Những năm 1960 đồng bào miền Nam đứng lên đồng khởi, báo hiệu sự bùng lên của cao trào cách mạng. Tình thế cấp bách đòi hỏi phải có một tổ chức tập hợp rộng rãi các tầng lớp nhân dân. Và cần có người trí thức có tiếng tăm, tiêu biểu nhưng vững vàng để lãnh đạo. Một trong những người được bàn bạc nhiều nhất là Luật sư Nguyễn Hữu Thọ, từng lãnh đạo nhiều cuộc đấu tranh đòi hiệp thương thống nhất nước nhà sau khi Hiệp định Genève được ký kết, bị Mỹ – Diệm quản thúc ở Củng Sơn (Phú Yên). Ngày 20/12/1960 Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam (MTDTGPMNVN) ra đời nhưng người đứng đầu còn nằm trong nanh vuốt của kẻ thù.
Một cuộc giải thoát táo bạo của lực lượng vũ trang vào ngày 31/10/1961 đã đưa Luật sư về căn cứ chiến khu Bắc Tây Ninh. Tháng 2/1962 Đại hội MTDTGPMNVN lần thứ nhất được triệu tập và Luật sư Nguyễn Hữu Thọ chính thức được bầu làm Chủ tịch UBTƯ MTDTGPMNVN.
Trên đà phát triển của cách mạng ngày 6/6/1969, MTDTGPMNVN tổ chức Đại hội đại biểu Quốc dân, bầu Chính phủ cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam (CPCMLTCHMNVN) do Kiến trúc sư Huỳnh Tấn Phát làm chủ tịch và bầu Hội đồng cố vấn (có chức năng là Hội đồng Nhà nước) do Luật sư Nguyễn Hữu Thọ làm Chủ tịch, Luật sư Trịnh Đình Thảo làm Phó Chủ tịch. Ước mong từ lâu của nhân dân miền Nam là hình thành chính quyền cách mạng đã trở thành hiện thực.
Những thắng lợi to lớn về chính trị. Sau đó đã tạo điều kiện thuận lợi cho nhiều thắng lợi về quân sự ngày càng to lớn và vững chắc. Thắng lợi của phong trào Đồng khởi đã chuyển cách mạng miền Nam từ khởi nghĩa vũ trang sang tiến hành chiến tranh cách mạng. Địch buộc phải chuyển qua chiến lược “chiến tranh đặc biệt”. Cuối cùng MTDTGPMNVN đã làm phá sản hoàn toàn chiến lược “chiến tranh đặc biệt” của đế quốc Mỹ.
Một lần nữa, Mỹ buộc phải chuyển sang chiến lược “chiến tranh cục bộ”, đưa 500.000 quân Mỹ trực tiếp tham chiến. Vào tháng 2/1967, hòng tiêu diệt căn cứ cách mạng của MTDTGPMNVN ở Bắc Tây Ninh, Mỹ tiến hành cuộc càn Junction city với 45.000 quân Mỹ. Với các đội quân chủ lực hùng mạnh cùng hàng vạn du kích cơ quan, đã đánh bại hoàn toàn tham vọng của chúng.
Địch chưa kịp hoàn hồn thì vào Tết Mậu Thân 1968, quân và dân miền Nam đã đồng loạt tiến công hàng trăm tỉnh, thành, quận lỵ, chi khu và ngay cả Sài Gòn là đầu não chỉ huy của Mỹ và chính quyền Sài Gòn. Đây là đòn đánh mạnh vào ý chí xâm lược của Mỹ.
Những thắng lợi to lớn về chính trị, quân sự của MTDTGPMNVN và CPCMLTCHMNVN đã khẳng định tính chất chính nghĩa của cuộc chiến đấu của nhân dân miền Nam. Chính cuộc chiến đấu chính nghĩa đó đã tạo một bước ngoặt lớn trên mặt trận ngoại giao. Ngày 27/1/1973 tại thủ đô Paris, Bộ trưởng Bộ ngoại giao 4 chính phủ (Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, Cách mạng lâm thời cộng hòa miền Nam Việt Nam, Hoa Kỳ, Việt Nam Cộng hòa) ký Hiệp định Paris về chấm dứt chiến tranh và lập lại hòa bình ở Việt Nam. Ngày 29/3/1973, Bộ Chỉ huy viện trợ quân sự Mỹ (MACV) ở miền Nam làm lễ cuốn cờ và rút quân Mỹ về nước.
Phát huy thắng lợi to lớn của quân và dân miền Nam ở khắp chiến trường miền Nam, năm 1969, 1973, 1974 phái đoàn của MTDTGPMNVN và CPCMLTCHMNVN do Chủ tịch Nguyễn Hữu Thọ dẫn đầu đã đi thăm 17 nước ở châu Á, Âu, Phi, Mỹ Latin, nêu cao chính nghĩa của cuộc kháng chiến chống Mỹ. Tại hội nghị cấp cao các nước không liên kết lần thứ 4 ở Alger ngày 5/9/1973, đại biểu trên 100 nước (2/3 số nước trên thế giới), với dân số hơn 2 tỉ người (hơn 1/2 nhân loại) đã công nhận CPCMLTCHMNVN là thành viên chính thức của Phong trào không liên kết.
Ngày 26/4/1975, quân và dân ta đã mở cuộc Tổng tiến công vào Sài Gòn mang tên “Chiến dịch Hồ Chí Minh”. Ngày 30/4/1975 Sài Gòn hoàn toàn giải phóng.
Cuối năm 2017, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã ôn lại và đánh giá cao vai trò của MTDTGPMNVN do Luật sư Nguyễn Hữu Thọ đứng đầu: “Đến cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước 30 năm ở miền Nam, MTDTGPMNVN ra đời năm 1960, lúc đó chưa có Đảng nhân dân cách mạng miền Nam. Do vậy, MTDTGPMN Việt Nam là người tập hợp rộng rãi các tầng lớp nhân dân, hình thành liên minh các LLDTDCVHBVN để đoàn kết dân tộc đánh thắng giặc Mỹ”.
Kỷ niệm 50 năm ngày thành lập CPCMLTCHMNVN dưới ngọn cờ chính nghĩa của MTDTGPMNVN là dịp để tưởng nhớ công ơn của cha anh đi trước, sự hy sinh của những đồng bào và chiến sĩ để có cuộc sống yên bình hôm nay.
