Phát biểu tại hội trường Quốc hội, Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam Vũ Tiến Lộc, Đại biểu Quốc hội đoàn Thái Bình cho biết, ông ủng hộ quy định linh hoạt rằng thời gian làm việc tối đa là 48 giờ/tuần, Nhà nước khuyến khích giờ làm việc ít hơn là 40-44 giờ/tuần tùy thuộc điều kiện cụ thể của doanh nghiệp và thỏa thuận giữa chủ sử dụng lao động và người lao động. “Như quy định hiện hành vì phù hợp với thực tiễn của nền kinh tế và rất nhân văn”, ĐB Lộc nói.
Theo ĐB, quy định này hợp lý, hợp tình bởi nhiều lí do. Thứ nhất, ở hầu hết những quốc gia có trình độ phát triển như nước ta và đang là đối thủ cạnh tranh trực tiếp của chúng ta thì đều quy định thời gian làm việc là 48 giờ. Chúng ta mới thoát ra khỏi ngưỡng nghèo và mới chỉ là nước có thu nhập trung bình thấp, năng suất lao động thậm chí thấp nhất khu vực thì áp dụng thời gian lao động như các nước xung quanh là phù hợp.
“Rút ngắn hơn nữa thời gian lao động làm suy giảm năng lực cạnh tranh quốc gia, gây trở ngại cho việc thực hiện các mục tiêu tăng trưởng và khó đưa đất nước thoát khỏi bẫy thu nhập trung bình, nguy cơ lớn nhất với tương lai của nền kinh tế Việt Nam”, ông Lộc phân tích.
Thứ hai, giảm thời gian lao động sẽ gây giảm tiền lương và chậm lại kế hoạch tăng lương cho người lao động, bởi mức tiền lương tối thiểu hiện tại được các bên nhất trí và được Hội đồng tiền lương quốc gia thông qua dựa trên tính toán mức lương tối thiểu làm việc 48 giờ/tuần. Nếu giờ thay đổi giảm xuống thì chắc chắn phải tính toán lại cho phù hợp với sức chịu đựng của nền kinh tế.
Thứ ba, năng suất lao động thấp nên tiền lương và thu nhập của phần lớn người lao động chưa cao, nếu giờ giảm giờ làm thì đồng nghĩa việc giảm thu nhập, người lao động phải tìm việc khác để làm tăng thu nhập. “Kết quả cuối cùng là giảm giờ làm trong bối cảnh hiện nay sẽ không mang lại lợi ích cho người lao động, mặt khác chi phí lao động của doanh nghiệp tăng lên, khả năng cạnh tranh giảm sút, nhiều doanh nghiệp sẽ phải thu hẹp sản xuất và người lao động sẽ mất việc làm”.
 |
| ĐB Vũ Tiến Lộc (Thái Bình) phát biểu |
Thứ tư, để duy trì sản xuất trong điều kiện giảm giờ làm thì doanh nghiệp buộc phải tuyển thêm lao động nhưng trong điều kiện thị trường lao động hiện nay khi tỷ lệ thất nghiệp đang rất thấp thì các doanh nghiệp rất khó tuyển thêm lao động vì vậy buộc họ thu hẹp sản xuất.
“Theo tính toán sơ bộ thì riêng ngành thủy sản, dệt may, da giày, túi xách, điện tử, lương thực thực phẩm nếu giảm 4 giờ/tuần thì có thể giảm sản lượng kim ngạch xuất khẩu ít nhất 20 tỷ USD/năm. Điều này ảnh hưởng đến xuất khẩu, tăng trưởng kinh tế của đất nước, các doanh nghiệp FDI sẽ tìm đến những nền kinh tế có chi phí lao động thấp hơn để chuyển hướng đầu tư, Việt Nam sẽ khó duy trì tốc độ tăng trưởng dòng vốn đầu tư FDI, thậm chí có thể xảy ra tình trạng thoái lui trong đầu tư”, ông Lộc dẫn chứng.
Thứ 5, ý kiến lập luận giảm thời gian làm việc thì doanh nghiệp sẽ công bằng với khu vực nhà nước, thoạt nghe thì có vẻ có lý và mang tính nhân văn. Tuy nhiên, suy nghĩ kỹ sẽ không hẳn đúng vì hai khu vực đang không được đặt trên cùng một mặt bằng về thu nhập và tiền lương.
“Chúng ta biết hiện tại, tiền lương tối thiểu ở doanh nghiệp tại Hà Nội là gần 4,2 triệu đồng tháng và đang tăng lên với tốc độ chóng mặt, trong khi đó tiền lương cơ sở ở khu vực nhà nước chỉ hơn 1,4 triệu đồng/ tháng và tăng chậm. Lương của một công chức kỹ sư mới ra trường không bằng lương của một lao động phổ thông trong doanh nghiệp”, ĐB Lộc nói và nhấn mạnh. “Vì vậy rút ngắn thời gian làm việc là có phần khập khiễng trong bối cảnh hiện nay”.
Ngay sau phát biểu của ĐB Vũ Tiến Lộc, nữ Đại biểu Nguyễn Thị Quyết Tâm (TP HCM) tranh luận: “Trong phát biểu của ĐB Lộc có nêu việc duy trì giờ làm bình thường 48 giờ làm/tuần và tăng giờ làm thêm lên 400 là hợp lý nhân văn... Tôi quan tâm đến vấn đề nhân văn và tự nguyện: Nhân văn và tự nguyện trên cơ sở nào?. Nó đến tự nguyện nghe từ đâu?. Nên nói nghe từ người lao động mà nói tự nguyện, tôi lấy làm lạ. Tôi thực sự bất ngờ với nhận định này của ĐB Vũ Tiến Lộc”.
Bà Tâm phản ánh thêm: “Chúng ta nhìn thực tế vào cuộc sống của người công nhân, nhìn vào dáng vẻ, tâm thế của người công nhân khi đến làm việc. Hãy nhìn vào những đứa trẻ mà cha mẹ phải gửi về quê, có người mẹ người cha nào muốn xa con họ hay không?. Thậm chí một năm, hai năm họ chưa được gặp con. Có những người cha, người mẹ là ông, bà rất già rồi vẫn phải giữ cháu để cha mẹ chúng đi làm việc. Họ không cam chịu, họ không muốn là gánh nặng của xã hội, họ phải đi tìm việc làm. Khó nói rằng họ tự nguyện để làm quần quật suốt ngày”
Theo nữ ĐB đoàn TP HCM, Quốc hội phải làm chính sách như thế nào để người công nhân có thu nhập đủ sống, đủ trang trải cuộc sống để họ có thời giờ học tập, có thời giờ nâng cao tay nghề, có thời giờ để giải trí, chăm sóc bản thân, chăm sóc gia đình và tham gia các quan hệ xã hội...
“Sức cạnh tranh của nền kinh tế không chỉ và không nên dựa vào chủ yếu sức lao động của người lao động mà là năng lực quản trị, đổi mới công nghệ, điều kiện làm việc đấy là tiến bộ của của xã hội. Chúng ta giảm 44 giờ nghĩa là 4 giờ còn lại người lao động có thể tăng giờ làm thêm và tăng thu nhập. Đấy là tiến bộ và nhân văn”, ĐB Tâm nhấn mạnh.
