"Có phải em là mùa thu Hà Nội" được nhạc sĩ Trần Quang Lộc viết qua tưởng tượng

"Có phải em là mùa thu Hà Nội" được nhạc sĩ Trần Quang Lộc viết qua tưởng tượng
(PLVN) - “Có phải em mùa thu Hà Nội” - ca khúc nổi tiếng viết về Hà Nội cũng là một trong những ca khúc thành công nhất của nhạc sĩ Trần Quang Lộc. Ca khúc ra đời khi nhạc sĩ còn rất trẻ và phải mất hàng chục năm mới "có tên tuổi". Đặc biệt, nhạc sĩ tài hoa này đã sáng tác ca khúc khi chưa được đặt chân đến Hà Nội.

Hà Nội - thơ và nhạc qua tưởng tượng

Sau thời gian dài chống chọi với căn bệnh ung thư bàng quang, trái tim nhạc sĩ Trần Quang Lộc đã ngừng đập lúc 17h40 ngày 7/6 tại nhà riêng ở phường Long Toàn (TP Bà Rịa, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu), hưởng thọ 75 tuổi.

Phát hiện bệnh ung thư bàng quang cách đây 6 năm, đến nay nhạc sĩ Trần Quang Lộc phải trải qua 4 lần phẫu thuật. Lần cuối cùng cắt bỏ hẳn bàng quang thì lại được bác sĩ chẩn đoán là có khối u di căn. Dù đã dự báo trước nhưng sự ra đi của ông thật sự là một mất mát lớn của nền âm nhạc Việt Nam và khán giả.

Trong sự nghiệp của mình, người nhạc sĩ tài hoa Trần Quang Lộc đã sáng tác nên khoảng 600 ca khúc. Những bài hát của ông mang đậm tình người, tình quê và rất được công chúng yêu thích. “Về đây nghe em”, “Em còn nhớ Huế không”, “Chợt nghe em hát”... là những bài hát đã ở lại trong lòng nhiều thế hệ khán giả. Đặc biệt, ca khúc “Có phải em mùa thu Hà Nội”, phổ từ thơ của Tô Như Châu (1934 - 2002) là ca khúc nổi tiếng nhất.  

Nói về ca khúc “Có phải em mùa thu Hà Nội”, lúc sinh thời, nhạc sĩ Trần Quang Lộc từng kể, thời còn đi học, khi nghe giọng nói của người Hà Nội, ông bị chinh phục và luôn mơ về Hà Nội, bởi khi đó đất nước còn hai miền bị chia cắt. Mộng về một Thăng Long - Hà Nội với một mùa thu đẹp và dịu dàng trong những tà áo dài thanh lịch, không ít lần ông lén mở Đài Tiếng nói Việt Nam ngày ấy để nghe phát thanh viên, người Hà Nội đọc truyện đêm khuya. Một âm thanh vang lên ngọt ngào trong trẻo làm xao xuyến tâm hồn ông.

Và thật tình cờ vào năm 1972, khi sinh hoạt trong nhóm Hàn Giang ở TP Đà Nẵng, nhạc sĩ trẻ Trần Quang Lộc đã gặp nhà thơ Tô Như Châu. Khi ấy, nhà thơ Tô Như Châu đã đưa cho nhạc sĩ bài thơ “Có phải em là mùa thu Hà Nội” của mình. Bài thơ dài khoảng gần 100 câu, nhưng nhạc sĩ Trần Quang Lộc đã nắm bắt được mạch cảm xúc cô đọng nhất, ở những khổ thơ hay về Hà Nội.

Những vần thơ giàu chất trữ tình, phong lưu như: “Ngày sang thu anh lót lá em nằm/ Bên trời xa sương tóc bay…” khiến chàng nhạc sĩ trẻ xao xuyến. Chỉ trong một đêm, trào dâng cảm xúc như một giấc mơ, nhạc sĩ đã hoàn thành sáng tác của mình. Ca khúc cùng tên bài thơ đã ra đời trong một đêm mộng như vậy.

Nói thêm rằng, khi sáng tác ra bài thơ và ca khúc bất hủ này, cả nhà thơ và nhạc sĩ đều chưa từng có dịp đặt chân tới Hà Nội. Nhà thơ Tô Như Châu sinh sống và làm thơ ở một xóm nhỏ cạnh bến đò An Hải (Sơn Trà, Đà Nẵng). Còn nhạc sĩ Trần Quang Lộc sinh năm 1945 tại Gio Linh (tỉnh Quảng Trị), có thời gian ở tại Đà Nẵng.

Nhạc sĩ Trần Quang Lộc
 Nhạc sĩ Trần Quang Lộc

Người đầu tiên thu âm nhạc phẩm này là danh ca Thái Thanh. Tuy nhiên, dù được danh ca Thái Thanh với chất giọng cao vút, thánh thót chấp thêm đôi cánh để bay cao hơn, nhưng “Có phải em là mùa thu Hà Nội” lại gặp số phận không may.

Chuyện là sau khi nhạc phẩm lên sóng phát thanh khoảng hai tháng, chính quyền Sài Gòn cũ ngày đó đã ra lệnh cấm và thu hồi tác phẩm. Họ cho là nhạc sĩ đã có hơi hướng tuyên truyền cho cách mạng tháng Tám, với những câu như: “Tháng Tám mùa thu lá rơi vàng chưa nhỉ/ Từ độ người đi thương nhớ âm thầm/ Có phải em là mùa thu Hà Nội/ Tuổi phong sương ta cũng gắng đi tìm” hay “Nghe đâu đây lá úa và mi xanh/ Nghe đâu đây hồn Trưng Vương sông hát”. Nghĩa là câu nào nhà cầm quyền cũng vin cớ nhạc sĩ có chiều hướng “thân cộng”. 

Chưa hết, tác giả cũng bị cảnh sát chính quyền Sài Gòn cũ gọi lên chỉnh đốn và đe dọa. Thậm chí tấm căn cước của nhạc sĩ Trần Quang Lộc cũng bị in số màu đen để ghi dấu phần tử cần chú ý, khác hẳn những số thẻ căn cước của mọi người có màu đỏ. Từ đó, bài hát rơi vào quên lãng.

Mãi tới 20 năm sau, khoảng đầu thập kỷ 90, ca sĩ Hồng Nhung là người có công đưa bài hát “Có phải em mùa thu Hà Nội” trở lại với công chúng yêu âm nhạc, trong album “Chợt nghe em hát”, với một cảm xúc mới lạ. 

Thành công của “Có phải em mùa thu Hà Nội” chưa dừng lại ở đó, mà liên tiếp sau đó là các ca sĩ Thu Phương, Lam Trường, Thanh Lam… đều dàn dựng bài hát này, với những sáng tạo mới và gây dấu ấn đặc biệt với người yêu âm nhạc. 

Đặc biệt, ca sĩ Thu Phương đã được lĩnh không ít giải thưởng khi hát “Có phải em mùa thu Hà Nội” qua album “Ngủ ngoan nhé ngày xưa” như giải Video hay nhất, Người hát hay nhất…

“Ca sĩ Thu Phương được giải thưởng bài hát này đứng đầu Top Ten trong chương trình nhạc Top Ten ở Sài Gòn, được giải nhất kéo dài trong một năm. Bài này cũng được giải thưởng ca khúc viết hay nhất trong năm của Hội Liên hiệp Văn học nghệ thuật Việt Nam trao giải cho tôi”, nhạc sĩ Trần Quang Lộc từng kể.

Từ đôi bạn “mày - tao” đến người bạn đời son sắt

Lúc sinh thời, nhạc sĩ Trần Quang Lộc từng kể: “Đời tôi sáng tác nhiều bài hát, có nhiều bóng hồng, nhưng ngoài đời, bóng hồng của tôi chỉ có duy nhất”. 

Đó là bà Nguyễn Thị Thuận, người vợ đã gắn bó với nhạc sĩ Trần Quang Lộc 43 năm, từ lúc cưới nhau cho đến lúc ông qua đời. Mấy năm nay, khi ông đổ bệnh, bà bên cạnh chăm ông, theo ông mỗi tuần đi bệnh viện ở Sài Gòn để khám và điều trị ung thư… cho đến khi ông ra đi.

Nhạc sĩ Trần Quang Lộc gặp bà Thuận khi ấy còn là nữ sinh người Huế. Bà từng học Trường Quốc gia Âm nhạc Huế cùng với ông, nhưng nghỉ ngang vì bố mẹ không đồng ý.

Hai người ban đầu là bạn bè thường xưng “mày - tao” vì bằng tuổi. Ông và bà có nhóm bạn chung, thường tụ tập đi chơi cùng nhau, lang thang dọc bờ biển Mỹ Khê (Đà Nẵng). Bà Thuận ấn tượng vì ông lúc nào cũng có cây guitar bên mình, có thể hát từ sáng đến trưa không chán. Ông vừa sáng tác vừa nghêu ngao hát, nhưng lại không chủ đích ghi chép, lưu giữ. 

“Có người từng nói với bố tôi: “Con Thuận nhà anh xinh thế mà đi theo đám bạn này không biết sẽ ra sao”. Nhưng rút cuộc, chuyện tình yêu của chúng tôi vẫn được bố mẹ đồng ý. Cả hai làm đám cưới năm 32 tuổi. Chỉ có điều, tôi được quán triệt rằng lấy người chồng như vậy, sau này có cực thì ráng chịu, không về nhà kêu ca”, bà Thuận kể. 

Vợ chồng nhạc sĩ Trần Quang Lộc
 Vợ chồng nhạc sĩ Trần Quang Lộc

Hai người nên duyên muộn và có 4 người con. Hiện tại, 3 người con của nhạc sĩ Trần Quang Lộc định cư ở Mỹ, còn người con trai Trần Quang Phương Nam ở lại Việt Nam sống cùng bố mẹ. 

Trong căn nhà cấp 4 ở phường Long Toàn, những tháng cuối đời, nhạc sĩ Trần Quang Lộc được vợ chăm sóc bón cho từng muỗng cháo, muỗng sữa. Điều này khiến nhiều đồng nghiệp nể phục và yêu quý tình vợ chồng gắn bó của họ.

Vào những năm tháng cuối đời, niềm mong ước duy nhất của nhạc sĩ tài hoa Trần Quang Lộc là tổ chức được một show diễn cho riêng mình, hội ngộ đầy đủ những ca sĩ từng hát các ca khúc của ông như: Ý Lan, Đàm Vĩnh Hưng, Mỹ Tâm, Tuấn Ngọc, Thái Châu, Thu Phương, Quang Lê… để có dịp tri ân họ và gặp lại người thân, khán giả yêu mến mình, nhưng cuối cùng ông vẫn lỗi hẹn vì bệnh tiến triển quá nhanh.

Sinh lão bệnh tử, dù biết nhạc sĩ Trần Quang Lộc đã phải đương đầu với những ngày bệnh tật đớn đau và nay đã vĩnh biệt cõi trần, nhưng những người yêu nhạc của ông vẫn không khỏi bùi ngùi, tiếc nuối, bởi ước mơ tổ chức đêm nhạc cho riêng mình của ông sẽ dở dang mãi mãi.

Đọc thêm

Hà Nội chuyện cũ, chuyện mới (Kỳ 8): Đằng sau mặt tiền các nhà phố cổ

Hà Nội chuyện cũ, chuyện mới (Kỳ 8): Đằng sau mặt tiền các nhà phố cổ
(PLVN) -  Lần trước tôi đã kể về sự “oai” khi có nhà ở phố cổ Hà Nội! Nhất là phố cổ bắt đầu từ chữ “Hàng”! Nhưng nếu có nhà ở Hàng Đào, Hàng Ngang, Hàng Đường thì sự “oai” phải tăng gấp đôi, gấp ba! Mà lại nhà mặt phố, có cửa hàng ở các phố này thì sự “oai” phải … thôi rồi! Khỏi phải nói!

Hà Nội chuyện cũ, chuyện mới (Kỳ 7): Chuyện của người “Phố Cổ”!

Hà Nội chuyện cũ, chuyện mới (Kỳ 7): Chuyện của người “Phố Cổ”!
(PLVN) -  Những ai ở Hà Nội mà có nhà “phố cổ” hãnh diện lắm! Nhà ở phố cổ mà là phố bắt đầu từ chữ “Hàng” thì “oai” hơn! Nhưng nếu có nhà ở Hàng Đào, Hàng Ngang, Hàng Đường thì sự hãnh diện phải tăng gấp đôi, gấp ba! Mà lại nhà mặt phố ở các phố này thì sự hãnh diện còn tăng gấp nhiều lần nữa!

Theo chân du khách đi tìm khu nghỉ dưỡng Top 1 phố núi Sa Pa

Theo chân du khách đi tìm khu nghỉ dưỡng Top 1 phố núi Sa Pa
(PLVN) -  Nét đẹp mộc mạc , ban sơ, mê đắm du khách của vùng đất Sa Pa được bao trọn trong tầm view từ khu nghỉ dưỡng Sapa Jade Hill - điểm đến mà bất cứ du khách nào cũng phải lựa chọn khi đặt chân tới thành phố trong sương mù này .

BIM Group đồng hành cùng tổ chức Newborns Vietnam

Lễ ký kết giữa đại diện Newborns Vietnam – bà Suzanna Lubran và đại diện BIM Group – Bà Vũ Thanh Thủy - Giám đốc Marketing và Truyền thông đã diễn ra với sự chứng kiến của Đại sứ Anh quốc Gareth Ward, Phó GĐ BV Nhi và đại diện các viện Saint Paul, Phụ Sản Hà Nội, Hồng Ngọc và Chuyên gia y tế đến từ Anh Quốc.
(PLVN) -  Tối 22/6, Tập đoàn BIM Group và tổ chức Newborns Vietnam đã thực hiện lễ ký kết hợp tác tài trợ Chương trình Hồi sức sơ sinh tại phòng sinh NLS trước sự chứng kiến của Đại sứ Anh quốc tại Việt Nam và Bệnh viện Nhi Trung ương.

“Bật mí” chiến lược làm nên thành công của Acecook Việt Nam

“Bật mí” chiến lược làm nên thành công của Acecook Việt Nam
(PLVN) - Nhắc đến Acecook là nhắc đến một doanh nghiệp Nhật đã thành công trong việc định hình khẩu vị ăn mì của người Việt qua hương vị tôm chua cay. Đến nay, Acecook trở thành thương hiệu được tin dùng trong gần 30 năm hoạt động sản xuất, kinh doanh và luôn là đơn vị dẫn đầu thị trường mì ăn liền tại Việt Nam.

Ly kỳ truyền thuyết về bà thứ phi Phi Yến và hoàng tử Cải ở Côn Đảo

Ly kỳ truyền thuyết về bà thứ phi Phi Yến và hoàng tử Cải ở Côn Đảo
PLVN- Hàng trăm năm qua, người dân Côn Đảo (Bà Rịa – Vũng Tàu) vẫn lưu truyền truyền thuyết về bà Phi Yến và hoàng tử Cải, gắn liền 2 di tích miếu Bà An Hải và miếu Cậu. Họ cho rằng đó chính là nguồn gốc của câu ca dao “Gió đưa cây cải về trời, rau răm ở lại chịu lời đắng cay”. Truyền thuyết dân gian này dù tương phản với thực tế lịch sử nhưng điều thú vị là nó vẫn sống mãi theo thời gian.

Báo chí – Nhịp cầu nối những đảo xa

Báo chí – Nhịp cầu nối những đảo xa
(PLVN) - Hình ảnh những nhà báo vai ba lô, máy ảnh, máy quay hòa vào đoàn quân lên đường ra Trường Sa như nhắc nhớ đến một th ời đạn bom, cả nước cùng ra trận. Hơn thế nữa, đằng sau những trang viết là tình cảm sâu nặng của các nhà báo với những con người nơi đầu sóng.

Đại hội đồng cổ đông Hoàng Quân 2022: Thông qua kế hoạch phát hành hơn 100 triệu cổ phiếu

Đại hội đồng cổ đông Hoàng Quân 2022: Thông qua kế hoạch phát hành hơn 100 triệu cổ phiếu
(PLVN) - Ngày 18/6, Đại hội đồng cổ đông (ĐHĐCĐ) Công ty CP Tư vấn – Thương mại – Dịch vụ Địa ốc Hoàng Quân (HoSE: HQC) thông qua các báo cáo, tờ trình của Hội đồng quản trị (HĐQT), thông qua các kế hoạch kinh doanh. Đồng thời, phiên thảo luận nóng hơn bao giờ hết với những vấn đề thắc mắc của các cổ đông xung quanh việc phát hành 100 triệu cổ phiếu huy động 1.000 tỉ đồng.

Tăng trưởng xanh: Mục tiêu xuyên suốt của Thừa Thiên - Huế

Nhiều doanh nghiệp, nhà máy trên địa bàn Thừa Thiên- Huế đang áp dụng kỹ thuật công nghệ cao vào các hoạt động sản xuất.
(PLVN) - Hiện nay, Việt Nam cũng như nhiều nước trên thế giới đã đặt mục tiêu tăng trưởng xanh và phát triển bền vững. Trong xu thế đó, Thừa Thiên - Huế là một trong những tỉnh, thành đã bắt nhịp và đang tìm cách kết nối, hội tụ nguồn lực để thực hiện.

longformPGS.TS.BS Đậu Xuân Cảnh: Việt Nam và giấc mơ cường quốc về dược liệu

PGS.TS.BS Đậu Xuân Cảnh: Việt Nam và giấc mơ cường quốc về dược liệu
(PLVN) -  “Từ một nước thiếu lương thực, Việt Nam đã trở thành nước xuất khẩu gạo lớn thứ hai thế giới, mang về hàng tỷ USD mỗi năm. Tương tự với cà phê, chúng ta cũng là nước sản xuất hàng đầu. Tôi mong muốn, trong tương lai không xa, Việt Nam sẽ trở thành một cường quốc về dược liệu. Những sản phẩm từ dược liệu cũng như nền Đông Y của chúng ta sẽ được cả thế giới biết đến và đón nhận”, Thầy thuốc Nhân dân, PGS TS BS Đậu Xuân Cảnh – Chủ tịch Hội Đông Y Việt Nam chia sẻ.

Hải Phòng: Chuyện cây đại di sản hơn 400 tuổi bên hồ An Biên

Hải Phòng: Chuyện cây đại di sản hơn 400 tuổi bên hồ An Biên
(PLVN) - Trải qua hơn 400 năm, cây đại vẫn uy nghi, xanh tốt và hoa lá quanh năm. Người dân ở đây xem cây đại như biểu tượng của làng mình! Trong những vui buồn, cưới hỏi, ra khơi thuở xưa, người làng đều có chút lễ ra trình “cụ”… Đó là cây đại di sản tại miếu cổ An Đà ở phường Đằng Giang, quận Ngô Quyền, TP Hải Phòng.

Cảnh sát biển đồng hành với ngư dân Lý Sơn

Cảnh sát biển đồng hành với ngư dân Lý Sơn
(PLVN) - “Cảnh sát biển đồng hành cùng ngư dân” là mô hình mang tính đặc thù riêng của lực lượng Cảnh sát biển, được triển khai từ năm 2017. Từ mô hình này, ngư dân không chỉ yên tâm phát triển kinh tế mà còn tích cực tham gia bảo vệ chủ quyền, gìn giữ an ninh, trật tự trên các vùng biển đảo của Tổ quốc.

Đại ca giang hồ được người Sài Gòn thờ cúng như Thành Hoàng

Đại ca giang hồ được người Sài Gòn thờ cúng như Thành Hoàng
(PLVN) - Đình làng xưa nay được biết đến là nơi thờ vị thần Thành Hoàng và những bậc tiền nhân có công lao với làng xã. Nhưng giữa đất Sài Gòn lại có một ngôi đình cổ xưa thờ một đại ca giang hồ. Ấy là đình Nhơn Hòa (phường Cầu Ông Lãnh, Quận 1, TP Hồ Chí Minh) - nơi thờ Cậu Hai Miên (tức Huỳnh Công Miên).

Bất động sản Đại An Lộc mạo danh công ty lớn dụ khách hàng mua đất?

Bất động sản Đại An Lộc mạo danh công ty lớn dụ khách hàng mua đất?
(PLVN) - “Công ty em là nhà phân phối duy nhất của tập đoàn Đại Phúc để bán các sản phẩm tại dự án Diên Hồng trên đường Nguyễn Văn Linh, Bình Chánh. Công ty em có dự án nằm liền kề, bên cạnh dự án Vạn Phúc City khoảng 600 nền, trong dự án có đầy đủ trường học, bệnh viện với giá khoảng 13 đến 15 triệu đồng 1 m ² …”. Đó là những lời khẳng định “mỹ miều” từ nhiều nhân viên bán hàng của Công ty CP Đầu tư Kinh doanh Bất động sản Đại An Lộc đóng tại đường Lam Sơn, quận Tân Bình, TP Hồ Chí Minh.

Chốn thâm sơn cùng cốc nơi Lý Quốc Sư từng tu tập

Chốn thâm sơn cùng cốc nơi Lý Quốc Sư từng tu tập
(PLVN) - Đó là hang Chùa Thượng ở xã Ngọc Lương (huyện Yên Thủy, tỉnh Hòa Bình) - một di tích, thắng cảnh đã được tỉnh Hòa Bình xếp hạng di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh. Tương truyền đây là nơi Lý Quốc Sư - tức ngài Không Lộ thiền sư, bậc đại danh y triều Lý đã từng tu tập, làm thuốc chữa khỏi bệnh cho Vua Lý và chữa bệnh giúp dân.

Ravi: Áp dụng tiêu chuẩn quốc tế trong phát triển nghỉ dưỡng xanh

Ravi: Áp dụng tiêu chuẩn quốc tế trong phát triển nghỉ dưỡng xanh
(PLVN) -  Gần 100% du khách trả lời mong muốn được nghỉ dưỡng tại những địa điểm lưu trú sinh thái và bền vững với môi trường tự nhiên ít nhất một lần. Đây là kết quả khảo sát được Công ty Du lịch Kỹ thuật số Booking.com thực hiện trực tuyến gần đây tại Việt Nam.

Từ bản quy hoạch “xanh” tới mô hình phát triển kinh tế bền vững của BIM Group tại Ninh Thuận

Từ bản quy hoạch “xanh” tới mô hình phát triển kinh tế bền vững của BIM Group tại Ninh Thuận
(PLVN) - Cam kết đạt mức thải ròng bằng 0 vào năm 2050 của Việt Nam tại sự kiện COP26 là dấu mốc quan trọng về phát triển bền vững trong chiến lược vĩ mô của nước ta. Một trong những sự cụ thể hóa chính là bản Dự thảo Quy hoạch điện VIII (QHĐ8) đang trình chính phủ phê duyệt. Không đứng ngoài xu thế đó, từ năm 2006, BIM Group đã phát triển một tổ hợp kinh tế xanh tại Ninh Thuận và gặt hái được những kết quả nhất định.