Khởi kiện vì đất bị thu hồi trái luật?
Ngày 9/7/2008, UBND tỉnh Bắc Giang cấp Giấy chứng nhận đầu tư số 2012100013 cho HTX Đầu tư xây dựng quản lý và khai thác chợ Hải An (HTX Hải An) thực hiện dự án Đầu tư xây dựng, quản lý và khai thác chợ Song Mai (thuộc xã Song Mai, TP. Bắc Giang). Ngày 29/12/2008, UBND TP Bắc Giang ban hành Quyết định số 1192/QĐ-UBND về việc phê duyệt điều chỉnh chi tiết xây dựng chợ Song Mai. Ngày 10/11/2010, UBND TP Bắc Giang ban hành Quyết định thu hồi đất số 2683/QĐ-UBND đối với 29 hộ gia đình thuộc khu 34, xã Song Mai, trong đó gia đình ông Khuê, bà Đệ bị thu hồi diện tích đất 704,3m2.
Trước đó, ngày 16/10/2010, UBND TP Bắc Giang có Quyết định số 2738/QĐ- UB về việc phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ GPMB và bố trí tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất để xây dựng chợ Song Mai, gia đình ông Khuê được bồi thường, hỗ trợ hơn 192 triệu đồng.
Không đồng ý, ông Khuê, bà Đệ đã làm đơn khiếu nại gửi đến UBND TP Bắc Giang, nhưng được trả lời việc khiếu nại không có căn cứ.
Ngày 2/11/2011, UBND TP Bắc Giang ban hành Quyết định cưỡng chế số 3260/QĐ-UBND đối với hộ gia đình ông Khuê, bà Đệ buộc phải bàn giao đất.
Không đồng ý giải quyết khiếu nại của UBND TP Bắc Giang, ngày 27/6/2011, ông Khuê, bà Đệ làm đơn khởi kiện hành chính cho rằng UBND TP Bắc Giang ban hành Quyết định số 2738/QĐ-UB trái pháp luật, xâm phạm trực tiếp đến quyền và lợi ích hợp pháp của ông, bà.
Theo đó, ngày 18/11/2011, TAND TP Bắc Giang có Quyết định số 01/2011/QĐ- BPKCTT tạm đình chỉ thi hành Quyết định hành chính số 3260/QĐ-UB ngày 02/11/2011 về việc cưỡng chế thu hồi 704,3m2 đất nông nghiệp đối với ông Khuê, bà Đệ
Tuy nhiên ngày 22/11/2011, TAND TP Bắc Giang lại ban hành Quyết định số 01/2011/QĐHBBPKCTT huỷ bỏ biện pháp khẩn cấp tạm thời theo yêu cầu của UBND TP Bắc Giang. Chính vì vậy, ngày 26/11/2011 UBND TP Bắc Giang đã huy động lực lượng cưỡng chế san phẳng khu đất của ông Khuê, bà Đệ.
Không chấp nhận, ông Khuê, bà Đệ đã khởi kiện UBND TP Bắc Giang, Chủ tịch UBND TP Bắc Giang ra tòa đề nghị tòa án xem xét giải quyết các nội dung sau: Hủy bỏ một phần Quyết định thu hồi đất số 2683/QĐ-UBND ngày 11/10/2010; Hủy bỏ một phần Quyết định số 2738/QĐ-UBND ngày 16/11/2010 về việc phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ GPMB khi Nhà nước thu hồi đất xây dựng chợ Song Mai; Hủy Quyết định cưỡng chế số 3260/QĐ-UBND ngày 2/11/2011; Yêu cầu UBND TP Bắc Giang bồi thường thiệt hại về tài sản trên đất do hành vi cưỡng chế thu hồi đất gây ra.
Nhà nước thu hồi hay tư nhân thỏa thuận?
Ngày 15/10/2013, TAND TP Bắc Giang đã đưa vụ “kiện QĐHC trong việc thu hồi đất, bồi thường thu hồi đất và hành vi hành chính trong việc áp dụng biện pháp cưỡng chế thu hồi đất, yêu cầu bồi thường thiệt hại” giữa người khởi kiện là ông Nguyễn Văn Khuê, bà Nguyễn Thị Đệ và người bị kiện là UBND TP Bắc Giang và Chủ tịch UBND TP Bắc Giang ra xét xử. Theo đó, quyết định đình chỉ yêu cầu khởi kiện hủy một phần Quyết định số 2683/QĐ-UBND về việc thu hồi đất của UBND TP Bắc Giang do ông Khuê, bà Đệ khởi kiện. Trả lại ông Khuê, bà Đệ đơn khởi kiện và các tài liệu kèm theo cùng với yêu cầu khởi kiện này; Bác yêu cầu khởi kiện hủy một phần Quyết định số 2738/QĐ-UBND về việc phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, GPMB khi Nhà nước thu hồi đất xây dựng chợ Song Mai và Quyết định cưỡng chế số 3260/QĐ-UBND ngày 2/11/2011; Bác yêu cầu bồi thường thiệt hại do hành vi cưỡng chế gây ra của ông Khuê, bà Đệ đối với UBND TP Bắc Giang.
Không đồng tình, ông Khuê, bà Đệ đã kháng cáo toàn bộ bản án sơ thẩm. Ngày 25/6/2014, TAND tỉnh Bắc Giang xét xử và quyết định hủy án sơ thẩm, chuyển hồ sơ vụ án cho TAND TP Bắc Giang xét xử lại theo trình tự sơ thẩm do những vi phạm nghiêm trọng về thủ tục tố tụng.
Ngày 23/4/2015, TAND TP Bắc Giang đưa vụ án ra xét xử sơ thẩm lần 2 quyết định bác yêu cầu khởi kiện hủy một phần Quyết định thu hồi đất số 2683/QĐ-UBND; Hủy một phần Quyết định số 2738/QĐ-UBND; Hủy quyết định cưỡng chế số 3260/QĐ-UBND của ông Khuê, bà Đệ đối với UBND TP Bắc Giang; Bác các yêu cầu bồi thường của ông Khuê, bà Đệ.
Quan điểm của Luật sư Đặng Anh Đức - Trưởng văn phòng Luật sư Đặng và cộng sự (Đoàn Luật sư TP.Hà Nội) người bảo vệ quyền và lợi ích cho người khởi kiện phân tích: UBND TP Bắc Giang ban hành Quyết định thu hồi đất số 2683/QĐ-UBND ngày 10/11/2010 giao cho chủ đầu tư là HTX đầu tư xây dựng quản lý và khai thác chợ Hải An có dấu hiệu trái pháp luật vì dự án đầu tư xây dựng chợ Song Mai không thuộc trường hợp Nhà nước thu hồi đất.
Cụ thể, dự án đầu tư xây dựng chợ Song Mai do HTX Hải An làm chủ đầu tư là dự án đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng phục vụ công cộng có mục đích kinh doanh thương mại thể hiện rất rõ mục đích sử dụng đất tại khoản 3 Điều 2 Quyết định số 170/QĐ - UBND ngày 13/05/2011 của UBND tỉnh Bắc Giang về thu hồi, chuyển mục đích sử dụng đất cho HTX Hải An thuê quyền sử dụng đất để thực hiện dự án xây dựng chợ Song Mai:“ HTX Hải An có trách nhiệm: ký hợp đồng thuê đất; sử dụng đất đúng mục đích được thuê, chấp hành các quy định của pháp luật về xây dựng, bảo vệ môi trường.” Do dự án đầu tư xây dựng chợ Song Mai là “Dự án xây dựng công cộng có mục đích kinh doanh” thuộc trường hợp chủ đầu tư phải thỏa thuận với gia đình ông Khuê, bà Đệ, người đất bị thu hồi.
Về trình tự thủ tục cưỡng chế thu hồi đất trái quy định tại Nghị định 69/2009/NĐ-CP ngày 13/8/2009 của Chính phủ. UBND TP Bắc Giang uỷ quyền UBND xã Song Mai thực hiện việc bồi thường GPMB, cưỡng chế thu hồi đất của gia đình ông Khuê, bà Đệ là trái thẩm quyền.
Được biết, ông Khuê, bà Đệ tiếp tục kháng cáo với hy vọng các tình tiết của vụ án sẽ được cấp phúc thẩm xem xét, đánh giá một cách khách quan, toàn diện trong phiên tòa phúc thẩm lần 2 dự kiến sẽ diễn ra vào ngày mai (6/12).
