Anh cảnh báo sẽ kích hoạt các biện pháp tự vệ Brexit

Trong cảnh báo mới nhất với EU, Bộ trưởng Brexit David Frost tuyên bố tại hội nghị của Đảng Bảo thủ rằng ông sẽ trình bày một bộ văn bản pháp lý mới để hỗ trợ các đề xuất trước đó của Chính phủ về việc thay đổi cái gọi là giao thức Bắc Ireland.

Ông Frost không cho biết khi nào Chính phủ sẽ kích hoạt điều được gọi là Điều 16 - cho phép một trong hai bên thực hiện hành động đơn phương nếu giao thức được coi là có tác động tiêu cực.

Trước đó, Bộ trưởng Brexit của Anh David Frost đã đưa ra đề xuất thay thế vĩnh viễn Nghị định thư Bắc Ireland, một phần của thỏa thuận Brexit của Anh và EU. Báo Anh đưa tin, Chính phủ sẽ đưa ra quyết định liên quan đến đề xuất này vào cuối tháng tới.

Các bộ trưởng cũng sẽ đưa ra quyết định vào cuối tháng tới về việc liệu có đơn phương đình chỉ thỏa thuận Brexit với Bắc Ireland hay không, The Times đưa tin.

Nhưng EU cho biết việc khởi động Điều 16 sẽ là "cực kỳ vô ích" và EU sẽ xem xét tất cả các lựa chọn để đáp trả. EU đã hy vọng sẽ giải quyết những khó khăn thương mại của Bắc Ireland vào cuối năm nay, điều phối viên của EU hậu Brexit cho biết hôm 21/9, đồng thời cảnh báo London không nên đơn phương đình chỉ các điều khoản của thỏa thuận Brexit.

Xe tải rời bến phà tại Cảng Larne, Bắc Ireland, Anh. Ảnh: Reuters (chụp ngày 1/1/2021)

Phó chủ tịch Ủy ban châu Âu Maros Sefcovic, người giám sát các mối quan hệ của EU với Anh, một lần nữa từ chối yêu cầu của Anh về việc đàm phán lại giao thức điều chỉnh vị trí thương mại của Bắc Ireland. Tuy nhiên, ông cho biết muốn tìm ra các giải pháp trong giao thức để giải phóng việc vận chuyển hàng hóa đến các tỉnh của Anh.

Ông Sefcovic nói với các phóng viên sau cuộc họp với các Bộ trưởng EU tại Brussels: “Chúng tôi nên cố gắng hết sức để giải quyết tất cả các vấn đề tồn đọng trước cuối năm nay, vì vậy đó là khung thời gian mà chúng tôi làm việc". Ông cho biết khối muốn tập trung vào các vấn đề thực tế mà người dân và doanh nghiệp ở Bắc Ireland phải đối mặt.

Theo nghị định thư, Anh đã đồng ý để lại một số quy tắc của EU ở Bắc Ireland và chấp nhận kiểm tra hàng hóa đến từ nơi khác trong Vương quốc Anh, nhằm duy trì biên giới trên bộ với quốc gia thành viên EU là Ireland. Tuy nhiên, thỏa thuận lại đặt một biên giới ở Biển Ailen, khiến các thành viên ủng hộ Anh tức giận, những người tin rằng nó chia cắt họ với phần còn lại của Vương quốc Anh.

Phó chủ tịch Ủy ban châu Âu Maros Sefcovic cho biết, kích hoạt "Điều 16" theo đề xuất của người đồng cấp Anh David Frost sẽ là "cực kỳ vô ích" và bày tỏ, "chúng tôi chắc chắn hy vọng rằng chúng tôi sẽ tránh được viễn cảnh đó bởi vì tôi nghĩ rằng, trước hết, kết quả tốt nhất cho người dân ở Bắc Ireland sẽ là một giải pháp chứ không phải căng thẳng hay đối đầu nữa".

Tấm áp phích "Không có biên giới cứng" gần Londonderry, Bắc Ireland. Ảnh: Reuters (chụp ngày 15/10/2019)

Kể từ khi Anh rời EU vào đầu năm nay, những khó khăn trong việc gửi một số hàng hóa từ đất liền đến Bắc Ireland của nước này đã khiến Chính phủ liên tục kêu gọi thay đổi giao thức.

Những lời kêu gọi đó đã được EU liên tục đáp ứng và nói rằng họ sẽ không đàm phán lại một thỏa thuận đã được hai bên ký kết với thiện chí và đã thúc giục Anh tìm giải pháp thay vì sử dụng các mối đe dọa.

Ông Frost thừa nhận Chính phủ muốn đàm phán "điều gì đó tốt hơn" so với giao thức, vốn tạo ra biên giới hải quan trên thực tế giữa Anh và Bắc Ireland, nhưng sẽ hành động độc lập để bảo vệ hòa bình trên đảo Ireland.

Ông đổ lỗi cho "những hành động nặng tay" của EU đã đe dọa sự cân bằng mong manh do tiến trình hòa bình năm 1998 mang lại đã chấm dứt ba thập kỷ xung đột giữa những người theo chủ nghĩa dân tộc Công giáo Ireland và những người theo đạo Tin lành thân Anh.

"Đúng vậy, chúng tôi đã đồng ý giao thức vào mùa thu khó khăn năm 2019. Chúng tôi biết mình đang chấp nhận rủi ro - nhưng là một điều xứng đáng," ông nói.

"Và chúng tôi đã lo lắng ngay từ đầu rằng giao thức sẽ không gây ra căng thẳng nếu không được xử lý một cách nhạy cảm. Hóa ra là - chúng tôi đã đúng. Các thỏa thuận đã bắt đầu tan rã nhanh hơn chúng tôi lo ngại", Bộ trưởng Brexit của Anh nhấn mạnh.