Truyền thuyết về ngôi đền thiêng thờ Thành hoàng là một nữ nhân 16 tuổi

Đền Chợ Giá nằm bên bờ sông Giá, phong cảnh non nước hữu tình.
Đền Chợ Giá nằm bên bờ sông Giá, phong cảnh non nước hữu tình.
(PLVN) - Đền Chợ Giá tọa lạc tại huyện Thủy Nguyên (Hải Phòng), trải qua thời gian vẫn giữ được vẻ đẹp đặc trưng của đồng bằng Bắc bộ, tương xứng với những giá trị tâm linh và giá trị lịch sử- văn hóa suốt ngàn năm qua…

Ngôi đền thiêng có một không hai ở miền đất Cảng, nằm bên dòng sông Giá thơ mộng hiền hòa đã gợi về biết bao kí ức, về truyền thống đánh giặc giữ nước của cha ông ta.

Linh thiêng đền Chợ Giá

Chúng tôi đã nhiều lần tới đền Chợ Giá, nơi đây cũng là một phần hạ lưu của dòng sông Bạch Đằng oai hùng năm nào - nơi thờ bà Phổ Thị Huyền, người có công âm phù giúp vua Lý đánh giặc. Người dân ở đây kể nhiều về những thần tích, và sự linh thiêng về ba chị em nữ nhân họ Phổ.

Theo thần phả làng Mỹ Giang có lược ghi: đền Chợ Giá - Nghè Mỹ Giang có từ đầu thế kỉ XI, năm 1102 (di bút của Hàn Lâm Viện Đông Các đại học sĩ Nguyễn Bính). Vào năm Nhâm Ngọ Long Phù thứ 2, đất nước đang trong cảnh lầm than loạn lạc, khi ấy 30 vạn quân giặc Tống do tên tướng Nguyễn Ngao cầm đầu đang lăm le xâm lấn địa giới giang đầu. Bọn chúng cho đóng đồn tại Bạch Đằng giang và An Lâm Thị.

Thế giặc mạnh, triều đình lo lắng nhà Vua đích thân cầm quân đánh giặc. Đến Mỹ Giang Trang thuộc huyện Thủy Đường thời đó. Lúc này trời đã tối, đại quân của Vua đóng ở chùa Mỹ Cụ. Đêm nằm ngủ trong chùa, nhà vua nằm mộng thấy có người con gái dung nhan yểu điệu, mi thanh mục tú xưng danh là Phổ Thị Huyền muốn tiến cử hai người em là Phổ Hộ và Phổ Hóa đến giúp vua diệt giặc.

Tượng "long chầu mặt nguyệt" trong đền Chợ Giá.
Tượng "long chầu mặt nguyệt" trong đền Chợ Giá. 

Tỉnh dậy, nhà vua liền sai triệu tập các bô lão và dân chúng quanh vùng An Lâm Thị hỏi về gia đình họ Phổ và tìm gặp anh em sinh đôi nhà này là Phổ Hóa, Phổ Hộ, có một chị gái là Phổ Thị Huyền đã mất từ năm 16 tuổi. Hỏi về kế sách đánh giặc, cả hai trả lời rất lưu loát và nguyện xin được tòng quân giúp nước. Nhà vua vui mừng giao cho hai ông cầm quân bộ tả hữu tiên phong cùng cánh quân thủy của tướng Ðoàn Thượng tiến quân đánh giặc và giành đại thắng.

Trận chiến năm ấy quân ta toàn thắng, tướng giặc Nguyễn Ngao bị bắt sống. Trong tiệc khao dân làng Vua còn đọc bài thơ: “Nhất triều tụ hội hoán tinh thần/ Trẫm thị lương quân ngộ nghĩa thần/ Trinh nữ nhất tiêu hồn báo mộng/ Mỹ Giang hương hỏa ức niên xuân”.

Thắng xong giặc dữ, nhà vua ban thưởng dân làng ba trăm quan tiền để xây Đền thờ bà Phổ Thị Huyền và truyền cho người dân trong vùng đời đời hương hỏa. Sau đó, hai ông Phổ Hóa và Phổ Hộ được phong là Hộ Công Vi Tả Bật Nguyên soái và Hữu Bật Nguyên soái Ðại tướng quân và được xây đền thờ (chính là đền Mỹ Giang, xã Kênh Giang ngày nay).

Chuyện rằng, sau ba năm đất nước thanh bình, hai ông cáo quan về quê vinh quy bái tổ. Lưu truyền, hai ông Phổ Hộ và Phổ Hóa cùng đi trên một chiếc thuyền để về dự lễ báo công, nhưng không may thuyền bị đắm và xác hai ông được nước hồ Oa đưa về Mỹ Giang.

Cổng vào ngôi đền thiêng.
Cổng vào ngôi đền thiêng.  

Ngày ấy, nơi đây còn là khu rừng rậm, núi cao, sau ba ngày nơi này có hai đống mối xông rất to, hai ông đã báo mộng cho dân làng biết. Dân trong làng đã cùng nhau xây dựng Đền trên nền hai gò mối để tưởng nhớ công lao của hai ông.

Nơi đây đã trở thành chốn linh thiêng của người dân Kênh Giang. Đây là ngôi đền thờ “nhân thần” có thật. Bởi vậy, người dân trong làng có câu: “Cây có gốc mới nở cành, xanh lá/ Nước có nguồn mới bể rộng, sông sâu/ Người ta nguồn gốc từ đâu/ Có tổ tiên trước rồi sau mới có mình”…

Ðến triều Nguyễn, bà Phổ Thị Huyền được truy phong là Bản Cảnh Thành Hoàng - Huệ Ðức Trinh Linh, Phổ Thị Huyền Càn Quý Lương Phạm Ðình Quân Công chúa.

Và “đất lành chim đậu”

Nếu như Đền Mỹ Giang chạy dài, nằm tựa lưng vào núi, “long phục, hổ chầu”, chứa nhiều yếu tố tâm linh. Gian chính của Đền thờ hai ông Phổ Hộ và Phổ Hóa mới được trùng tu cùng khuôn viên hồ Oa và tháp cao án ngữ đã tạo nên vẻ huyền bí cho vùng đất này.

Còn đền Chợ Giá, quanh năm rợp bóng mát dưới tán lá của 05 cây di sản trăm tuổi bên dòng sông: trong đó một cây đa 330 tuổi, ba cây bồ đề cùng hơn 300 tuổi, một cây thị hơn 200 tuổi. Năm cây cổ thụ, tán lá xum xuê quây quần che chở xóm làng như linh khí đất trời tụ lại, càng tạo thêm vẻ linh thiêng. Hiện ngôi đền vẫn lưu giữ nhiều giá trị lịch sử vô giá, trong đó đặc biệt phải kể đến bảy sắc phong của triều Nguyễn.

Xưa chợ Giá là nơi sầm uất, giao thương buôn bán, với khung cảnh trên bến dưới thuyền qua lại tấp nập… Nao lòng trước khung cảnh nên thơ ấy, xưa Tổng đốc Nguyễn Tri Phương khi đi ngang qua nơi này đã phải thốt lên rằng: “Đàn cò trắng đậu trong mơ/ Xa xa dãy núi nhấp nhô trập trùng/ Cửa đền soi bóng con sông/ Dòng sông mang nặng ánh hồng phù sa”.

Trong khuôn viên đền có nhiều cây di sản hàng trăm năm tuổi quanh năm bóng mát.
Trong khuôn viên đền có nhiều cây di sản hàng trăm năm tuổi quanh năm bóng mát.

Hiện nơi đây người dân đã dựng lại khu chợ xưa làm nơi buôn bán vật phẩm, sản vật để tái hiện lại cảnh tượng buôn bán khi xưa. Bên cạnh đó, người dân cũng không ngừng phục dựng lại cảnh quan của khu chợ để hợp thành một quần thể di tích đa dạng và thống nhất. Tương truyền không chỉ là nơi tôn thờ đức thánh nữ một lòng “âm phù yêu nước”, đền Chợ Giá còn là nơi “đất lành chim đậu”.

Ðó là hai câu đối khắc ghi ngay cổng vào: “Tiêu thánh khuông phù dân sở tại/ Nữ thần tế độ khách vãng lai”. Hàm ý, làng Mỹ Giang là đất lành của cả người dân bản địa và những người ở nơi xa đến đây sinh sống, làm ăn.

Từ đó đến nay, ngoài việc bảo tồn tín ngưỡng tâm linh của dân làng, đền Chợ Giá cùng đền Mỹ Giang không chỉ thờ vị thành hoàng là nhân thần mà còn là nơi ghi nhớ và bảo tồn giá trị văn hóa truyền thống từ ngàn xưa, với truyền thống “uống nước nhớ nguồn”, đạo lý của dân tộc Việt. Và dân gian cũng lưu truyền câu ca dao: “Nhất cao là núi U Bò/ Nhất đông chợ Giá, nhất to sông Rừng”.

 

Trải qua hơn 900 năm với bao thời gian mưa nắng xói mòn, chiến tranh giặc giã đã làm cho ngôi Đền chỉ còn phế tích. Từ năm 2001, nhân dân xã Kênh Giang cùng tín khách thập phương đã tổ chức tôn tạo, xây dựng lại quy mô tương xứng với giá trị tâm linh, giá trị lịch sử - văn hóa quý giá.

Ðặc biệt, lần trùng tu thứ ba, từ năm 2015 đến nay, những nét kiến trúc cũ được phục dựng, những công trình mới xây dựng hài hòa với cảnh quan thiên nhiên phong thủy hữu tình. Và ngôi Đền linh thiêng đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống văn hóa, tín ngưỡng của các tầng lớp nhân dân.

Thiếu tướng Đỗ Hữu Ca - nguyên Giám đốc Công an TP Hải Phòng một người con của quê hương Kênh Giang cho biết: “ Ngôi đền thờ người con gái có công giúp Vua đánh giặc đã được phục dựng lên nhờ vào công lao đóng góp của rất nhiều người trong đó có nhiều người con của quê hương, có du khách thập phương.

Ngoài việc bảo tồn tín ngưỡng tâm linh thì đây còn là nơi bảo tồn về giá trị văn hóa của người phương Đông. Những giá trị truyền thống từ ngàn xưa của dân tộc Việt Nam - thể hiện truyền thống “Uống nước nhớ nguồn”, đạo lý của dân tộc. Vì vậy việc bảo tồn các di tích là trách nhiệm chung của mọi người”.

Cụ Nguyễn Văn Quý, cao niên trong làng cũng bày tỏ: Trước đây cuộc sống người dân còn khó khăn, ăn không no, di tích xuống cấp, đường đi lối lại khó khăn, trường học của con em thì dột nát. Ngày nay nhờ sự chung sức, chung lòng của bà con làng xóm, của những người con xa quê có tâm đóng góp đã giúp cho Kênh Giang thay đổi.

Trường học được xây mới, đường xá đạt chuẩn nông thôn mới, di tích được nâng cấp. Chúng tôi những người của lớp cũ vô cùng tự hào và mong muốn đây cũng là nơi tâm linh để con cháu đời sau còn ghi nhớ…

Ngày nay, nhiều câu chuyện thực hư tại đền Nghè (nơi thờ hai ông Phổ Hóa, Phổ Hộ) cũng được dân làng truyền tai nhau. Đó là, khi phục dựng lại đền Nghè, tại nơi hai ông hóa gò mối, không hoàn toàn là thần tích, khi người dân đã thấy cốt trong đó và vội để lại nguyên trạng rồi đúc tượng. Trong những lần trùng tu, đền Nghè đã được mở rộng. 

Chính tại nơi hồ Oa, trước có một gia đình sinh sống, sau khi nhận tiền bán đất một thời gian, đã tự nguyện làm lễ trả lại. Cũng giống như trước kia, nhiều người dân làng chứng kiến, hễ ai có ý định chặt cây quanh đền, đều tự gây thương tích cho mình… 

Những câu chuyện thực hư ấy, được người làng kể lại, dù có thật hay huyền tích thì tất cả đã trở thành chốn linh thiêng của người dân Kênh Giang. Mỗi con người lớn lên mang theo những ký ức huyền diệu và đẹp đẽ về nơi chôn rau cắt rốn, nơi ấy là những vị thành hoàng làng, là những ngôi đền không chỉ trong ký ức mà còn hiện hữu với thời gian…

Đọc thêm

Hà Nội chuyện cũ, chuyện mới (Kỳ 8): Đằng sau mặt tiền các nhà phố cổ

Hà Nội chuyện cũ, chuyện mới (Kỳ 8): Đằng sau mặt tiền các nhà phố cổ
(PLVN) -  Lần trước tôi đã kể về sự “oai” khi có nhà ở phố cổ Hà Nội! Nhất là phố cổ bắt đầu từ chữ “Hàng”! Nhưng nếu có nhà ở Hàng Đào, Hàng Ngang, Hàng Đường thì sự “oai” phải tăng gấp đôi, gấp ba! Mà lại nhà mặt phố, có cửa hàng ở các phố này thì sự “oai” phải … thôi rồi! Khỏi phải nói!

Hà Nội chuyện cũ, chuyện mới (Kỳ 7): Chuyện của người “Phố Cổ”!

Hà Nội chuyện cũ, chuyện mới (Kỳ 7): Chuyện của người “Phố Cổ”!
(PLVN) -  Những ai ở Hà Nội mà có nhà “phố cổ” hãnh diện lắm! Nhà ở phố cổ mà là phố bắt đầu từ chữ “Hàng” thì “oai” hơn! Nhưng nếu có nhà ở Hàng Đào, Hàng Ngang, Hàng Đường thì sự hãnh diện phải tăng gấp đôi, gấp ba! Mà lại nhà mặt phố ở các phố này thì sự hãnh diện còn tăng gấp nhiều lần nữa!

Theo chân du khách đi tìm khu nghỉ dưỡng Top 1 phố núi Sa Pa

Theo chân du khách đi tìm khu nghỉ dưỡng Top 1 phố núi Sa Pa
(PLVN) -  Nét đẹp mộc mạc , ban sơ, mê đắm du khách của vùng đất Sa Pa được bao trọn trong tầm view từ khu nghỉ dưỡng Sapa Jade Hill - điểm đến mà bất cứ du khách nào cũng phải lựa chọn khi đặt chân tới thành phố trong sương mù này .

BIM Group đồng hành cùng tổ chức Newborns Vietnam

Lễ ký kết giữa đại diện Newborns Vietnam – bà Suzanna Lubran và đại diện BIM Group – Bà Vũ Thanh Thủy - Giám đốc Marketing và Truyền thông đã diễn ra với sự chứng kiến của Đại sứ Anh quốc Gareth Ward, Phó GĐ BV Nhi và đại diện các viện Saint Paul, Phụ Sản Hà Nội, Hồng Ngọc và Chuyên gia y tế đến từ Anh Quốc.
(PLVN) -  Tối 22/6, Tập đoàn BIM Group và tổ chức Newborns Vietnam đã thực hiện lễ ký kết hợp tác tài trợ Chương trình Hồi sức sơ sinh tại phòng sinh NLS trước sự chứng kiến của Đại sứ Anh quốc tại Việt Nam và Bệnh viện Nhi Trung ương.

“Bật mí” chiến lược làm nên thành công của Acecook Việt Nam

“Bật mí” chiến lược làm nên thành công của Acecook Việt Nam
(PLVN) - Nhắc đến Acecook là nhắc đến một doanh nghiệp Nhật đã thành công trong việc định hình khẩu vị ăn mì của người Việt qua hương vị tôm chua cay. Đến nay, Acecook trở thành thương hiệu được tin dùng trong gần 30 năm hoạt động sản xuất, kinh doanh và luôn là đơn vị dẫn đầu thị trường mì ăn liền tại Việt Nam.

Ly kỳ truyền thuyết về bà thứ phi Phi Yến và hoàng tử Cải ở Côn Đảo

Ly kỳ truyền thuyết về bà thứ phi Phi Yến và hoàng tử Cải ở Côn Đảo
PLVN- Hàng trăm năm qua, người dân Côn Đảo (Bà Rịa – Vũng Tàu) vẫn lưu truyền truyền thuyết về bà Phi Yến và hoàng tử Cải, gắn liền 2 di tích miếu Bà An Hải và miếu Cậu. Họ cho rằng đó chính là nguồn gốc của câu ca dao “Gió đưa cây cải về trời, rau răm ở lại chịu lời đắng cay”. Truyền thuyết dân gian này dù tương phản với thực tế lịch sử nhưng điều thú vị là nó vẫn sống mãi theo thời gian.

Báo chí – Nhịp cầu nối những đảo xa

Báo chí – Nhịp cầu nối những đảo xa
(PLVN) - Hình ảnh những nhà báo vai ba lô, máy ảnh, máy quay hòa vào đoàn quân lên đường ra Trường Sa như nhắc nhớ đến một th ời đạn bom, cả nước cùng ra trận. Hơn thế nữa, đằng sau những trang viết là tình cảm sâu nặng của các nhà báo với những con người nơi đầu sóng.

Đại hội đồng cổ đông Hoàng Quân 2022: Thông qua kế hoạch phát hành hơn 100 triệu cổ phiếu

Đại hội đồng cổ đông Hoàng Quân 2022: Thông qua kế hoạch phát hành hơn 100 triệu cổ phiếu
(PLVN) - Ngày 18/6, Đại hội đồng cổ đông (ĐHĐCĐ) Công ty CP Tư vấn – Thương mại – Dịch vụ Địa ốc Hoàng Quân (HoSE: HQC) thông qua các báo cáo, tờ trình của Hội đồng quản trị (HĐQT), thông qua các kế hoạch kinh doanh. Đồng thời, phiên thảo luận nóng hơn bao giờ hết với những vấn đề thắc mắc của các cổ đông xung quanh việc phát hành 100 triệu cổ phiếu huy động 1.000 tỉ đồng.

Tăng trưởng xanh: Mục tiêu xuyên suốt của Thừa Thiên - Huế

Nhiều doanh nghiệp, nhà máy trên địa bàn Thừa Thiên- Huế đang áp dụng kỹ thuật công nghệ cao vào các hoạt động sản xuất.
(PLVN) - Hiện nay, Việt Nam cũng như nhiều nước trên thế giới đã đặt mục tiêu tăng trưởng xanh và phát triển bền vững. Trong xu thế đó, Thừa Thiên - Huế là một trong những tỉnh, thành đã bắt nhịp và đang tìm cách kết nối, hội tụ nguồn lực để thực hiện.

longformPGS.TS.BS Đậu Xuân Cảnh: Việt Nam và giấc mơ cường quốc về dược liệu

PGS.TS.BS Đậu Xuân Cảnh: Việt Nam và giấc mơ cường quốc về dược liệu
(PLVN) -  “Từ một nước thiếu lương thực, Việt Nam đã trở thành nước xuất khẩu gạo lớn thứ hai thế giới, mang về hàng tỷ USD mỗi năm. Tương tự với cà phê, chúng ta cũng là nước sản xuất hàng đầu. Tôi mong muốn, trong tương lai không xa, Việt Nam sẽ trở thành một cường quốc về dược liệu. Những sản phẩm từ dược liệu cũng như nền Đông Y của chúng ta sẽ được cả thế giới biết đến và đón nhận”, Thầy thuốc Nhân dân, PGS TS BS Đậu Xuân Cảnh – Chủ tịch Hội Đông Y Việt Nam chia sẻ.

Hải Phòng: Chuyện cây đại di sản hơn 400 tuổi bên hồ An Biên

Hải Phòng: Chuyện cây đại di sản hơn 400 tuổi bên hồ An Biên
(PLVN) - Trải qua hơn 400 năm, cây đại vẫn uy nghi, xanh tốt và hoa lá quanh năm. Người dân ở đây xem cây đại như biểu tượng của làng mình! Trong những vui buồn, cưới hỏi, ra khơi thuở xưa, người làng đều có chút lễ ra trình “cụ”… Đó là cây đại di sản tại miếu cổ An Đà ở phường Đằng Giang, quận Ngô Quyền, TP Hải Phòng.

Cảnh sát biển đồng hành với ngư dân Lý Sơn

Cảnh sát biển đồng hành với ngư dân Lý Sơn
(PLVN) - “Cảnh sát biển đồng hành cùng ngư dân” là mô hình mang tính đặc thù riêng của lực lượng Cảnh sát biển, được triển khai từ năm 2017. Từ mô hình này, ngư dân không chỉ yên tâm phát triển kinh tế mà còn tích cực tham gia bảo vệ chủ quyền, gìn giữ an ninh, trật tự trên các vùng biển đảo của Tổ quốc.

Đại ca giang hồ được người Sài Gòn thờ cúng như Thành Hoàng

Đại ca giang hồ được người Sài Gòn thờ cúng như Thành Hoàng
(PLVN) - Đình làng xưa nay được biết đến là nơi thờ vị thần Thành Hoàng và những bậc tiền nhân có công lao với làng xã. Nhưng giữa đất Sài Gòn lại có một ngôi đình cổ xưa thờ một đại ca giang hồ. Ấy là đình Nhơn Hòa (phường Cầu Ông Lãnh, Quận 1, TP Hồ Chí Minh) - nơi thờ Cậu Hai Miên (tức Huỳnh Công Miên).

Bất động sản Đại An Lộc mạo danh công ty lớn dụ khách hàng mua đất?

Bất động sản Đại An Lộc mạo danh công ty lớn dụ khách hàng mua đất?
(PLVN) - “Công ty em là nhà phân phối duy nhất của tập đoàn Đại Phúc để bán các sản phẩm tại dự án Diên Hồng trên đường Nguyễn Văn Linh, Bình Chánh. Công ty em có dự án nằm liền kề, bên cạnh dự án Vạn Phúc City khoảng 600 nền, trong dự án có đầy đủ trường học, bệnh viện với giá khoảng 13 đến 15 triệu đồng 1 m ² …”. Đó là những lời khẳng định “mỹ miều” từ nhiều nhân viên bán hàng của Công ty CP Đầu tư Kinh doanh Bất động sản Đại An Lộc đóng tại đường Lam Sơn, quận Tân Bình, TP Hồ Chí Minh.

Chốn thâm sơn cùng cốc nơi Lý Quốc Sư từng tu tập

Chốn thâm sơn cùng cốc nơi Lý Quốc Sư từng tu tập
(PLVN) - Đó là hang Chùa Thượng ở xã Ngọc Lương (huyện Yên Thủy, tỉnh Hòa Bình) - một di tích, thắng cảnh đã được tỉnh Hòa Bình xếp hạng di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh. Tương truyền đây là nơi Lý Quốc Sư - tức ngài Không Lộ thiền sư, bậc đại danh y triều Lý đã từng tu tập, làm thuốc chữa khỏi bệnh cho Vua Lý và chữa bệnh giúp dân.

Ravi: Áp dụng tiêu chuẩn quốc tế trong phát triển nghỉ dưỡng xanh

Ravi: Áp dụng tiêu chuẩn quốc tế trong phát triển nghỉ dưỡng xanh
(PLVN) -  Gần 100% du khách trả lời mong muốn được nghỉ dưỡng tại những địa điểm lưu trú sinh thái và bền vững với môi trường tự nhiên ít nhất một lần. Đây là kết quả khảo sát được Công ty Du lịch Kỹ thuật số Booking.com thực hiện trực tuyến gần đây tại Việt Nam.

Từ bản quy hoạch “xanh” tới mô hình phát triển kinh tế bền vững của BIM Group tại Ninh Thuận

Từ bản quy hoạch “xanh” tới mô hình phát triển kinh tế bền vững của BIM Group tại Ninh Thuận
(PLVN) - Cam kết đạt mức thải ròng bằng 0 vào năm 2050 của Việt Nam tại sự kiện COP26 là dấu mốc quan trọng về phát triển bền vững trong chiến lược vĩ mô của nước ta. Một trong những sự cụ thể hóa chính là bản Dự thảo Quy hoạch điện VIII (QHĐ8) đang trình chính phủ phê duyệt. Không đứng ngoài xu thế đó, từ năm 2006, BIM Group đã phát triển một tổ hợp kinh tế xanh tại Ninh Thuận và gặt hái được những kết quả nhất định.