Môi trường sống ảnh hưởng thế nào tới sức khỏe con người?

(ảnh minh họa).
(ảnh minh họa).
0:00 / 0:00
0:00
(PLVN) - Trong một đất nước, những khu vực khác nhau thường thường có hoàn cảnh Thủy Thổ khác nhau, nhân dân cũng có tập quán sinh hoạt khác nhau, sự khác nhau về Thủy Thổ và tật bệnh có liên quan tới sự biến hóa của khí hậu.

Ảnh hưởng của thổ nhưỡng với cơ thể

Y học cổ truyền bắt nguồn từ việc người xưa quan sát sự thay đổi trong thiên nhiên, điều kiện ăn ở, tập quan phong tục địa phương…. để suy bàn ra mối quan hệ giữa tự nhiên với sức khỏe của con người.

Ở miền Bắc củanước ta khí hậu rất lạnh, cao nên nhiều táo khí, phía Đông Nam thì khí hậu ôn hòa, đất thấp, nhiều thấp khí, vì thế khí hậu thiên thời và tính chất Thủy Thổ có sự khác nhau rất lớn giữa Nam và Bắc.

Vì sự khác nhau của hoàn cảnh tự nhiên nên tình hình sinh lý và bệnh biến của thân thể con người cũng có sự khác nhau rõ rệt, như khu vực Dương Đông là nơi nhiều cá và muối, ở vùng biển gần nước mặn, cư dân ăn nhiều cá, thích đồ ăn mặn cho nên da đen và lỗ chân lông thưa hở. Do thời tiết như vậy nên bệnh phần nhiều mụn nổi ở ngoài da, cách chữa nên dùng phép biên thạch. Khu vực phương Tây là nơi nhiều vàng ngọc, nhiều đá, các cư dân ở đồi núi nhiều gió, ăn đồ thịt nhiều mà béo mập cho nên ngoại tà không dễ xâm phạm vào hình thể được, bệnh phát ra phần nhiều là bệnh nội thương, cách chữa bệnh nên dùng thuốc uống.

Khu vực phương Bắc khí hậu như mùa đông, có khí tượng bế tàng, địa hình cao dựa vào đồi núi mà ở, trong hoàn cảnh nhiều gió lạnh băng giá,cư dân sinh hoạt theo lối du mục, thường phải ở ngoài trời ăn nhiều sữa vì thế nội tạng Hàn dễ sinh ra bệnhmãn, cách chữa nên dùng châm đốt. Khu vực phương Nam nhiều khí trưởng dưỡng, là nơi dương khí rất thịnh, thấp Thủy Thổ, bạc nghiệp sương mù thường đóng lại, cư dân thích ăn đồ chua và đồ đã ướp muối nên thân thể cả họ da dẻ kín đáo và sắc đỏ, bệnh phát sinh phần nhiều là gân mạch co quắp, khó đi lại,cách chữa nên dùng châm chích. 

Khu vực Trung ương đất bằng phẳng, nhiều ẩm thấp, sản lộc dồi dào, cư dân có nhiều thức ăn sinh hoạt và cũng tương đối nhàn rỗi nên bệnh tật phát ra phần nhiều là những bệnh suy nhược,tuyết lịch nóng rét, chữa bệnh nên dùng cách vận động và xoa bóp.

Khi nắm rõ được tính chất trọng yếu của bệnh và những địa phương khác nhau như vậy, thầy thuốc cần phải chú ý tới quan hệ giữa thân thể con người với hoàn cảnh tự nhiên, tập quán sinh hoạt với tật bệnh, hiểu rõ tình hình từng địa phương và từng con người để tìm raphương pháp chữa bệnh trên lâm sàng.

 

Sự thích ứng của con người với tự nhiên

Sự thay của bốn mùa, sự biến hóa của lục khí là điều kiện có lợi cho sinh vật phát triển và phát sinh, nhưng có lợi hay không có lợi hoàn toàn không phải chỉ đơn thuần phụ thuộc vào lục khí tứ thời. Bởi vì đó mới chỉ là phương diện ngoại nhân, một phương diện khác,  cơ năng thích ứng của thân thể con người có chịu đựng được ảnh hưởng của ngoại nhân hay không mới là tính chất quyết định.Khí biến hóa của tự nhiên giới sở dĩ không làm cho người ta sinh bệnh, vì cơ năng sinh lý của cơ thể có sự biến hóa theo 4 mùa 6 khí. 

Sách Linh khu viết: Trời nóng mặc áo dày thì lỗ chân lông hở,cho nên mồ hôi chảy ra, trời lạnh thì lỗ chân lông khít lại, khí thấp không lưu hành, nước chảy xuống bàng quang thì thành ra nước tiểu và hơi. Đó là chứng cứ về cơ năng thích ứng của thân thể con người tùy theo khí hậu biến hóa khác nhau mà thay đổi.

Suy ra mà bàn thì khí lục dâm sở dĩ có thể gây bệnh cho con người hay không còn phụ thuộc vào sự cơ năng thích ứng mạnh yếu của con người. Điều này được thầy thuốc vẫn thường gọi là“chính khí vững ở trong thì tà khí không thể can phạm vào được”. Đó là đã khẳng định thân thể người người ta nếu có đủ sức đề kháng thì tà khí không thể làm hại được.

Sách Linh khu cũng dạy: gió, mưa,rét, nóng không phải là hư tà thì một mình nó không thể làm hại người ta được. Bỗng nhiên gặp phải gió dập mưa dồn mà người không mắc bệnh là vì thân thể không hư, cho nên một mình tà khí không thể làm hại người được, phải nhân phong tà hư ở ngoài cùng với thân thể hư ở trong, hai cái hư gặp nhau thì là mới xâm nhập vào thân thể được.

Đại ý chỉ rằng, một mình tà khí thứ không thể gây nên bệnh, nguyên nhân gây nên bệnh là vì ở thân thể suy yếu lại gặp phải gió độc từ chỗ hư đến mới có thể thành bệnh. Nếu thân thể không hư thì đi gặp mưa to gió lớn cũng không thể gây nên bệnh.

Một lúc bị gió, đồng thời bị bệnh mà bệnh lại khác nhau,ví như người thợ mài rìu múa và dao để đốn cây. Cây có âm dương lại có cứng mềm, cứng thì dao không vào, mềm thì khỏi dai dẻo, gặp đến khúc mắt thì dìu búa ít sứt mẻ. Phàm trong một cây gỗ, cứng mềm không giống nhau là vì vỏ có dày có mỏng, nhựa có nhiều có ít cũng khác nhau đó thôi.

Cây có hoa lá sinh sớm, gặp xương xuân gió mạnh thì hoa rụng lá héo, bị hạn hán lâu ngày thì cây giòn vỏ mỏng nhánh ít nhựa mà lá héo gặp trời dâm nhiều và mưa dầm loại cây vỏ mỏng, nhánh ít nhựa thì lá héo,gặp trời dâm và mưa dầm nhiều, loại cây vỏ mỏng thì bị rữa mục; gặp gió thì mình đổi mạng, cây cứng giòn thì bị gãy và chắc chắn bị thương, gặp sương thu gió dữ thì gốc bị lung lay lá rụng.

Trong những trường hợp ấy bền bỉ như loài cây còn bị thương uống hồ là con người.Đó là lấy cây cối ví dụ với thân thể con người vì bẩm chất khác nhau và sự phát triển sinh biến hóa cũng khác nhau, cho nên mặc dù mọi người đồng thời bị bệnh và cùng một nguyên nhân bệnh, mà bệnh phát ra lại không giống nhau toàn bộ. Do đó có thể biết người mà thân thể càng khỏe mạnh thì cơ năng thích ứng càng được kiện toàn, người mà cơ cơ năng thích ứng càng kém sút thì thân thể cũng càng suy yếu. Cho nên nói Nội nhân quyết định cho ngoại nhân.

Cơ năng thích ứng chủ yếu là chỉ vào vệ khí, công năng của vệ khí trong cơ thể là làm cho ấm áp bắp thịt, nhuận da, mạnh gân cốt, giữ việc đóng mở của lỗ chân lông. Vệ khí có tác dụng bảo vệ ở ngoài, nếu sức bảo vệ ở ngoài kém thì bệnh là sẽ dễ xâm nhập vào cơ thể, vì thế phàm bệnh thuộc về ngoại cảm do tà khí lục dâm mà gây nên thường là do công năng của vị trí bị bệnh trước.

Vệ khí và dinh khí có quan hệ mật thiết với nhau,dinh khí vận hành ở trong huyết mạch, có lực lượng xúctiến huyết mạch chu lưu, giúp cho vệ khí phát huy tác dụng bảo vệ ở ngoài.Giới hạn giữa vệ và dinh tuy có sự phân biệt trong và ngoài nhưng trên quan hệ đều là tác dụng lẫn nhau, có sự liên hệ rất chặt chẽ. Cho nên huyết dịch chu lưu trong thân thể người ta cũng biến hóa theo sự thay đổi của bốn mùa.

Cụ thể, theosách Tố vấn bàn về mạch tượng thì bình thường trong bốn mùa có sự khác nhau là mùa Xuân huyền, mùa Hạ hồng, mùa Thu mao, mùa Đông thạch.Nghĩa là mùa Xuân mạch nổi lên như cá bơi trên sóng, mùa Hạ đi lần da đầy đẫy như muôn vật có thừa, mùa Thu mạch đi ở dưới lần da như sâu bọ sắp đi nấp, mùa Đông mạch đi ở tận xương như nhưng sâu bọ đã nấp kín.

Bốn thứ mạch tượng này tuy không phải là tuyệt đối nhưng chủ yếu cũng nói rõ sự chu lưu của huyết dịch trong thân thể con người là chịu ảnh hưởng của khí hậu biến hóa.

Đọc thêm

Hà Nội chuyện cũ, chuyện mới (Kỳ 8): Đằng sau mặt tiền các nhà phố cổ

Hà Nội chuyện cũ, chuyện mới (Kỳ 8): Đằng sau mặt tiền các nhà phố cổ
(PLVN) -  Lần trước tôi đã kể về sự “oai” khi có nhà ở phố cổ Hà Nội! Nhất là phố cổ bắt đầu từ chữ “Hàng”! Nhưng nếu có nhà ở Hàng Đào, Hàng Ngang, Hàng Đường thì sự “oai” phải tăng gấp đôi, gấp ba! Mà lại nhà mặt phố, có cửa hàng ở các phố này thì sự “oai” phải … thôi rồi! Khỏi phải nói!

Hà Nội chuyện cũ, chuyện mới (Kỳ 7): Chuyện của người “Phố Cổ”!

Hà Nội chuyện cũ, chuyện mới (Kỳ 7): Chuyện của người “Phố Cổ”!
(PLVN) -  Những ai ở Hà Nội mà có nhà “phố cổ” hãnh diện lắm! Nhà ở phố cổ mà là phố bắt đầu từ chữ “Hàng” thì “oai” hơn! Nhưng nếu có nhà ở Hàng Đào, Hàng Ngang, Hàng Đường thì sự hãnh diện phải tăng gấp đôi, gấp ba! Mà lại nhà mặt phố ở các phố này thì sự hãnh diện còn tăng gấp nhiều lần nữa!

Theo chân du khách đi tìm khu nghỉ dưỡng Top 1 phố núi Sa Pa

Theo chân du khách đi tìm khu nghỉ dưỡng Top 1 phố núi Sa Pa
(PLVN) -  Nét đẹp mộc mạc , ban sơ, mê đắm du khách của vùng đất Sa Pa được bao trọn trong tầm view từ khu nghỉ dưỡng Sapa Jade Hill - điểm đến mà bất cứ du khách nào cũng phải lựa chọn khi đặt chân tới thành phố trong sương mù này .

BIM Group đồng hành cùng tổ chức Newborns Vietnam

Lễ ký kết giữa đại diện Newborns Vietnam – bà Suzanna Lubran và đại diện BIM Group – Bà Vũ Thanh Thủy - Giám đốc Marketing và Truyền thông đã diễn ra với sự chứng kiến của Đại sứ Anh quốc Gareth Ward, Phó GĐ BV Nhi và đại diện các viện Saint Paul, Phụ Sản Hà Nội, Hồng Ngọc và Chuyên gia y tế đến từ Anh Quốc.
(PLVN) -  Tối 22/6, Tập đoàn BIM Group và tổ chức Newborns Vietnam đã thực hiện lễ ký kết hợp tác tài trợ Chương trình Hồi sức sơ sinh tại phòng sinh NLS trước sự chứng kiến của Đại sứ Anh quốc tại Việt Nam và Bệnh viện Nhi Trung ương.

“Bật mí” chiến lược làm nên thành công của Acecook Việt Nam

“Bật mí” chiến lược làm nên thành công của Acecook Việt Nam
(PLVN) - Nhắc đến Acecook là nhắc đến một doanh nghiệp Nhật đã thành công trong việc định hình khẩu vị ăn mì của người Việt qua hương vị tôm chua cay. Đến nay, Acecook trở thành thương hiệu được tin dùng trong gần 30 năm hoạt động sản xuất, kinh doanh và luôn là đơn vị dẫn đầu thị trường mì ăn liền tại Việt Nam.

Ly kỳ truyền thuyết về bà thứ phi Phi Yến và hoàng tử Cải ở Côn Đảo

Ly kỳ truyền thuyết về bà thứ phi Phi Yến và hoàng tử Cải ở Côn Đảo
PLVN- Hàng trăm năm qua, người dân Côn Đảo (Bà Rịa – Vũng Tàu) vẫn lưu truyền truyền thuyết về bà Phi Yến và hoàng tử Cải, gắn liền 2 di tích miếu Bà An Hải và miếu Cậu. Họ cho rằng đó chính là nguồn gốc của câu ca dao “Gió đưa cây cải về trời, rau răm ở lại chịu lời đắng cay”. Truyền thuyết dân gian này dù tương phản với thực tế lịch sử nhưng điều thú vị là nó vẫn sống mãi theo thời gian.

Báo chí – Nhịp cầu nối những đảo xa

Báo chí – Nhịp cầu nối những đảo xa
(PLVN) - Hình ảnh những nhà báo vai ba lô, máy ảnh, máy quay hòa vào đoàn quân lên đường ra Trường Sa như nhắc nhớ đến một th ời đạn bom, cả nước cùng ra trận. Hơn thế nữa, đằng sau những trang viết là tình cảm sâu nặng của các nhà báo với những con người nơi đầu sóng.

Đại hội đồng cổ đông Hoàng Quân 2022: Thông qua kế hoạch phát hành hơn 100 triệu cổ phiếu

Đại hội đồng cổ đông Hoàng Quân 2022: Thông qua kế hoạch phát hành hơn 100 triệu cổ phiếu
(PLVN) - Ngày 18/6, Đại hội đồng cổ đông (ĐHĐCĐ) Công ty CP Tư vấn – Thương mại – Dịch vụ Địa ốc Hoàng Quân (HoSE: HQC) thông qua các báo cáo, tờ trình của Hội đồng quản trị (HĐQT), thông qua các kế hoạch kinh doanh. Đồng thời, phiên thảo luận nóng hơn bao giờ hết với những vấn đề thắc mắc của các cổ đông xung quanh việc phát hành 100 triệu cổ phiếu huy động 1.000 tỉ đồng.

Tăng trưởng xanh: Mục tiêu xuyên suốt của Thừa Thiên - Huế

Nhiều doanh nghiệp, nhà máy trên địa bàn Thừa Thiên- Huế đang áp dụng kỹ thuật công nghệ cao vào các hoạt động sản xuất.
(PLVN) - Hiện nay, Việt Nam cũng như nhiều nước trên thế giới đã đặt mục tiêu tăng trưởng xanh và phát triển bền vững. Trong xu thế đó, Thừa Thiên - Huế là một trong những tỉnh, thành đã bắt nhịp và đang tìm cách kết nối, hội tụ nguồn lực để thực hiện.

longformPGS.TS.BS Đậu Xuân Cảnh: Việt Nam và giấc mơ cường quốc về dược liệu

PGS.TS.BS Đậu Xuân Cảnh: Việt Nam và giấc mơ cường quốc về dược liệu
(PLVN) -  “Từ một nước thiếu lương thực, Việt Nam đã trở thành nước xuất khẩu gạo lớn thứ hai thế giới, mang về hàng tỷ USD mỗi năm. Tương tự với cà phê, chúng ta cũng là nước sản xuất hàng đầu. Tôi mong muốn, trong tương lai không xa, Việt Nam sẽ trở thành một cường quốc về dược liệu. Những sản phẩm từ dược liệu cũng như nền Đông Y của chúng ta sẽ được cả thế giới biết đến và đón nhận”, Thầy thuốc Nhân dân, PGS TS BS Đậu Xuân Cảnh – Chủ tịch Hội Đông Y Việt Nam chia sẻ.

Hải Phòng: Chuyện cây đại di sản hơn 400 tuổi bên hồ An Biên

Hải Phòng: Chuyện cây đại di sản hơn 400 tuổi bên hồ An Biên
(PLVN) - Trải qua hơn 400 năm, cây đại vẫn uy nghi, xanh tốt và hoa lá quanh năm. Người dân ở đây xem cây đại như biểu tượng của làng mình! Trong những vui buồn, cưới hỏi, ra khơi thuở xưa, người làng đều có chút lễ ra trình “cụ”… Đó là cây đại di sản tại miếu cổ An Đà ở phường Đằng Giang, quận Ngô Quyền, TP Hải Phòng.

Cảnh sát biển đồng hành với ngư dân Lý Sơn

Cảnh sát biển đồng hành với ngư dân Lý Sơn
(PLVN) - “Cảnh sát biển đồng hành cùng ngư dân” là mô hình mang tính đặc thù riêng của lực lượng Cảnh sát biển, được triển khai từ năm 2017. Từ mô hình này, ngư dân không chỉ yên tâm phát triển kinh tế mà còn tích cực tham gia bảo vệ chủ quyền, gìn giữ an ninh, trật tự trên các vùng biển đảo của Tổ quốc.

Đại ca giang hồ được người Sài Gòn thờ cúng như Thành Hoàng

Đại ca giang hồ được người Sài Gòn thờ cúng như Thành Hoàng
(PLVN) - Đình làng xưa nay được biết đến là nơi thờ vị thần Thành Hoàng và những bậc tiền nhân có công lao với làng xã. Nhưng giữa đất Sài Gòn lại có một ngôi đình cổ xưa thờ một đại ca giang hồ. Ấy là đình Nhơn Hòa (phường Cầu Ông Lãnh, Quận 1, TP Hồ Chí Minh) - nơi thờ Cậu Hai Miên (tức Huỳnh Công Miên).

Bất động sản Đại An Lộc mạo danh công ty lớn dụ khách hàng mua đất?

Bất động sản Đại An Lộc mạo danh công ty lớn dụ khách hàng mua đất?
(PLVN) - “Công ty em là nhà phân phối duy nhất của tập đoàn Đại Phúc để bán các sản phẩm tại dự án Diên Hồng trên đường Nguyễn Văn Linh, Bình Chánh. Công ty em có dự án nằm liền kề, bên cạnh dự án Vạn Phúc City khoảng 600 nền, trong dự án có đầy đủ trường học, bệnh viện với giá khoảng 13 đến 15 triệu đồng 1 m ² …”. Đó là những lời khẳng định “mỹ miều” từ nhiều nhân viên bán hàng của Công ty CP Đầu tư Kinh doanh Bất động sản Đại An Lộc đóng tại đường Lam Sơn, quận Tân Bình, TP Hồ Chí Minh.

Chốn thâm sơn cùng cốc nơi Lý Quốc Sư từng tu tập

Chốn thâm sơn cùng cốc nơi Lý Quốc Sư từng tu tập
(PLVN) - Đó là hang Chùa Thượng ở xã Ngọc Lương (huyện Yên Thủy, tỉnh Hòa Bình) - một di tích, thắng cảnh đã được tỉnh Hòa Bình xếp hạng di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh. Tương truyền đây là nơi Lý Quốc Sư - tức ngài Không Lộ thiền sư, bậc đại danh y triều Lý đã từng tu tập, làm thuốc chữa khỏi bệnh cho Vua Lý và chữa bệnh giúp dân.

Ravi: Áp dụng tiêu chuẩn quốc tế trong phát triển nghỉ dưỡng xanh

Ravi: Áp dụng tiêu chuẩn quốc tế trong phát triển nghỉ dưỡng xanh
(PLVN) -  Gần 100% du khách trả lời mong muốn được nghỉ dưỡng tại những địa điểm lưu trú sinh thái và bền vững với môi trường tự nhiên ít nhất một lần. Đây là kết quả khảo sát được Công ty Du lịch Kỹ thuật số Booking.com thực hiện trực tuyến gần đây tại Việt Nam.

Từ bản quy hoạch “xanh” tới mô hình phát triển kinh tế bền vững của BIM Group tại Ninh Thuận

Từ bản quy hoạch “xanh” tới mô hình phát triển kinh tế bền vững của BIM Group tại Ninh Thuận
(PLVN) - Cam kết đạt mức thải ròng bằng 0 vào năm 2050 của Việt Nam tại sự kiện COP26 là dấu mốc quan trọng về phát triển bền vững trong chiến lược vĩ mô của nước ta. Một trong những sự cụ thể hóa chính là bản Dự thảo Quy hoạch điện VIII (QHĐ8) đang trình chính phủ phê duyệt. Không đứng ngoài xu thế đó, từ năm 2006, BIM Group đã phát triển một tổ hợp kinh tế xanh tại Ninh Thuận và gặt hái được những kết quả nhất định.