Về mặt bản chất, ASXH là khái niệm có tính phổ quát, là góp phần bảo đảm thu nhập và đời sống cho mọi công dân trong xã hội khi họ không may gặp phải những rủi ro hoặc các biến cố dẫn đến ngừng hoặc giảm thu nhập.
ASXH là biểu hiện rõ rệt của quyền con người đã được Liên hợp quốc xác định. Nói cách khác, ASXH là một phần của quyền con người, được hiến định, luật định. Đồng thời, đó là sự thể hiện của chủ nghĩa nhân đạo tốt đẹp; thể hiện truyền thống đoàn kết, giúp đỡ lẫn nhau, tương thân tương ái của cộng đồng.
Đối với nước ta, Đảng và Nhà nước xác định nguyên tắc xuyên suốt: Con người là trung tâm của chính sách; chăm lo cho con người trở thành nhiệm vụ thường xuyên, thể hiện đặc trưng, bản chất tốt đẹp của chế độ XHCN. “Thương người như thể thương thân” đã trở thành đạo lý, truyền thống Việt Nam.
Điều này thể hiện rất rõ ở những con số “biết nói”. Theo đó, số người hưởng trợ giúp xã hội thường xuyên tăng hằng năm, đã đạt 3,3 triệu người năm 2022. Trong 3 năm phòng, chống dịch COVID-19, đã hỗ trợ với số tiền hơn 120 ngàn tỷ đồng và hàng trăm ngàn tấn gạo hỗ trợ cho trên 68 triệu lượt người dân, người lao động gặp khó khăn.
Trong các cuộc vận động trong những thời điểm chống dịch với các địa phương bị “phong tỏa”, Nhà nước đóng vai trò chủ đạo, nhưng cũng nhận được sự tham gia rộng rãi của cộng đồng doanh nghiệp, tổ chức xã hội và người dân. Gần đây, xảy ra vụ cháy thảm khốc ở Khương Hạ (Hà Nội), riêng số tiền cá nhân, tổ chức quyên góp ủng hộ đã hơn 130 tỷ đồng.
Nói đến an sinh, còn phải nêu bật thành tựu trên các lĩnh vực quan trọng như kết quả của công tác giảm nghèo, mở rộng phạm vi bao phủ bảo hiểm xã hội và bảo hiểm thất nghiệp, người dân tiếp cận ngày càng tốt hơn các dịch vụ xã hội cơ bản.
Những năm qua, chính sách ASXH đã góp phần nâng lên đời sống vật chất và tinh thần của Nhân dân khắp mọi miền đất nước, nhất là những người yếm thế trong xã hội. ASXH gần như là một thước đo trình độ phát triển của một xã hội. Do vậy, tiếp tục mở rộng, đổi mới và nâng cao chất lượng chính sách xã hội, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao là một nhiệm vụ phải phấn đấu không ngừng nghỉ. Để làm được điều này, phải tiếp tục rà soát, hoàn thiện quy định. Đồng thời, xây dựng chính sách ASXH toàn diện hơn, đa tầng hơn, hiện đại hơn, bao trùm và bền vững hơn, bảo đảm an sinh, an ninh, an dân.
