Án oan 80 năm của ông chủ quán rượu Úc

Chuyến đi đen đủi của cô bé

Chiều 30/12/1921, bà của Alma Tirtschke sai cô cháu gái 12 tuổi đi lấy một gói thịt ở cửa hàng trên phố Swanston và đưa nó tới cho bà dì ở trên phố Collins cách đó không xa. Đáng ra việc này chỉ mất độ 15 phút nhưng gia đình chờ quá lâu vẫn không thấy cô bé vốn rất ngoan ngoãn vâng lời quay trở về. 

Nhận được tin Alma mất tích, cảnh sát cùng với gia đình Tirtschke tìm kiếm cô bé suốt đêm. Đến mờ sáng hôm sau, người ta phát hiện xác Alma lõa lồ ở ngõ Gun Alley nối với phố Collins, gần nơi cô bé phải đến. Alma bị hãm hiếp và sau đó bị bóp cổ chết. 

Cái chết của cô bé gây sốc cho cư dân thành phố Melbourn. Người ta treo thưởng 1.250 bảng cho người bắt được hung thủ. Đây là một trong những khoản tiền thưởng truy nã tội phạm lớn nhất nước Úc thời đó. Bị chỉ trích, cảnh sát lúng túng. 

Các nhà điều tra phát hiện ra rằng vào khoảng từ 2 giờ 30 phút tới 3 giờ chiều hôm Alma mất tích, người ta vẫn còn thấy cô bé ở giao lộ giữa các phố Alfred Place và Little Collins, gần nơi phát hiện xác về sau. 

Rất nhiều người bị tra hỏi, trong số đó có Colin Ross, chủ một quán rượu. Cũng như các nhân chứng khác, anh này khai có nhìn thấy một cô bé giống Alma đi ngang qua trước tiệm của mình. Một số nhân chứng khác nói cô bé khi đi qua quán rượu của Ross có vẻ lo lắng. Một nhân chứng được cho là “khách quan” khai thêm rằng có người đã bám theo Alma. 

Ross vốn đã có tên trong “sổ đen” của cảnh sát vì dính líu đến một vụ cướp và uy hiếp khách tới quán của anh nên bị cảnh sát “chăm sóc” kỹ hơn. Mặc dù Ross đã nêu tên các nhân chứng xác nhận anh ta đang lo việc trong quán suốt chiều hôm đó và không hề bỏ đi đâu cả nhưng các điều tra viên vẫn một mực cho rằng Ross đã giết Alma và anh ta bị bắt hôm 12/1/1921. 

Ross bị bắt, dư luận hả hê nhưng anh ta nói với luật sư, người thân và bạn bè rằng anh chẳng việc gì phải sợ  vì mình không có tội.  

Phiên tòa xử ông chủ quán rượu

Phiên tòa xét xử Ross bắt đầu hôm 20/2/1922. Phía buộc tội đưa ra nhiều nhân chứng mới để kết tội Ross. Một tù nhân tên John Hardingkhai rằng Ross đã thú nhận với hắn trong nhà giam rằng chính anh ta giết bé Alma. Thêm hai cô gái bán hoa Matthews, Olive Maddox và một bà mụ già bói bài Julia Gibson cũng đồng thanh rằng Ross đã tiết lộ bí mật giết người với họ. 

Nạn nhân Alma

Về vật chứng, phía công tố đưa ra vài sợi tóc của Alma Tirtschke mà họ lấy ngay trước lễ an táng  của cô. Một thám tử nhớ lại hôm bắt Ross, ông ta thấy vài sợi tóc màu vàng trên tấm chăn ở nhà Ross. 

Sau đó những sợi tóc này được thu lại và giao cho một chuyên gia hóa học là Charles Price. Ban đầu ông ta khai trước tòa rằng khi xem xét dưới kính hiển vi hai sợi tóc có màu khác nhau: Sợi ở nhà Ross có màu nâu vàng, trong khi tóc của Alma màu đỏ sẫm. 

Ngoài ra, đường kính của 2 sợi tóc cũng khác nhau. Theo Price sợi tóc ở nhà Ross có thể là của bạn gái của anh ta. Thế nhưng sau một hồi bị vặn vẹo, Price lại tuyên bố rằng cả hai loại tóc rơi ra từ da đầu cùng một người. 

Điều lạ là kết luận mâu thuẫn của Price đã được đoàn bồi thẩm chấp nhận. Luật sư của Ross là Thomas Breman phản đối, yêu cầu mời giám định viên khác có kinh nghiệm hơn nhưng bị từ chối. 

Kết thúc phiên tòa, Ross bị tuyên án treo cổ trong sự hân hoan của dư luận. Luật sư của Ross cố tìm cách chống án nhưng thất bại vì quan tòa cho rằng bản án đã quá rõ ràng. Đơn khiếu nại của Thomas Breman gửi tới Hội đồng Cơ mật ở Anh cũng bị bác.

Không lâu trước ngày Ross lên giá treo cổ, anh ta nhận được một bức thư nặc danh của một người tự nhận mình là hung thủ giết hại Lama nhưng không chịu công khai nhận tội vì cho rằng điều đó sẽ gây đau khổ cho gia đình anh ta. Người ta cũng không điều tra thêm về bức thư này xem hung thủ thật sự là ai.

Colin Ross bị  hành hình ngày 24/4/1922. Trong bức thư vĩnh biệt gia đình, người tử tù viết : “Cái ngày tôi được chứng minh là vô tội sẽ đến”. Thất bại trong việc cứu Colin Ross, luật sư Thomas Brennan đã viết một cuốn sách có tựa “Thảm kịch Gun Alley” để chứng minh thân chủ của mình bị chết oan. Tuy nhiên, những người ủng hộ Brennan đã không thể thuyết phục được chính quyền bang Victoria xét lại vụ án và hồ sơ Colin Ross dần bị quên lãng. 

Ông giáo già phá án

Hơn 70 năm sau, một giáo viên về hưu tên Kevin Morgan, đã mày mò tìm hiểu về cái chết của Alma Tirtschke và bản án dành cho Colin Ross. Ông già Morgan đã động lòng khi đọc được những dòng chữ của Ross ghi trên những trang cuốn Kinh Thánh của người tử tội trong nhà lao về nỗi oan ức của mình. 

Hài cốt của Colin Ross được trao lại cho gia đình

Ông giáo già thích làm luật sư nhận định các nhân chứng chống lại Ross đều không đáng tin: John Harding được giảm án sau khi khai về Ross, còn hai cô gái bán dâm và mụ thầy bói thì lãnh tiền thưởng của cảnh sát. 

Sau này, Morgan còn tìm được trong hồ sơ lưu của viện công tố mẫu tóc từng được cho là đã bị thất lạc của vụ án thu năm 1998, kết quả xét nghiệm ADN của Viện Pháp Y bang Victoria và cơ quan khám nghiệm của Cảnh sát Liên bang Úc cho thấy hai loại tóc thu được trong vụ án Colin Ross là của hai người khác nhau. 

Cuốn sách của Morgan đã khuấy động kỷ niệm xa xưa về một vụ án từng gây rung động. Ngày 4/10/2005, gia đình Colin Ross và Alma Tirtschke cùng nộp đơn xin xóa tội cho người đã chết.

Ngày 22/5/2008 Thống đốc bang Victoria – là người thay mặt cho Nữ hoàng Anh – ký lệnh ân xá cho Colin Ross. Đây là lần đầu tiên trong lịch sử Úc, một người đã bị hành hình theo quyết định của Tòa án được bãi tội. Trong cuốn sách về án oan của Colin Ross – mà sau này dẫn tới việc xét lại bản án của anh ta – tác giả Kevin Morgan đã tiết lộ lần đầu tiên cho công chúng thấy những chứng cứ có lợi cho Ross nhưng đã bị cảnh sát bỏ qua.

Tuy nhiên câu hỏi kẻ nào là hung thủ thật sự vẫn còn là bí ẩn. Trong một lần trả lời phỏng vấn, gia đình Alma Tirtschke cho rằng một kẻ nào đó trong ngay gia đình họ đã giết cô bé. Còn chị gái của Alma thì cho rằng có thể hung thủ đã giết lầm. Nạn nhân lẽ ra phải là cô chị Viola. Kẻ sát nhân, chị gái của Alma, có lẽ là một cựu quân nhân George Murphy có xu hướng ấu dâm nhưng lại là chồng của một người trong họ hàng. 

Mãi tới năm 2010, hài cốt của Colin Ross mới được trao lại cho gia đình để an tang./.