3 năm vẫn chưa thể thi hành kỳ án cháy vườn nhãn

100 gốc nhãn “bỗng dưng” bốc cháy

Bà Hoàng Thị Hóa (SN 1962, thường trú tại thôn Hố Bông, xã Kiên Lao, huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang, người dân tộc San Chí) sống độc thân, kinh tế chủ yếu dựa vào vườn nhãn bắt đầu thu hoạch từ năm 1996. Nhưng bất chợt, ngày 8/3/2008, vườn nhãn nhà bà bị cháy mất 100 cây (cả vườn có 120 cây). 

Qua tìm hiểu, bà Hóa được biết buổi sáng hôm cháy vườn nhãn, vợ chồng người hàng xóm là anh Ninh Văn Liên và chị Lý Thị Tham ở khu vực Pôi Pa Lúng (cũng thuộc thôn Hố Bông) đã làm vườn, sau đó đốt cỏ vườn. Lửa từ vườn nhà anh Liên đã theo hướng gió cháy lan sang vườn của bà khiến 100 cây nhãn bị thiêu rụi. Từ đó, bà Hoa làm đơn kiện lên TAND huyện Lục Ngạn. 

Theo bản án phúc thẩm ngày 24/12/2013 của TAND tỉnh Bắc Giang, nội dung vụ án hy hữu này như sau: Gia đình bà Hóa có một mảnh vườn trồng 120 cây nhãn, ngay cạnh vườn nhà anh chị Lý Thị Tham và anh Ninh Văn Liên. 

Sáng 8/3/2008, bà Hóa đi chăn trâu, đến khoảng 12h về nhà ăn cơm. Ăn cơm xong, bà sang hàng xóm chơi và phát hiện có khói đen ở khu vực vườn nhãn nhà mình. Khi về nhà, bà được người nhà báo vườn nhãn đã bị cháy gần hết. Bà Hóa chạy ra vườn xem thì thấy anh Liên đang tích cực tham gia dập lửa. 

Sau khi cố gắng dập xong đám cháy, bà đi báo chính quyền thôn nhưng lúc đó trời đã gần tối, chính quyền chưa lập biên bản ngay mà để đến sáng hôm sau (9/3). Đến ngày 10/3, Công an xã mới vào đo vẽ, khám nghiệm hiện trường. Lại mười ngày sau (19/3), Công an huyện Lục Ngạn đến khám nghiệm hiện trường và lấy lời khai với các cá nhân liên quan. 

Tại cơ quan công an, vợ chồng anh Liên khai báo, thừa nhận có việc đốt cỏ dại tại vườn nhà mình và để lan sang vườn nhà bà Hóa. Người chồng đã đi chữa cháy nhưng không kịp. 

Lời khai này cũng phù hợp với phần trình bày của bà Hóa trước HĐXX. Bà cho biết, khi đi kiểm tra vườn cháy thì phát hiện có vệt cháy từ vườn nhà hàng xóm sang vườn nhãn nhà bà.

Về thiệt hại từ vụ cháy vườn nhãn, ngày 24/4, Hội đồng định giá tài sản huyện Lục Ngạn định giá 100 cây nhãn bị cháy trong vườn bà Hóa có giá trị tương đương 15.740.000 đồng. Nhưng bản án phúc thẩm của TAND tỉnh cũng giống như bản án sơ thẩm của TAND huyện đều không tuyên phía bị đơn là vợ chồng anh chị Liên - Tham phải bồi thường thiệt hại cho nhà bà Hóa. 

Một số cây nhãn còn lại trong vườn nhà bà Hóa và các gốc cây bị thiêu rụi năm 2008

Xác định hướng gió tìm “thủ phạm”gây cháy vườn

Không đồng ý với bản án, bà Hóa đã làm đơn gửi TAND tối cao. Vụ án được xem xét lại sau khi Tòa tối cao có văn bản đề nghị gửi Tòa án tỉnh Bắc Giang.

Tại phiên xét xử lại ngày 24/12/2013, anh Liên thừa nhận hôm xảy ra vụ cháy, vợ chồng anh đi làm cỏ ở khu vực vườn nhà. Theo anh này trình bày, khi vào đến vườn, anh thì cày bãi, vợ đi vơ cỏ đất, sau đó hai vợ chồng vơ cỏ vườn thành ba đống để đốt, vị trí mỗi đống cỏ cách nhau từ 3-5m.

Vườn nhà anh cách vườn nhà bà Hóa một khe cạn và cách một nhà hàng xóm khác một bờ rào. Vị trí các đống cỏ tiếp giáp vườn nhà hàng xóm trên và cách vườn nhà bà Hóa khoảng 10m. 

Anh Liên là người trực tiếp đốt cỏ, đốt xong anh dắt trâu đi về, vợ ở lại xới cỏ tiếp và về sau. Đến khoảng 14h cùng ngày, anh biết tin vườn nhãn nhà bà Hóa bị cháy, vị trí cháy liền kề với bãi nhà anh đốt cỏ ban sáng nên chạy ra vườn nhà bà Hóa dùng lá cây để dập lửa. 

Anh Liên cũng xác định ngày hôm đó, tại khu vực vườn nhà anh và vườn nhãn nhà bà Hóa không có ai khác ngoài vợ chồng anh. Vợ anh ở lại xới đất và vơ cỏ cháy hết toàn bộ mới về nhà. 

Theo anh Liên, khi anh và bà Hóa đi kiểm tra thấy vệt cháy không phải từ vườn nhà anh lan sang, còn nguyên nhân tại sao vườn nhãn nhà bà Hóa cháy thì anh không rõ. Do đó, anh không đồng ý bồi thường cho nhà bà Hóa. 

Tương tự, vợ anh Liên trình bày: Sau khi chồng dắt trâu đi, chị ở lại xới đất, thấy đống lửa chồng chị đốt đang cháy dở, chị đã vơ lại cho cháy hết, sau đó xới đất thêm một lúc nữa mới về, đến nhà là 11h. 

Đến 14h, chị cũng biết tin có cháy ở vườn nhà bà Hóa. Chị, chồng chị, bà Hóa và công an viên đi cùng kiểm tra vết cháy thì thấy không phải cháy từ ba đống cỏ ban sáng chồng chị đốt. Chị này cũng không rõ vì sao lại cháy vườn nhãn và cũng không đồng ý bồi thường số tiền bà Hóa đã bị thiệt hại do vườn nhãn bị cháy. 

Về phía bà Hóa, bà cũng đưa lý lẽ yêu cầu vợ chồng anh Liên phải bồi thường cho 100 cây nhãn “tử nạn”. 

Sau khi nghe các bên trình bày, kết hợp với chứng cứ và văn bản có được, TAND tỉnh nhận thấy: Ngoài vợ chồng anh Liên làm cỏ, đốt lửa thì tại khu vực xảy ra đám cháy không hề có ai khác. Do hai thửa đất giáp ranh, các biên bản khám nghiệm hiện trường đều thể hiện ở vị trí đầu bên dưới (hướng Bắc) có vết cháy dài 20m, rộng 04m, và tại vị trí đầu vườn bên trên (hướng Nam) có vết cháy dài 31m, rộng 5,5m. 

Các vết cháy này liên kết với vườn nhãn nhà bà Hóa. Điều này phù hợp với hướng gió ngày 8/3/2008 do văn phòng Trung tâm dự báo khí tượng thủy văn tỉnh Bắc Giang cung cấp. Do vậy, TAND tỉnh tuyên buộc vợ chồng anh Liên phải bồi thường cho bà Hóa số tiền thiệt hại do cháy vườn là 15.740.000 đồng.

Bản án 3 năm chưa được thi hành 

Sau ba năm bản án có hiệu lực, Chi cục thi hành án dân sự (THADS) huyện Lục Ngạn vẫn chưa thể thực hiện được phần bồi thường của vụ án. 

Trao đổi về việc này, ông Thăng Xuân Lâm, Chi cục trưởng Chi cục THADS huyện Lục Ngạn, cho biết, các cán bộ của Chi cục đã triển khai vụ việc, nhiều lần xác minh tình hình kinh tế của hộ gia đình phải thi hành án là vợ chồng anh Liên, chị Tham. Nhưng vì gia đình này quá nghèo nên hiện vẫn chưa thể có tiền trả cho bà Hóa. 

Ông Lâm còn cho biết, ông đã trực tiếp xuống nhà anh Liên, đã mời cả anh em họ hàng của anh này đến chuyện trò, vận động dòng họ giúp vợ chồng anh Liên phần nào. Thậm chí, ông cho biết còn mời cả người có uy tín trong dòng họ vào cuộc vận động nhưng sự việc vẫn dậm chân tại chỗ. 

Vị Chi cục trưởng khẳng định đã dùng cả “lý và tình” để thuyết phục, vận động vợ chồng anh Liên nên thi hành bản án dân sự, để thuận lợi cho con cái học hành sau này. 

Một nguồn tin cho biết, hộ gia đình anh Liên, chị Tham là hộ nghèo của xã, có mã số 02116. Tuy nhiên, bà Hóa khẳng định, vợ chồng anh Liên chỉ đủ điểm để được công nhận là hộ nghèo vào năm 2016, sau khi đã bán đi một con trâu. Hiện, vợ chồng này vẫn còn 200 gốc vải, bắt đầu vào vụ thu hoạch.