Dự kiến, ngày 15/12/2024, thỏa thuận về việc Vương quốc Anh tham gia Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) sẽ có hiệu lực. Như vậy, bên cạnh Hiệp định thương mại tự do song phương Việt Nam - Vương quốc Anh (UKVFTA), Việt Nam có thêm những chính sách theo CPTPP với thị trường Anh.
Theo Bộ Công Thương, những điểm nổi bật theo cam kết của Vương quốc Anh trong văn kiện gia nhập CPTPP mang lại lợi ích cho Việt Nam. Việt Nam đã đạt được mục tiêu trong việc yêu cầu Vương quốc Anh cam kết mở cửa thị trường ở mức cao theo tiêu chuẩn của Hiệp định và cao hơn cho Việt Nam trong một số nội dung quan trọng đối với ta so với cam kết cho các nước thành viên khác, cũng như cao hơn cam kết trong FTA song phương giữa Việt Nam và Vương quốc Anh.
Theo đó, khi gia nhập CPTPP, Vương quốc Anh cam kết xóa bỏ 94,4% số dòng thuế cho Việt Nam ngay khi Hiệp định có hiệu lực, cao hơn mức 93,9% đối với các thành viên khác. Đáng chú ý, nhiều mặt hàng nông sản xuất khẩu chủ lực của Việt Nam như gạo, thủy sản, và tinh bột sắn sẽ được hưởng ưu đãi tốt hơn so với cam kết trong UKVFTA.
Riêng đối với gạo - một trong những mặt hàng xuất khẩu quan trọng của Việt Nam - Vương quốc Anh cam kết dành riêng hạn ngạch thuế quan cho Việt Nam, từ 3.300 tấn/năm trong năm đầu tiên, tăng dần lên 17.500 tấn/năm từ năm thứ 8 (năm 2030) trở đi, với mức thuế suất trong hạn ngạch là 0%, cao gần gấp đôi lượng hạn ngạch gạo mà Vương quốc Anh cam kết chung cho các nước CPTPP khác.
Vương quốc Anh cũng cam kết phân bổ hạn ngạch cho Việt Nam theo nguyên tắc "doanh nghiệp đăng ký trước sẽ được cấp trước" mà không yêu cầu thủ tục hành chính về chứng nhận chủng loại gạo như trong FTA song phương trước đây.
Đối với cá ngừ, một mặt hàng xuất khẩu chủ lực khác của Việt Nam, Vương quốc Anh cam kết xóa bỏ hoàn toàn hạn ngạch và thuế nhập khẩu ngay khi CPTPP có hiệu lực, hoặc sau 7 năm đối với một số ít dòng thuế, cải thiện đáng kể so với mức hạn ngạch chỉ trên 1.500 tấn/năm trong FTA song phương trước đây.
Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên cũng cho biết, cùng với việc tham gia CPTPP, Vương quốc Anh đã chính thức công nhận Việt Nam là một nền kinh tế thị trường, tạo thuận lợi cho Việt Nam trong các cuộc điều tra phòng vệ thương mại, đặc biệt là điều tra chống bán phá giá. Điều này sẽ giúp hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam tránh bị phân biệt đối xử và áp dụng mức thuế chống bán phá giá hợp lý hơn. Hiện tại, Vương quốc Anh là thị trường xuất khẩu lớn thứ ba của Việt Nam tại châu Âu, sau Hà Lan và Đức.
Theo số liệu từ Tổng cục Hải quan, trong 8 tháng đầu năm 2024, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Anh đạt hơn 5,05 tỷ USD, tăng 23,5%, phản ánh tác động tích cực từ Hiệp định UKVFTA trong việc giúp hàng hóa Việt Nam tiếp cận thị trường Anh. Các ưu đãi thuế quan từ hiệp định này đã tăng cường sức cạnh tranh cho hàng hóa Việt Nam tại thị trường Anh.
Đáng chú ý, tăng trưởng xuất khẩu mạnh mẽ thể hiện năng lực cạnh tranh và sự chủ động của doanh nghiệp Việt Nam trong việc khai thác thị trường và hưởng lợi từ các ưu đãi UKVFTA. Nhiều mặt hàng Việt Nam đã có chỗ đứng trên thị trường Anh như dệt may, giày dép, thiết bị điện tử, phụ tùng và sản phẩm chăm sóc sức khỏe, sắt, thép.
Với lộ trình giảm thuế của UKVFTA cùng các ưu đãi theo CPTPP, hàng hóa Việt Nam ngày càng có lợi thế so với sản phẩm tương tự từ các nước không có FTA với Anh như Trung Quốc, Ấn Độ, Pakistan, Thái Lan, Malaysia, Indonesia và một số nước Nam Mỹ.
Việc Anh gia nhập CPTPP không chỉ giúp liên kết châu Á - Thái Bình Dương, châu Mỹ và châu Âu mà còn nâng tầm CPTPP thành một hiệp định mang tính toàn cầu, góp phần vào hòa bình và thịnh vượng của khu vực. Kinh tế Việt Nam cũng hưởng lợi từ sự gia nhập này, mở ra cơ hội thị trường mới và gia tăng sức hấp dẫn đầu tư.
Đại sứ Anh tại Việt Nam, ông Iain Frew, cho biết việc Anh gia nhập CPTPP sẽ thúc đẩy tăng trưởng thương mại song phương mạnh mẽ hơn. “Sự kiện này thể hiện cam kết chiến lược của Vương quốc Anh đối với khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, đặc biệt ý nghĩa khi chúng ta kỷ niệm 50 năm quan hệ ngoại giao. Tôi mong muốn hợp tác chặt chẽ với Chính phủ Việt Nam, các đối tác và doanh nghiệp để tận dụng tối đa mối quan hệ hợp tác mới này,” Đại sứ Iain Frew chia sẻ.
