Airstream - Du thuyền trên mặt đất

Từ vài ngày nay, chiếc xe thùng (trailer) Airstream màu bạc đã nằm yên trong gian trưng bày của một Bảo tàng nghệ thuật đương đại giống như bị bỏ rơi bởi một người cắm trại lạc đường trong đêm tối. Mô hình với tên gọi Bambi này được thiết kế năm 1960 với lớp vỏ có hình dáng khí động khác biệt với chi chít đinh tán rivet. Chiếc xe này đã trở thành một hiện vật trong bộ sưu tập của bảo tàng.

Chiếc Airstream đầu tiên - Clipper - ra đời năm 1936 ở một quốc gia mà việc sử dụng thiết kế mang dáng khí động đã trở nên rất phổ biến từ xe hơi cho đến các vật dụng gia đình như lò nướng bánh, tủ lạnh… Đây là một sản phẩm trí tuệ của Wally Byam - một nhà phát minh đồng thời cũng là một tay yêu thích các chuyến du ngoạn. Sau thế chiến thứ 2, hệ thống đường quốc lộ được mở rộng, nền kinh tế bùng nổ và khi Airstream có vai trò như một ngôi sao trong nhiều bộ phim Hollywood thì loại xe trailer này đã trở thành một biểu tượng cho phong cách du lịch Mỹ.

Sự hấp dẫn của Airstream dường như không có giới hạn và thực tế là một phương tiện có ảnh hưởng lớn trên thế giới. Một bằng chứng gần đây cho thấy sự hấp dẫn tưởng chứng như vô tận của nó. Trong chuyến đi đến châu Á vào tháng 2, phó tổng thống Dick Cheney đã mang theo một chiếc Airstream được vận chuyển bởi chuyên cơ hạng nặng.

Mark Silva, lãnh đạo tổ chức “Washington Bureau of The Chicago Tribune”, đã đồng hành cùng phó tổng thống như người cung cấp tin tức cho các phương tiện truyền thông. Họ đã cất cánh trên một chiếc máy bay vận tải quân sự khổng lồ C17 Globemaster màu xám của không lực Hoa Kỳ. Ông Silva cho biết ngay khi ông bước lên máy bay ông đã chú ý đến đường nét quen thuộc của mui chiếc xe Airstream đặt bên trong khoang máy bay.

“Tôi tiến dần đến và nhìn vào biển hiệu của nó” ông Silva nói, xác nhận rằng đây chính là một chiếc Airstream chính hiệu. “Bên trong xe là những chiếc ghế da sang trọng với tấm thảm màu xanh xám, bàn gỗ, đèn, tivi và đầu DVD được làm chìm ở phía dưới”. Silva còn cho biết Airstream làm ông nhớ đến chiếc xe mà ông nhìn thấy lần đầu tiên trên bìa một album của Ry Cooder từ năm 1970.

Chiếc Airstream đồng hành cùng phó tổng thống Dick Cheney trên các chuyến đi quốc tế

Như một ngôi nhà di động, chiếc Airstream đã hấp dẫn người Mỹ vì nó là sự kết hợp lý tưởng hai vật dụng quan trọng và không thể tách rời của họ - xe và nhà. Các chức năng của Airstream làm người ta nghĩ đến tiêu chuẩn của một kiến trúc hiện đại. Christian Larsen, trợ lý của phòng thiết kế và kiến trúc MoMA cho hay “Bambi là một bộ máy phục vụ cho đời sống và du lịch, là sản phẩm của công nghiệp hóa và tiêu chuẩn hóa, trong một thời gian dài là mơ ước của những nhà kiến trúc hiện đại nhất, từ Le Corbusier đến Buckminster Fuller”.

Ông Larsen cũng liên tưởng Airstream đến công việc của những nghệ sĩ như Andrea Zittel, người đặt nền móng cho những chiếc trailer, đưa chúng vào nhiều phòng triễn lãm nghệ thuật. Và trong vài năm gần đây, Airstream cũng đã thu hút được sự chú ý của những nhà sản xuất xe hơi.

Phòng thiết kế Nissan America, một chi nhánh ở California của hãng xe Nhật bản, đã sản xuất một chiếc trailer concept Airstream được trưng bày tại triển lãm xe hơi sau khi giới thiệu tại New York International Contemporary Furniture Fair năm 2003. Bryan, một trong những nhà thiết kế cho biết công việc của Nissan và Airstream đã tạo ra một chiếc trailer BaseCamp trị giá 20,000$ với một cái lều có thể triển khai ngay lập tức mỗi khi cắm trại. BaseCamp hiện đang được bán bởi Airstream với tư cách là một chiếc Airstream nhỏ gọn, dễ dàng được kéo đi bởi những chiếc SUV hay Pickup thông thường.

Airstream Bambi tại viện bảo tàng nghệ thuật hiện đại ở New York

Gần đây hơn, Airstream, có trụ sở tại Jackson Center và nay thuộc sở hữu của Thor Industries, đã bắt tay cộng tác với Ford. Bản thiết kế của hãng sản xuất Airstream – chính là một chiếc crossover mà trên lý thuyết hoạt động bằng hydrogen, đã được công bố tại Detroit hồi tháng 1 và cũng xuất hiện tại triển lãm New York mới kết thúc vài ngày gần đây.

Quan hệ hợp tác này xuất phát từ một cuộc nghiên cứu của J Mays, phó giám đốc bộ phận thiết kế của Ford nhằm thăm dò thị trường Mỹ. Kết quả là một chiếc xe kết hợp giữa chất liệu nhôm bóng và khung cửa sổ màu cam hướng tới khách hàng trên 55 tuổi, một đối tượng khách hàng đang gia tăng mua xe trailer.

Ông Mays cho biết: “Ford Airstream Concept có được tính chất lạc quan và mạo hiểm như những chiếc máy bay và tàu vũ trụ của Mỹ, cũng như hình dáng thuôn gọn của những chiếc Airstream trailer”.

Chiếc concept của Ford đã thực hiện giấc mơ biến Airstream thành một chiếc du thuyền tự động trên mặt đất của Wally Byam. Nó cũng khiến người ta hồi tưởng về chiếc VW Microbus và là ý tưởng cho chiếc Stout Scarab ra đời năm 1935, tiền thân của dòng xe minivan.

Ford đã cải tiến lại chiếc Airstream, thực hiện hóa ước mơ của Byam

Ở bên trong, Ford Airstream concept đã nâng cao những giá trị của tiện lợi và cảm xúc cho các hành trình dài. Chất liệu và màu sắc được lấy cảm hứng từ phi thuyền không gian trong bộ phim “2001: A space Odyssey” năm 1968.

Những người say mê tàu vũ trụ sẽ nhớ đến một mối liên hệ khác giữa du lịch trong không gian và Airstream. Năm 1969, trong chuyến trở về từ mặt trăng, các phi hành gia trên tàu Apollo 11 đã sử dụng một chiếc Airstream được gọi là thiết bị cách ly di động. Các phi hành gia đã phải ở lại trong chiếc vỏ bằng bạc này trong ba tuần; Tổng thống Richard M.Nixon đã đến thăm và vẫy tay với họ bên ngoài cửa sổ.

Nếu Airstream được coi như một trong 30 thứ tuyệt vời nhất, thì chắc chắn bởi vì nó mang đến một cuộc sống di động có sức hấp dẫn lâu nhất. Trên thực tế, những chiếc xe này đã phục hồi sau đợt giảm sút doanh số bán hàng. Airtream đã đạt mức cực thịnh trong những năm 50. Thiết kế xe hình ngư lôi phóng từ máy bay của Byam có chi phí chế tạo cao hơn so với những chiếc xe khác. Airstream bắt đầu lâm vào thời kỳ khó khăn khi cha đẻ của nó qua đời năm 1962.

Quá trình phục hồi lại hình ảnh của Airstream lại tốn rất nhiều thời gian. Năm 2000, Christopher C. Deam, một nghệ sĩ và cũng là một nhà thiết kế, đã thực hiện nội thất của một chiếc Airstream để phô trương loại chất dẻo mới của Wilsonart. Chiếc trailer này được đón nhận nhiệt tình đến mức Airstream đã quyết định xây dựng một dây chuyền sản phẩm tương tự.

Tầm nhìn của Byam còn tiến xa hơn là bản thân chiếc Airstream. Trong những năm 50, ông thành lập câu lạc bộ Wally Byam Caravan Club International và dẫn đầu các chuyến đi trên Airstream xuyên nước Mỹ và sau đó vòng quanh thế giới. Quan điểm của Byam về các chuyến đi này đã thể hiện được phong cách đậm chất Mỹ. Mục tiêu của những chiếc xe, theo ông là “đặt cả thế giới rộng lớn trước bậc cửa nhà bạn, bởi vì bạn muốn những chuyến đi với tất cả sự thoải mái, tiện nghi như ở nhà”

Byam đã từng hứa trong cuốn sách của mình “Trailer Travel Here and Abroad”, sẽ “dẫn đoàn đi không nghỉ miễn là bốn bánh xe của nó còn quay.…đến những vùng đất đã tới và vùng đất chưa bao giờ tới trên trái đất”.

Cùng với vợ mình, Stella và hai chú chó Penny và Chica, Byam đã đưa cả đoàn đi xuyên Oregon, Nam Mỹ và Châu Âu. Chuyến đi tham vọng nhất là từ Cape Town đến Cairo. Chuyến đi kết thúc với một đoàn Airstream xếp hình bánh xe ngựa nổi tiếng trong khu cắm trại bên cạnh kim tự tháp vĩ đại Giza, giống như một giáo đoàn những con tin kim loại màu bạc.

Byam bắt đầu bán kế hoạch chế tạo chiếc xe này. Không lâu sau đó ông chuyển sang cung cấp các bộ phận riêng rẽ và hoàn chỉnh chúng bằng nhôm. Năm 1936, ông đưa ra chiếc Airstream Clipper, lấy tên từ thủy phi cơ Pan Am Clipper, những chiếc xe Airflow và Airstream của Chrysler.

Nhưng Airstream cũng có một số hạn chế. Sự rộng lớn của trái đát có thể bị lẫn lộn với sự nhỏ bé của “quả đậu” màu bạc này; tầm nhìn của con người về thế giới có thể bị giới hạn bởi tầm nhìn bên ngoài cửa sổ xe. “Có quá nhiền người Ý ở Italia,” Byam đã kết luận sau chuyến đi trên Airstream xuyên châu Âu.

Ở Cuba năm 1958, Fulgencio Batista đã chào đón Byam và đoàn của ông. Nhà độc tài này đến cùng với một đội vệ sĩ và đoàn người trong các xe đen bí hiểm. Nhưng sau này, Byam đã hồi tưởng trong cuốn sách của mình, “điều đó có thẻ dự đoán được nếu xem xét đến việc ông ấy đã tạo ra một cuộc cách mạng ở quê hương của ông ta”.

Airstream được kéo bởi chiếc pickup Chevy

Byam coi Airstream như một vật trung lập cho dù nó đang ở đâu “Chúng tôi không bao giờ tham gia vào công việc chính trị nội bộ của bất kỳ nước nào”. Ông ấy nói. “Chúng tôi tập trung học hỏi càng nhiều càng tốt, kết bạn dựa trên nguyên tắc giữa người với người không liên quan đến chính trị, chế độ”

Airstream, giống như một chiếc xe thùng xuất sắc và mang tính tiên phong. Ông Larsen thuộc MoMA nói: “Ở California, có một chiếc Airstream ở sân sau là một biểu tượng cho phong cách sống”

Thành công của Airstream có thể được xem như biểu tượng của những giá trị tốt nhất và tồi tệ nhất của những người du hành Mỹ: ước muốn đến bất cứ đâu mà không muốn phải rời khỏi nhà.

• L.A