Được thành lập ngày 19-5-1965, trải qua 45 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, Đoàn Phòng không B63 (Quân chủng Phòng không-Không quân) không ngừng trưởng thành về mọi mặt, liên tiếp lập công xuất sắc, xứng đáng với danh hiệu đơn vị Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân.
Đập tan chiến tranh phá hoại của MỹSau sự kiện Vịnh Bắc Bộ (5-8-1964), đế quốc Mỹ dùng không quân leo thang đánh phá miền Bắc. Để bảo vệ vững chắc miền Bắc XHCN, ngày 19-5-1965, đúng dịp kỷ niệm 75 năm Ngày sinh của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Bộ Quốc phòng quyết định thành lập Bộ Tư lệnh phòng không Hải Phòng. Năm 1966, đơn vị đổi tên thành Bộ Tư lệnh Phòng không Hải Phòng- Đường 5, từ năm 1967 tới nay đơn vị mang tên Đoàn Phòng không B63.
Là lực lượng Phòng không Quốc gia, Đoàn B63 có nhiệm vụ nòng cốt bảo vệ vùng trời Hải Phòng, tuyến đường 5, khu vực mỏ than Uông Bí (Quảng Ninh) và đánh địch từ xa, bảo vệ Thủ đô Hà Nội. Ngày 11-7-1965, tốp 4 chiếc máy bay F104 xâm nhập bầu trời thành phố Cảng. Với tinh thần cảnh giác sẵn sàng chiến đấu cao, tại trận địa An Hồng (huyện An Dương ngày nay), đại đội 114 (nay là đại đội 171) bắn rơi 1 chiếc F104 ngay từ loạt đạn đầu. Đây là chiếc máy bay Mỹ đầu tiên bị bắn rơi trên đất Cảng Hải Phòng, là chiến thắng đầu tiên của Đoàn Phòng không B63 và quân, dân Hải Phòng. Sau những trận thắng mở đầu, Đoàn Phòng không B63 tham gia đánh thắng các chiến dịch của không quân Mỹ như: “Sấm rền đường 5”; “Biển lửa”; “Bình Trị Thiên”; “12 ngày đêm tháng Chạp năm 1972”. Bằng sự thông minh và tinh thần kiên cường, dũng cảm, bộ đội phòng không B63 sáng tạo nhiều cách đánh hay, độc đáo, đánh thắng các chiến dịch đánh phá, các thủ đoạn chiến thuật, kỹ thuật nhà nghề của không quân Mỹ.
 |
| Bảo dưỡng vũ khí, khí tài ở Đoàn H13. Ảnh: Minh Trí |
Vừa chiến đấu, vừa xây dựng lực lượng, trải qua hai cuộc chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ, các thế hệ cán bộ, chiến sĩ Đoàn Phòng không B63 phát triển và trưởng thành nhanh chóng, vượt qua mọi gian khổ, hy sinh, chiến đấu dũng cảm, lập công xuất sắc, vũ khí nào cũng bắn rơi máy bay địch, đơn vị nào cũng lập công. Đặc biệt trong chiến dịch 12 ngày đêm tháng 12 năm 1972 bảo vệ Hà Nội, Hải Phòng, Đoàn phòng không B63 cùng quân và dân thành phố Cảng chiến đấu dũng cảm, kiên cường bắn rơi 17 máy bay Mỹ trong đó có 5 chiếc B52, góp phần làm nên chiến thắng “Hà Nội- Điện Biên Phủ trên không”.
Những trận đánh bảo vệ Hải Phòng và tuyến đường 5 là những trận quyết liệt nhất trong suốt năm tháng chiến đấu chống chiến tranh phá hoại bằng không quân của đế quốc Mỹ. Kẻ địch muốn biến miền Bắc, Hải Phòng thành hòn đảo bị cô lập, nhưng Hải Phòng vẫn hiên ngang đầy sức sống. Máy bay địch dù bay bằng, bổ nhào hay đường bay vẹt, đánh lén trinh sát trong mọi địa hình, thời tiết, đơn vị đều đánh thắng, có trận chỉ trong 5 phút bắn rơi 5 máy bay như ngày 25-4-1967, có tháng đơn vị bắn rơi 31 chiếc (tháng 9-1967).
Gắn bó máu thịt với nhân dân
45 năm qua, Đoàn Phòng không B63 gắn bó máu thịt với thành phố Hải Phòng, đồng thời làm nhiệm vụ cơ động chiến đấu trên 11 tỉnh, thành phố trong cả nước. Những chiến công và thành tích vẻ vang cùng sự trưởng thành, lớn mạnh của Đoàn B63 luôn có sự giúp đỡ to lớn, tận tình, sự cưu mang, đùm bọc của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân nơi đơn vị đóng quân, nhất là thành phố Cảng Hải Phòng. Những ngày mới thành lập cũng như lúc Đoàn B63 phát triển lực lượng, phải xây dựng cùng một lúc mấy chục trận địa. Nhân dân đã nhường đất, ủng hộ phương tiện, tập trung lực lượng với gần 400 nghìn ngày công, 280 nghìn mét khối đất đá làm công sự, trận địa và hàng vạn cây tre làm nhà. Trong những năm tháng chiến đấu ác liệt, mỗi trận địa là một bài ca đẹp về tình đoàn kết hiệp đồng chiến đấu giữa bộ đội với nhân dân. Cán bộ, chiến sĩ Đoàn B63 và nhân dân thành phố Hải Phòng mãi mãi không quên những hình ảnh đẹp như mẹ Trần Thị Mỹ ở xã Hoa Động- Thuỷ Nguyên, mặc dù con gái hy sinh trong quá trình tiếp tế cho bộ đội phòng không, mẹ nén đau thương tiếp tục có mặt trên trận địa giúp đỡ bộ đội chiến đấu, kết thúc trận đánh mới quay về để tang con. Nghệ sĩ nhân dân Hoàng Lan, diễn viên Đoàn chèo Hải Phòng cùng đoàn chèo vào phục vụ bộ đội, khi trận chiến nổ ra, chị dũng cảm vác đạn tiếp tế cho bộ đội nổ súng tiêu diệt quân thù.
Đứng chân trên địa bàn Hải Phòng suốt 45 năm từ ngày thành lập, Đoàn B63 gắn bó chặt chẽ với cấp uỷ Đảng, chính quyền và nhân dân địa phương, hoạt động có hiệu quả trên nhiều lĩnh vực. Từ năm 2004 đến 2009 đã sửa chữa, xây dựng 15 nhà tình nghĩa, nhà đồng đội trị giá 600 triệu đồng, xây dựng quỹ đền ơn, đáp nghĩa hơn 887 triệu đồng. Các đơn vị hành quân dã ngoại làm công tác dân vận, kết hợp giúp dân làm hàng chục km đường giao thông, giúp gặt lúa, khắc phục hậu quả thiên tai, huấn luyện quân sự cho hàng nghìn học sinh, tặng 98 sổ tiết kiệm trị giá gần trăm triệu đồng…, góp phần giữ vững tình hình an ninh chính trị trên địa bàn đóng quân.
Bảo vệ vững chắc vùng trời Tổ quốc
Những năm qua, Đoàn B63 được trang bị nhiều loại vũ khí, khí tài hiện đại, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ sẵn sàng chiến đấu, quản lý vùng trời. Các đơn vị của Đoàn luôn phát huy truyền thống đơn vị anh hùng, hoàn thành tốt nhiệm vụ thường xuyên và đột xuất, quản lý tốt vùng trời được giao, không để sai, sót, lọt, chậm, hoang báo mục tiêu. Hằng năm, hơn 90% số tổ chức Đảng đạt trong sạch vững mạnh, đơn vị đạt vững mạnh toàn diện. Những thành tích vẻ vang đơn vị đạt được 45 năm qua bắt nguồn từ sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng và Bác Hồ kính yêu, trực tiếp là Đảng uỷ- Bộ Tư lệnh Quân chủng Phòng không- Không quân; là sự vận dụng sáng tạo các chỉ thị, nghị quyết của Đảng và cấp trên vào thực tiễn của đơn vị trong từng nhiệm vụ, chiến dịch, trận đánh. Những chiến công của đơn vị ghi dấu ấn của hàng nghìn cán bộ, chiến sĩ, đặc biệt là sự hy sinh xương máu của 1.186 liệt sĩ và hàng nghìn thương binh, bệnh binh.
Ngày nay, trong bối cảnh tình hình an ninh thế giới và khu vực diễn biến phức tạp, nhiệm vụ sẵn sàng chiến đấu, quản lý và bảo vệ vững chắc vùng trời Đông Bắc, bảo vệ thành phố Hải Phòng của Đoàn B63 càng quan trọng. Nhận thức sâu sắc nhiệm vụ được giao, cán bộ, chiến sĩ Đoàn Phòng không B63 đang ngày đêm nêu cao tinh thần cảnh giác cách mạng, sẵn sàng chiến đấu, quyết tâm không bị bất ngờ vì các tình huống trên không.
Đại tá Đào Huy Sáng
(Chính ủy Đoàn Phòng không B63)
