Hành trình khôi phục lại danh tiết cho nhà văn – nhà báo Vũ Bằng

Hành trình khôi phục lại danh tiết cho nhà văn – nhà báo Vũ Bằng
0:00 / 0:00
0:00
(PLVN) - Nhà văn Vũ Bằng (1913 – 1984) quê gốc Hải Dương, sinh ra trong gia đình nhà Nho, tốt nghiệp Tú tài Pháp. Ông viết văn từ khá sớm, khoảng năm 17 tuổi. Ông là nhà văn, nhà báo nổi tiếng. Một thời gian dài, ông phải chịu điều tiếng không hay, là nhà văn “quay lưng lại với Kháng chiến". Cuối cùng ông cũng đã được minh oan. 

Tháng 3 năm 2000, Cục Chính trị thuộc Tổng cục 2 - Bộ Quốc phòng Việt Nam đã có văn bản xác nhận nhà văn Vũ Bằng là chiến sĩ quân báo.

Trong cuộc trao đổi dưới đây với phóng viên báo Pháp luật Việt Nam, Nhà phê bình văn học – nhà văn Văn Giá đã kể lại về con đường khôi phục danh tiết cho nhà văn Vũ Bằng, người tham gia công tác tình báo, từng có một thời gian dài bị nghi ngờ là theo địch. Thông qua cuộc trao đổi này, chúng ta càng hiểu rõ hơn về nhà văn Vũ Bằng. 

Cố nhà văn Vũ Bằng (Ảnh: Internet)
 Cố nhà văn Vũ Bằng (Ảnh: Internet)

PV: Thưa nhà phê bình văn học Văn Giá, niềm tin nào đã thôi thúc, khiến ông quyết tâm tìm ra sự thật để minh oan cho nhà văn Vũ Bằng?

Nhà Phê bình văn học Văn Giá: Ban đầu tôi chưa có ý định làm gì về Vũ Bằng. Vào quãng những năm 1990, ngoài Bắc rục rịch in lại những tác phẩm của Vũ Bằng. Khi đó, Vũ Bằng đang bị một cái nhìn định kiến, cho rằng đây là một nhà văn ôm chân đế quốc, quay lưng với dân tộc. 

Thời điểm đó, một số nhà xuất bản ngoài Bắc đã in tác phẩm của nhà văn Vũ Bằng. Nhưng khi in cuốn “Bốn mươi năm nói láo” lại tự tiện sửa thành “Bốn mươi năm làm báo” không xin phép, thay đổi cả tên một quyển sách. Khi đọc, tôi thấy có cắt cúp, gọt đẽo nội dung. Cuốn thứ hai là cuốn “Thương nhớ mười hai” cũng cắt một số nội dung. Tôi thấy việc làm này là không đúng. 

Bên cạnh đó, khi tôi đọc văn của ông thì nhận thấy một người viết những áng văn hay, đẹp đẽ và tình yêu với tổ quốc, với miền Bắc như thế… thì làm sao lại có chuyện phản động. Tôi có mang câu hỏi này đi trò chuyện một số nơi thì mọi người cũng đồn hình như ông này có làm việc cho cách mạng, hoạt động ngoại tuyến. Nhưng khi đó mới chỉ là lời đồn của mọi người, còn thực hư thế nào thì không ai rõ. 

PV: Ông có thể kể lại về hành trình thu thập chứng cứ, tài liệu để minh oan cho nhà văn Vũ Bằng?

Nhà phê bình văn học Văn Giá: Khoảng năm 1994/1995, tôi vào Sài Gòn giảng dạy mấy lớp Đại học báo chí tại chức, khi đó tôi có gặp một số nhà báo công tác tại Sài Gòn để hỏi về gia đình Vũ Bằng. Cũng rất may có người biết thông tin về Vũ Bằng, theo một số chỉ dẫn mơ hồ, chúng tôi đã tìm đến được gia đình riêng của ông.

Sau khi gặp lại một số người thân của ông, bằng những thông tin ban đầu, tôi đã tìm lại một số cán bộ quản lý trực tiếp đường dây tình báo mà nhà văn Vũ Bằng tham gia. Khi đó còn cụ Sáu và cụ Hội, đây là hai người thủ trưởng trực tiếp của Vũ Bằng. Thêm nữa, tôi gặp được một người quen giới thiệu vào thư viện Thành ủy của Sài Gòn, nơi lưu trữ các tài liệu trước 1975. Nhờ đó, tôi đã sưu tầm được hơn 20 tác phẩm của Vũ Bằng, đó là những tác phẩm ông in vào những năm 1930, nhất là quãng ông vào thành Hà Nội (1948 – 1954). Từ những tài liệu thu thập được và những nhân chứng còn sống lúc bấy giờ, tôi đã chứng minh được ông là một thành viên trong đường dây hoạt động ngoại tuyến, một người có công cho cách mạng.

Với những tư liệu thu thập được để giải oan cho nhà văn Vũ Bằng, tôi đã dựng một cuốn có tên “Vũ Bằng bên trời thương nhớ” do Nhà xuất bản Quân đội nhân dân in năm 2000, khi đó chuyện đã xong xuôi. 

Cùng lúc đó, gia đình nhà văn Vũ Bằng đã lên gặp Tổng cục 2 lấy xác nhận Vũ Bằng là thành viên tham gia hoạt động cách mạng “với tư cách là cơ sở khai thác tin tức phục vụ Tình báo cho đến ngày Miền Nam hoàn toàn giải phóng 30/4/1975” (Trích trong Giấy xác nhận). Kể từ đó, khi thân phận và danh tiết Vũ Bằng đã được sáng tỏ, nhiều nhà xuất bản đã liên hệ làm việc với gia đình để in lại các tác phẩm của Vũ Bằng. Năm 2006, nhà nước đã truy tặng giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật cho Vũ Bằng. 

PV: Trong việc đi tìm sự thật để khôi phục danh tiết cho nhà văn Vũ Bằng, ông có phải đối diện với những điều dị nghị trái chiều nào?

Nhà phê bình văn học Văn Giá: Khi mà các cơ quan truyền thông đưa lên câu chuyện này về tôi, cùng với đó là một số bài do chính tay tôi viết để gửi một số nơi đăng, thì đa phần dư luận thể hiện sự vui mừng và ủng hộ nhưng có một số ý kiến trái chiều khác. 

PV: Vậy ông đã lên tiếng để giải thích đối với những ý kiến trái chiều như thế nào?

Nhà phê bình văn học Văn Giá: Khi đó, tôi nói với mọi người đây là câu chuyện người thật việc thật, Vũ Bằng làm những gì thì tôi phải có bằng chứng, chứng cứ rõ ràng. Mình bịa làm sao được.

Khi ông vào Sài Gòn sống và viết, vì tham gia vào hoạt động tình báo, nên nếu đọc kỹ các tác phẩm của ông sẽ thấy Vũ Bằng là người luôn luôn diễn đạt theo tinh thần nước đôi, nghĩa là không ca ngợi bên chính quyền Sài Gòn, cũng chẳng bênh vực hoặc ngợi ca chính quyền cách mạng. Vì ông phải giữ kín danh phận để sống và viết.

Đã đành là ông được coi là thành viên tham gia hoạt động tình báo, nhưng không nên hiểu là “nhà tình báo chiến lược” hay dao găm súng lục gì, mà chỉ là “cơ sở khai thác tin tức” thôi. Rõ ràng là ông có đóng góp cho cách mạng. Nhưng cũng phải nên hiểu rằng, khi đánh giá về Vũ Bằng thì sự nghiệp và đóng góp của ông thuộc về dân tộc này, thuộc về đất nước này chứ không phải chỉ thuộc về cách mạng.

PV: Vậy ông có nhận xét gì về tài năng, con người nhà văn Vũ Bằng?

Nhà phê bình văn học Văn Giá: Vũ Bằng là người gốc Hà Nội, năm 38 tuổi, ông bắt đầu vào miền Nam. Toàn bộ đời sống của ông gắn bó với Hà Nội. Ông là bạn của những nhà văn tên tuổi lớn như: Vũ Trọng Phụng, Ngô Tất Tố, Thạch Lam… Ông đã định hình một tính cách, một tư thế văn hóa từ trước.

Ông được Tô Hoài đánh giá là một nhà báo “kiệt hiệt”, đã nổi tiếng trước năm 1954, thuộc trong số “Ba chàng họ Vũ” nổi tiếng đất Bắc lúc bấy giờ. Vào miền Nam, ông công bố thêm một số tác phẩm: Miếng ngon Hà Nội; Thương nhớ mười hai; Bốn mươi năm nói láo; Món lạ miền Nam…Tất cả các trang viết của ông ở miền Nam khi đó đều có bóng dáng miền Bắc. Ông viết bằng nỗi nhớ thương miền Bắc, nhớ thương Hà Nội, gia đình và bạn bè một thuở. Sống ở Nam bộ nhưng lòng luôn thương nhớ về miền Bắc. 

Một trong những tác phẩm nổi tiếng của nhà văn Vũ Bằng.
 Một trong những tác phẩm nổi tiếng của nhà văn Vũ Bằng.

Vũ Bằng là người có một hồi ký về nghề báo mang tên “Bốn mươi năm nói láo” hết sức sống động. Cả một lịch sử báo chí Việt Nam hiện lên với những câu chuyện, những gương mặt nhà báo hết sức sống động và thú vị. Khẳng định thêm, ông nằm trong Top 1 những người viết các tác phẩm hay nhất về Hà Nội gồm: Thạch Lam, Nguyễn Tuân và Vũ Bằng. Cùng với đó, Vũ Bằng đã thành công trên rất nhiều thể loại như truyện ngắn, dịch thuật, khảo cứu phê bình...

Đọc thêm

Hà Nội chuyện cũ, chuyện mới (Kỳ 8): Đằng sau mặt tiền các nhà phố cổ

Hà Nội chuyện cũ, chuyện mới (Kỳ 8): Đằng sau mặt tiền các nhà phố cổ
(PLVN) -  Lần trước tôi đã kể về sự “oai” khi có nhà ở phố cổ Hà Nội! Nhất là phố cổ bắt đầu từ chữ “Hàng”! Nhưng nếu có nhà ở Hàng Đào, Hàng Ngang, Hàng Đường thì sự “oai” phải tăng gấp đôi, gấp ba! Mà lại nhà mặt phố, có cửa hàng ở các phố này thì sự “oai” phải … thôi rồi! Khỏi phải nói!

Hà Nội chuyện cũ, chuyện mới (Kỳ 7): Chuyện của người “Phố Cổ”!

Hà Nội chuyện cũ, chuyện mới (Kỳ 7): Chuyện của người “Phố Cổ”!
(PLVN) -  Những ai ở Hà Nội mà có nhà “phố cổ” hãnh diện lắm! Nhà ở phố cổ mà là phố bắt đầu từ chữ “Hàng” thì “oai” hơn! Nhưng nếu có nhà ở Hàng Đào, Hàng Ngang, Hàng Đường thì sự hãnh diện phải tăng gấp đôi, gấp ba! Mà lại nhà mặt phố ở các phố này thì sự hãnh diện còn tăng gấp nhiều lần nữa!

Theo chân du khách đi tìm khu nghỉ dưỡng Top 1 phố núi Sa Pa

Theo chân du khách đi tìm khu nghỉ dưỡng Top 1 phố núi Sa Pa
(PLVN) -  Nét đẹp mộc mạc , ban sơ, mê đắm du khách của vùng đất Sa Pa được bao trọn trong tầm view từ khu nghỉ dưỡng Sapa Jade Hill - điểm đến mà bất cứ du khách nào cũng phải lựa chọn khi đặt chân tới thành phố trong sương mù này .

BIM Group đồng hành cùng tổ chức Newborns Vietnam

Lễ ký kết giữa đại diện Newborns Vietnam – bà Suzanna Lubran và đại diện BIM Group – Bà Vũ Thanh Thủy - Giám đốc Marketing và Truyền thông đã diễn ra với sự chứng kiến của Đại sứ Anh quốc Gareth Ward, Phó GĐ BV Nhi và đại diện các viện Saint Paul, Phụ Sản Hà Nội, Hồng Ngọc và Chuyên gia y tế đến từ Anh Quốc.
(PLVN) -  Tối 22/6, Tập đoàn BIM Group và tổ chức Newborns Vietnam đã thực hiện lễ ký kết hợp tác tài trợ Chương trình Hồi sức sơ sinh tại phòng sinh NLS trước sự chứng kiến của Đại sứ Anh quốc tại Việt Nam và Bệnh viện Nhi Trung ương.

“Bật mí” chiến lược làm nên thành công của Acecook Việt Nam

“Bật mí” chiến lược làm nên thành công của Acecook Việt Nam
(PLVN) - Nhắc đến Acecook là nhắc đến một doanh nghiệp Nhật đã thành công trong việc định hình khẩu vị ăn mì của người Việt qua hương vị tôm chua cay. Đến nay, Acecook trở thành thương hiệu được tin dùng trong gần 30 năm hoạt động sản xuất, kinh doanh và luôn là đơn vị dẫn đầu thị trường mì ăn liền tại Việt Nam.

Ly kỳ truyền thuyết về bà thứ phi Phi Yến và hoàng tử Cải ở Côn Đảo

Ly kỳ truyền thuyết về bà thứ phi Phi Yến và hoàng tử Cải ở Côn Đảo
PLVN- Hàng trăm năm qua, người dân Côn Đảo (Bà Rịa – Vũng Tàu) vẫn lưu truyền truyền thuyết về bà Phi Yến và hoàng tử Cải, gắn liền 2 di tích miếu Bà An Hải và miếu Cậu. Họ cho rằng đó chính là nguồn gốc của câu ca dao “Gió đưa cây cải về trời, rau răm ở lại chịu lời đắng cay”. Truyền thuyết dân gian này dù tương phản với thực tế lịch sử nhưng điều thú vị là nó vẫn sống mãi theo thời gian.

Báo chí – Nhịp cầu nối những đảo xa

Báo chí – Nhịp cầu nối những đảo xa
(PLVN) - Hình ảnh những nhà báo vai ba lô, máy ảnh, máy quay hòa vào đoàn quân lên đường ra Trường Sa như nhắc nhớ đến một th ời đạn bom, cả nước cùng ra trận. Hơn thế nữa, đằng sau những trang viết là tình cảm sâu nặng của các nhà báo với những con người nơi đầu sóng.

Đại hội đồng cổ đông Hoàng Quân 2022: Thông qua kế hoạch phát hành hơn 100 triệu cổ phiếu

Đại hội đồng cổ đông Hoàng Quân 2022: Thông qua kế hoạch phát hành hơn 100 triệu cổ phiếu
(PLVN) - Ngày 18/6, Đại hội đồng cổ đông (ĐHĐCĐ) Công ty CP Tư vấn – Thương mại – Dịch vụ Địa ốc Hoàng Quân (HoSE: HQC) thông qua các báo cáo, tờ trình của Hội đồng quản trị (HĐQT), thông qua các kế hoạch kinh doanh. Đồng thời, phiên thảo luận nóng hơn bao giờ hết với những vấn đề thắc mắc của các cổ đông xung quanh việc phát hành 100 triệu cổ phiếu huy động 1.000 tỉ đồng.

Tăng trưởng xanh: Mục tiêu xuyên suốt của Thừa Thiên - Huế

Nhiều doanh nghiệp, nhà máy trên địa bàn Thừa Thiên- Huế đang áp dụng kỹ thuật công nghệ cao vào các hoạt động sản xuất.
(PLVN) - Hiện nay, Việt Nam cũng như nhiều nước trên thế giới đã đặt mục tiêu tăng trưởng xanh và phát triển bền vững. Trong xu thế đó, Thừa Thiên - Huế là một trong những tỉnh, thành đã bắt nhịp và đang tìm cách kết nối, hội tụ nguồn lực để thực hiện.

longformPGS.TS.BS Đậu Xuân Cảnh: Việt Nam và giấc mơ cường quốc về dược liệu

PGS.TS.BS Đậu Xuân Cảnh: Việt Nam và giấc mơ cường quốc về dược liệu
(PLVN) -  “Từ một nước thiếu lương thực, Việt Nam đã trở thành nước xuất khẩu gạo lớn thứ hai thế giới, mang về hàng tỷ USD mỗi năm. Tương tự với cà phê, chúng ta cũng là nước sản xuất hàng đầu. Tôi mong muốn, trong tương lai không xa, Việt Nam sẽ trở thành một cường quốc về dược liệu. Những sản phẩm từ dược liệu cũng như nền Đông Y của chúng ta sẽ được cả thế giới biết đến và đón nhận”, Thầy thuốc Nhân dân, PGS TS BS Đậu Xuân Cảnh – Chủ tịch Hội Đông Y Việt Nam chia sẻ.

Hải Phòng: Chuyện cây đại di sản hơn 400 tuổi bên hồ An Biên

Hải Phòng: Chuyện cây đại di sản hơn 400 tuổi bên hồ An Biên
(PLVN) - Trải qua hơn 400 năm, cây đại vẫn uy nghi, xanh tốt và hoa lá quanh năm. Người dân ở đây xem cây đại như biểu tượng của làng mình! Trong những vui buồn, cưới hỏi, ra khơi thuở xưa, người làng đều có chút lễ ra trình “cụ”… Đó là cây đại di sản tại miếu cổ An Đà ở phường Đằng Giang, quận Ngô Quyền, TP Hải Phòng.

Cảnh sát biển đồng hành với ngư dân Lý Sơn

Cảnh sát biển đồng hành với ngư dân Lý Sơn
(PLVN) - “Cảnh sát biển đồng hành cùng ngư dân” là mô hình mang tính đặc thù riêng của lực lượng Cảnh sát biển, được triển khai từ năm 2017. Từ mô hình này, ngư dân không chỉ yên tâm phát triển kinh tế mà còn tích cực tham gia bảo vệ chủ quyền, gìn giữ an ninh, trật tự trên các vùng biển đảo của Tổ quốc.

Đại ca giang hồ được người Sài Gòn thờ cúng như Thành Hoàng

Đại ca giang hồ được người Sài Gòn thờ cúng như Thành Hoàng
(PLVN) - Đình làng xưa nay được biết đến là nơi thờ vị thần Thành Hoàng và những bậc tiền nhân có công lao với làng xã. Nhưng giữa đất Sài Gòn lại có một ngôi đình cổ xưa thờ một đại ca giang hồ. Ấy là đình Nhơn Hòa (phường Cầu Ông Lãnh, Quận 1, TP Hồ Chí Minh) - nơi thờ Cậu Hai Miên (tức Huỳnh Công Miên).

Bất động sản Đại An Lộc mạo danh công ty lớn dụ khách hàng mua đất?

Bất động sản Đại An Lộc mạo danh công ty lớn dụ khách hàng mua đất?
(PLVN) - “Công ty em là nhà phân phối duy nhất của tập đoàn Đại Phúc để bán các sản phẩm tại dự án Diên Hồng trên đường Nguyễn Văn Linh, Bình Chánh. Công ty em có dự án nằm liền kề, bên cạnh dự án Vạn Phúc City khoảng 600 nền, trong dự án có đầy đủ trường học, bệnh viện với giá khoảng 13 đến 15 triệu đồng 1 m ² …”. Đó là những lời khẳng định “mỹ miều” từ nhiều nhân viên bán hàng của Công ty CP Đầu tư Kinh doanh Bất động sản Đại An Lộc đóng tại đường Lam Sơn, quận Tân Bình, TP Hồ Chí Minh.

Chốn thâm sơn cùng cốc nơi Lý Quốc Sư từng tu tập

Chốn thâm sơn cùng cốc nơi Lý Quốc Sư từng tu tập
(PLVN) - Đó là hang Chùa Thượng ở xã Ngọc Lương (huyện Yên Thủy, tỉnh Hòa Bình) - một di tích, thắng cảnh đã được tỉnh Hòa Bình xếp hạng di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh. Tương truyền đây là nơi Lý Quốc Sư - tức ngài Không Lộ thiền sư, bậc đại danh y triều Lý đã từng tu tập, làm thuốc chữa khỏi bệnh cho Vua Lý và chữa bệnh giúp dân.

Ravi: Áp dụng tiêu chuẩn quốc tế trong phát triển nghỉ dưỡng xanh

Ravi: Áp dụng tiêu chuẩn quốc tế trong phát triển nghỉ dưỡng xanh
(PLVN) -  Gần 100% du khách trả lời mong muốn được nghỉ dưỡng tại những địa điểm lưu trú sinh thái và bền vững với môi trường tự nhiên ít nhất một lần. Đây là kết quả khảo sát được Công ty Du lịch Kỹ thuật số Booking.com thực hiện trực tuyến gần đây tại Việt Nam.

Từ bản quy hoạch “xanh” tới mô hình phát triển kinh tế bền vững của BIM Group tại Ninh Thuận

Từ bản quy hoạch “xanh” tới mô hình phát triển kinh tế bền vững của BIM Group tại Ninh Thuận
(PLVN) - Cam kết đạt mức thải ròng bằng 0 vào năm 2050 của Việt Nam tại sự kiện COP26 là dấu mốc quan trọng về phát triển bền vững trong chiến lược vĩ mô của nước ta. Một trong những sự cụ thể hóa chính là bản Dự thảo Quy hoạch điện VIII (QHĐ8) đang trình chính phủ phê duyệt. Không đứng ngoài xu thế đó, từ năm 2006, BIM Group đã phát triển một tổ hợp kinh tế xanh tại Ninh Thuận và gặt hái được những kết quả nhất định.