Sau khi trang mạng WikiLeaks tung ra gần 400.000 tài liệu mật mới liên quan đến cuộc chiến Iraq các tổ chức nhân quyền và chính phủ nhiều nước lên tiếng kêu gọi chính quyền Mỹ điều tra những thông tin trên.
[links()]
Dưới đây là những tiết lộ được cho là gây sốc nhất.
 |
| Thường dân Iraq bị thương trong chiến tranh. |
1. Con số thương vong sai lạc
Theo Wikileaks, nhà chức trách Mỹ đã lập danh sách các thường dân Iraq thiệt mạng trong chiến tranh, nhưng không thừa nhận hành động trên. Kể từ 1.1.2004 đến 31.12.2009, có 109.032 người Iraq bị chết, trong đó 66.081 thường dân vô tội. Con số trên có thể còn thấp hơn nhiều so với thực tế. Chẳng hạn trong báo cáo về hai cuộc đụng độ ở Fallujah năm 2004 ghi: Không có thường dân nào thiệt mạng; nhưng Cơ quan giám sát thiệt hại của Iraq đếm có tới 1.200 thường dân chết vì các cuộc đụng độ.
2. Các vụ tra tấn bị che giấu
Tài liệu liệt kê chi tiết nhiều vụ lạm dụng và tra tấn tù nhân, do cảnh sát Iraq tiến hành, nhưng không được quân đội Mỹ điều tra. Tù nhân bị trói, xiềng tay, bị đánh bằng roi da, bị tạt axít, sốc điện và lạm dụng tình dục. Có 6 tù nhân chết vì bị tra tấn.
3. Lệnh “Frago 242”
Frago 242 là một mệnh lệnh được ban hành tháng 6.2004, theo đó yêu cầu quân đội liên minh không điều tra bất cứ hành vi phạm pháp luật nào trong chiến tranh trừ phi nó liên quan trực tiếp đến thành viên liên quan. Báo Guardian đưa ra ví dụ là một đoạn video mà quân đội Mỹ nhận được, trong đó quay cảnh lính Iraq kéo lê một người trên phố, đánh và bắn anh ta. Mặc dù báo cáo nêu rất rõ, nhưng tài liệu vẫn được ký “không cần điều tra” và trả lại cho bộ phận phi hình sự.
4. Trực thăng Mỹ bắn người đầu hàng
Tháng 2.2007, máy bay trực thăng Crazyhorse 18 đã bắn vào thường dân vô tội làm 13 người Iraq chết, trong đó có 2 người làm cho Hãng tin Anh Reuters đang ra dấu hiệu. Nhưng báo cáo gửi cho cấp trên lại viết rằng quân đội đã giết “hai tay súng Iraq đang cố đầu hàng”.
5. Ba người Mỹ bị bắt ở Iran
Tháng 7.2009, chính quyền Mỹ cáo buộc Iran bắt 3 người Mỹ vì xâm nhập bất hợp pháp, trong khi những người này đang ở lãnh thổ của Iraq, giáp biên giới với Iran. Nhưng theo tài liệu mật vừa công bố, vụ bắt giữ xảy ra ở vùng “Sulaymaniya Halabjah” là thuộc lãnh thổ Iran.
6. Iran tham chiến
Tài liệu mật tiết lộ rằng Iran và lực lượng Hezbollah hỗ trợ và huấn luyện tích cực cho các tay súng dòng Shiite ở Iraq. Người nhận được sự giúp đỡ điển hình là nhân vật Azhar al-Dulaimi, bị cáo buộc bắt cóc và chặt đầu 4 binh lính Mỹ trước khi ông ta bị quân đội Mỹ bắt giữ. Tờ New York Times mô tả cuộc xung đột ở Iraq là “cuộc chiến trong bóng tối giữa Mỹ và các tay súng Iraq được hậu thuẫn bởi lực lượng bảo vệ cách mạng Iran”.
7. Dân chủ và chất nổ
Trong 391.832 tài liệu, theo phát hiện của báo Đức Spiegel, từ “dân chủ” chỉ xuất hiện 8 lần, trong khi từ chất nổ được đề cập 146.895 lần.
8. Vai trò của Syria
Các phần tử nổi dậy ở Iraq thường xuyên trốn qua biên giới sang Syria, coi đây là “thiên đường an toàn”. Đài Al Jazeera trích dẫn tài liệu Wikileaks dẫn chứng, trong một vụ việc, những kẻ buôn lậu ở Iraq đã giao tranh với quân đội Iraq, sau đó rút lui vào lãnh thổ Syria. Binh lính Syria đã dùng hoả lực vừa và nhẹ đẩy lùi quân Iraq. Vài báo cáo nêu rõ, các quan chức tình báo Syria còn giúp các tay súng Iraq phát triển công nghệ làm bom mới.
9. Sự hỗn loạn của các nhà thầu quân sự
Báo cáo nêu ra viễn cảnh hỗn loạn khi các nhà thầu quân sự được chờ đợi sẽ đảm bảo an ninh ở Iraq khi lính Mỹ rút hết khỏi khu vực vào cuối năm 2011. Nhiều chi tiết được công khai cho thấy, các nhà thầu an ninh đã lúng túng thế nào trong việc đảm bảo an ninh cho chính mình và cả mục tiêu mà họ phải bảo vệ. Chẳng hạn, ngày 14.5.2005, nhân viên Cty tư nhân Blackwwater PSD đã nã đạn vào xe thường dân Iraq, làm chết 1 người cha, làm bị thương người mẹ và đứa con gái...
10. Căng thẳng giữa người Kurd và Arab
Căng thẳng kéo dài trong lịch sử giữa người Kurd và người Arab ở phía bắc Iraq đã được miêu tả chi tiết. Một tài liệu viết tháng 5.2009 đã cho thấy tình hình căng thẳng này. Khi thống đốc tỉnh Nineveh của người Sunni Arab muốn dự một lễ hội ở thị trấn Bashiqa của người Kurd, các tay súng người Kurd và quân đội Iraq, vốn cùng chia sẻ mục đích chung là chống lại lực lượng nổi dậy và khủng bố, đã suýt đánh lẫn nhau. Các tay súng người Kurd được lệnh bắn vào thống đốc, còn lính Iraq được lệnh đảm bảo an ninh. Rất may là ban tổ chức đã hủy lễ hội.
Theo Lao Động
