi dụng vốn để phục vụ cho mục đích khác. Bởi lãi suất chậm nộp BHXH thấp hơn so với lãi suất vay của ngân hàng mà không phải mất công làm thủ tục vay. Do vậy, DN này chấp nhận chịu phạt để chiếm dụng quỹ BHXH.
Trong khi đó, chế tài xử lý vi phạm trong lĩnh vực này còn nhiều bất cập và chưa đủ sức răn đe khiến tình trạng nợ đọng BHXH tồn tại kéo dài với xu hướng ngày càng phức tạp. Theo quy định hiện hành, mức xử phạt trong lĩnh vực BHXH là rất thấp, thủ tục phức tạp, không quy định xử lý hình sự khi chủ sử dụng lao động chiếm dụng tiền đóng BHXH của NLĐ; do vậy không răn đe được các chủ sử dụng lao động.
Đồng bộ nhóm giải pháp
Để khắc phục tình trạng trên, BHXH tỉnh Bạc Liêu đã đề ra nhiều biện pháp nhằm quản lý chặt chẽ công tác thu, xử lý thu hồi giảm nợ đọng:
Thứ nhất, phân công cán bộ chuyên quản thường xuyên kiểm tra, đối chiếu đôn đốc đơn vị, DN trích nộp đầy đủ, kịp thời theo quy định của Luật BHXH; hàng tháng thông báo kịp thời tiến độ thu nộp BHXH, BHYT, BHTN của đơn vị để NSDLĐ nắm rõ tình hình và có kế hoạch trong việc đóng nộp đúng quy định.
Thứ hai, thành lập tổ công tác thu nợ, tăng cường công tác kiểm tra việc thực hiện chế độ, chính sách tại các đơn vị sử dụng lao động; phối hợp với Thanh tra Sở LĐ-TB&XH, Liên đoàn Lao động và Công an tỉnh tổ chức các cuộc thanh, kiểm tra liên ngành tại các đơn vị, DN trên địa bàn, xử lý đúng theo quy định các đơn vị trốn đóng, chậm đóng.
Thứ ba, phối hợp Ngân hàng Nhà nước Chi nhánh tỉnh Bạc Liêu và Sở LĐ-TB&XH ký Quy chế phối hợp thực hiện trích tiền từ tài khoản tiền gửi của NSDLĐ để nộp tiền BHXH chưa đóng, chậm đóng và lãi phát sinh theo quy định.
Thứ tư, tiếp tục tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến chính sách pháp luật về BHXH, BHYT nhằm nâng cao hơn nữa ý thức chấp hành pháp luật của các đơn vị sử dụng lao động và nhận thức của NLĐ về BHXH, BHYT.
Thứ năm, các cơ quan, ban ngành cấp tỉnh theo chức năng, nhiệm vụ của mình cần tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật nói chung và Luật BHXH, Luật BHYT nói riêng nhằm nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của các DN.
Thứ sáu, BHXH tỉnh sẽ tiến hành xử phạt hành chính, gửi hồ sơ sang công an đối với các đơn vị nợ “chây ỳ” trên 5 năm chưa có thiện chí trả nợ.
