Khi số trẻ nam sinh ra còn sống lớn hơn 106 hoặc nhỏ hơn 103 so với 100 trẻ em gái sẽ xảy ra tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh. Điều này không chỉ dẫn đến tính trạng “thừa nam thiếu nữ” trong tương lai, mà còn làm biến đổi chỉ số nhân khẩu học và cụ thể là tăng áp lực kết hôn sớm đối với phụ nữ, tăng nhu cầu dịch vụ tình dục, gia tăng buôn bán phụ nữ kéo theo bạo lực tình dục đối với phụ nữ, làm ảnh hưởng nặng nề đến sức khỏe sinh sản, sức khỏe tình dục, và sức khỏe tâm thần của phụ nữ.
Số liệu của Cục Dân số - Bộ Y tế cho thấy, mất cân bằng giới tính khi sinh ở Việt Nam tuy xuất hiện muộn hơn một số nước nhưng tăng rất nhanh, xảy ra ở cả thành thị và nông thôn. Từ năm 2006, tỷ số giới tính khi sinh của Việt Nam luôn ở mức trên 110. Đặc biệt một số tỉnh thuộc Đồng bằng sông Hồng tỷ lệ này lên đến 120 như Hưng Yên (119,5), Hải Dương (118,3), Quảng Ninh (124,4).
Đáng lưu ý, Việt Nam là một trong những quốc gia hiếm hoi trên thế giới có sự chênh lệch giới tính khi sinh ngay từ đứa con đầu tiên, tức là các cặp vợ chồng đã nghĩ đến lựa chọn giới tính khi sinh ngay ở lần sinh đầu. Bên cạnh đó, mức độ mất cân bằng giới tính khi sinh cao hơn nhiều ở những cặp vợ chồng có trình độ học vấn cao hơn, kinh tế khá giả.
Tại buổi tập huấn về cách thức truyền thông về lựa chọn giới tính trên cơ sở định kiến giới do Cục Dân số, Bộ Y tế và Quỹ Dân số Liên hợp quốc tại Việt Nam - UNFPA tổ chức ngày 28-29/11 tại Thành phố Hải Phòng, bà Hoàng Thị Thơm - Phó Cục trưởng Cục Dân số, Bộ Y tế cho biết, văn hóa "trọng nam khinh nữ", cùng quan niệm nam giới là người nối dõi tông đường, đã tạo ra áp lực lớn đối với các gia đình. Bên cạnh đó, hệ thống an sinh xã hội chưa phát triển đủ mạnh, đặc biệt ở nông thôn, khiến nhiều người già kỳ vọng vào con trai để bảo đảm tài chính và chăm sóc trong tương lai. Những yếu tố này, kết hợp với sự phát triển của công nghệ y học, đã dẫn đến việc lạm dụng các kỹ thuật sàng lọc giới tính thai nhi.
 |
Bà Hoàng Thị Thơm - Phó Cục trưởng Cục Dân số, Bộ Y tế. |
“Cần có sự phối hợp đồng bộ giữa chính sách, truyền thông và sự chung tay của xã hội để thay đổi chuẩn mực văn hóa, đồng thời hỗ trợ nâng cao vị thế phụ nữ. Chỉ khi mỗi cá nhân và cộng đồng nhận thức được giá trị bình đẳng của trẻ em gái và trẻ em trai, vấn nạn mất cân bằng giới tính khi sinh mới có thể được kiểm soát” - Phó Cục trưởng Cục Dân số nhấn mạnh.
Trước tình trạng mất cân bằng giới tính, thời gian qua, Việt Nam đã tăng cường hoàn thiện và thực thi chính sách pháp luật liên quan đến bình đẳng giới, được cụ thể hóa trong Luật Bình đẳng giới do Quốc hội ban hành; Pháp lệnh Dân số 2003 của Ủy ban thường vụ Quốc hội; Nghị định số 104/2003/NĐ-CP của Chính phủ ban hành quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Pháp lệnh Dân số; Nghị định 114/2006/NĐ-CP của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính về dân số và trẻ em; Chiến lược Dân số qua các giai đoạn và Chiến lược quốc gia về Bình đẳng giới đều quy định nghiêm cấm các hành vi lựa chọn giới tính khi sinh./.
