15.000 tỷ "có vấn đề"

Kết quả kiểm toán (KT) Báo tài chính năm 2008 của 183/242 DN hạch toán độc lập thuộc 20 TCty Nhà nước (TCT) do Kiểm toán Nhà nước (KTNN) công bố sáng qua - 29/7 cho thấy năm 2008, mặc dù chịu tác động của suy giảm kinh tế nhưng 88% (161/183) DN được kiểm toán  vẫn kinh doanh có lãi. Tuy nhiên...

TCT Hàng không VN phải thu Cty Pacific Airlines từ năm 2005 trở về trước 51,2 tỷ đồng

Có lãi, nhưng...lỗ lũy kế
Báo cáo của KTNN cho biết, tổng lợi nhuận trước thuế của 20 TCty đạt 16.626 tỷ đồng, tỷ suất lợi nhuận trước thuế trên tổng doanh thu, thu nhập thuần bình quân đạt 11,14%, trên vốn chủ sở hữu 32,14%, tỷ suất lợi nhuận sau thuế trên vốn chủ sở hữu bình quân 23,87%. 12/20 TCT có kết quả KD cao hơn năm 2007.

Bên cạnh đó, vẫn còn một số Tcty chưa phát huy tốt vai trò chủ đạo trong nền kinh tế, chưa tương xứng với những lợi thế và đầu tư của Nhà nước, hoạt động chưa hiệu quả và không bảo toàn được vốn, đơn cử  như năm 2008 TCty Cơ khí XD lỗ 1,8 tỷ đồng, lỗ luỹ kế 39 tỷ đồng; TCty CTGT 6 lỗ 67,9 tỷ đồng, lỗ luỹ kế 149 tỷ đồng; TCty Cà phê lãi 199 tỷ đồng nhưng luỹ kế đến 31/12/08 vẫn lỗ 525 tỷ đồng.

Qua công tác KT, KTNN đã điều chỉnh tăng tổng tài sản, nguồn vốn 190 tỷ đồng, giảm tổng doanh thu - thu nhập thuần 6.215 tỷ đồng; giảm tổng chi phí 7.021 tỷ đồng, tăng lợi nhuận trước thuế 805,6 tỷ đồng; tăng thuế và các khoản còn phải nộp NSNN 536,5 tỷ đồng.

Tính đến 31/12/2008, tổng nợ phải thu của 20 TCty là 26.586 tỷ đồng, tỷ lệ nợ phải thu trên tổng tài sản 19,34%, trên vốn chủ sở hữu 55,48%, tuy nhiên tỷ lệ đối chiếu nợ ở nhiều DN vẫn thấp, các khoản phải thu khó đòi tồn đọng nhiều năm chưa được xử lý dứt điểm như  TCT Hàng không VN phải thu Cty Pacific Airlines từ năm 2005 trở về trước 51,2 tỷ đồng; Cty Thương mại và Xuất khẩu Viettel thuộc TCty Viễn thông quân đội 79 tỷ đồng....

Phó Tổng KTNN - ông Lê Minh Khái - lưu ý: Một số DN hoạt động trong lĩnh vực xây dựng, do thực hiện cơ chế khoán nhưng thiếu kiểm tra, kiểm soát nội bộ nên nhiều khoản phải thu khách hàng, phải thu nội bộ, tạm ứng không được quyết toán, lưu trữ hồ sơ không đầy đủ và khó có khả năng thu hồi. “Đây thực chất là những khoản lỗ tiềm ẩn trong tương lai...”- Ông Khái lo ngại.

Nhiều “tồn tại” không mới
Báo cáo của KTNN cũng chỉ ra những tồn tại “không mới” của DNNN như không kiểm kê hàng hoá tồn kho khi khoá sổ kế toán, không trích hoặc trích lập dự phòng giảm giá hàng tồn kho không đủ căn cứ, chưa tuân thủ quy định về mua vật tư, hàng hóa; thiết bị mua của một đơn vị trong cùng thời điểm nhưng giá có sự chênh lệch lớn (TCT Viễn thông quân đội)...

 Nhiều DN hoạt động trong lĩnh vực xây dựng không kiểm kê, đánh giá giá trị sản phẩm dở dang cuối năm, nhiều công trình đã quyết toán, hạch toán đủ doanh thu từ các năm trước nhưng chưa kết chuyển chi phí tương ứng (lãi giả, lỗ thật), nhiều khoản chi phí lớn phát sinh trong nhiều năm nhưng lưu trữ hồ sơ không đầy đủ nên không đủ cơ sở để xác nhận (TCT Cơ khí Xây dựng). 

Hay như Phó Tổng giám đốc TCty Lâm Nghiệp VN ký phụ lục sửa đổi hợp đồng nhập khẩu khi chưa được sự uỷ quyền của Tổng Giám đốc làm giảm lợi nhuận ước tính 10,7 tỷ đồng (Vụ việc đã được Công an Hà Nội điều tra).

Đặc biêt, một số đơn vị khi đầu tư không nghiên cứu kỹ công nghệ và nhu cầu sử dụng nên hiệu quả thấp, điển hình như TCty Cà phê VN: Diện tích cà phê chè trồng theo Chương trình phát triển cà phê chè bằng vốn vay AFD bị chết, mất trắng cần thanh lý 8.059 ha...

Đặc biệt, về quản lý đất đai và bất động sản, qua KT cho thấy hiện tại các TCT đang quản lý, sử dụng số lượng lớn cơ sở, diện tích nhà, đất nhưng nhiều diện tích nhà, đất chưa được các địa phương ký hợp đồng cho thuê đất, cấp GCNQSDĐ nên việc quản lý gặp nhiều khó khăn, hiệu quả sử dụng bị hạn chế, gây thất thu tiền sử dụng đất, tiền thuê đất.

Qua kiểm toán niên độ ngân sách 2008 đối với 21 bộ, cơ quan TW; 37 tỉnh, TP trực thuộc TW; 22 dự án đầu tư, chương trình MTQG; 05 chuyên đề; 14 đơn vị thuộc lĩnh vực quốc phòng - an ninh; 06 tỉnh uỷ; 31 tập đoàn, TCty nhà nước và các tổ chức tài chính ngân hàng, KTNN đã kiến nghị xử lý tài chính 14.768 tỷ đồng, trong đó: Các khoản tăng thu 4.536 tỷ đồng, giảm chi 3.405 tỷ đồng, nợ đọng phát hiện tăng thêm 637 tỷ đồng, các khoản phải nộp, hoàn trả và quản lý qua NSNN 5.722 tỷ đồng, xử lý khác 468 tỷ đồng...

Thanh Thanh