Để người chuyển giới trọn vẹn niềm vui…

Để người chuyển giới  trọn vẹn niềm vui…
(PLO) - Ngày 1/1/2017 Bộ luật Dân sự năm 2015 chính thức có hiệu lực đồng nghĩa với việc kể từ thời điểm này pháp luật thừa nhận vấn đề chuyển giới và cho phép chuyển giới. Tuy vậy, từ chính sách đến thực tiễn là một khoảng cách khá xa, rất cần thiết sự tính toán chu toàn, chi tiết và tính dự đoán của các nhà làm luật để phòng tránh được những hệ lụy về mặt luật pháp, xã hội.

Được pháp luật cho phép và bảo vệ

Nhắc đến cụm từ “người chuyển giới ” ở Việt Nam, nhiều người sẽ nhớ ngay đến những tên tuổi như ca sĩ Cindy Thái Tài, chuyên gia trang điểm Lê Duy, cô giáo Phạm Lê Quỳnh Trâm… Sau mỗi cái tên như vậy là mỗi cuộc đời không ít nỗi buồn và nước mắt.

Theo số liệu liên quan đến người chuyển giới tại Việt Nam do Viện Nghiên cứu xã hội, kinh tế và môi trường (iSEE), Trung tâm ICS và một số tổ chức bảo vệ quyền lợi của cộng đồng người đồng tính, song tính và chuyển giới công bố, vì bệnh viện Việt Nam bị cấm thực hiện phẫu thuật chuyển giới nên 100% các ca phẫu thuật liên quan tới bộ phận sinh dục đều được thực hiện ở nước ngoài.

Chỉ tính riêng tại một địa điểm phổ biến ở Thái Lan, trung bình 2 ngày có một khách hàng người Việt Nam chuyển giới toàn bộ cơ thể (183 người/năm); trung bình 1 ngày có 3 người Việt Nam chuyển giới một phần cơ thể (1.095 người/năm). Tổng cộng, ước tính có 1.287 người/năm sang Thái Lan làm phẫu thuật chuyển đổi một phần hoặc toàn bộ.

Tuy nhiên, người chuyển giới ở Việt Nam dù tiến hành phẫu thuật toàn phần, một phần hay không cũng thường xuyên phải đối mặt với rất nhiều sự kỳ thị. Họ không những gặp khó khăn về mặt giấy tờ hành chính mà còn bị từ chối cơ hội làm việc, học tập, mưu cầu hạnh phúc do sự thiếu kiến thức về cộng đồng người đồng tính, song tính và chuyển giới của xã hội.

Theo con số iSEE đưa ra, hơn 80% người chuyển giới không hài lòng với tên gọi khai sinh của mình và hơn 69% gặp khó khăn với việc sử dụng tên gọi đó. 86,3% người chuyển giới muốn được thay đổi tên gọi trên giấy tờ, 10,1% người chuyển giới từng thử đi làm thủ tục thay đổi tên gọi (22 người), duy nhất một (01) trường hợp đổi tên thành công, còn lại lý do vì luật cho phép chiếm 52,4%; vì lý do đổi tên không chính đáng chiếm 33,3%...

Thực tế trên đây là một trong những lý do chính để dẫn tới việc cần thiết phải luật hóa vấn đề chuyển đổi giới tính và Bộ luật Dân sự 2015 đã chính thức cho phép việc chuyển đổi giới tính ở Điều 37:“Việc chuyển đổi giới tính được thực hiện theo quy định của luật. Cá nhân đã chuyển đổi giới tính có quyền, nghĩa vụ đăng ký thay đổi hộ tịch theo quy định của pháp luật về hộ tịch; có các quyền nhân thân phù hợp với giới tính theo quy định của bộ luật này và các luật khác có liên quan”. Quy định này xem là một bước tiến rất lớn trong việc công nhận, bảo vệ quyền lợi cho những người trong cộng đồng người đồng tính, song tính, chuyển giới, vì  những người chuyển giới Việt Nam sẽ được xác định lại tên họ, thụ hưởng các quyền nhân thân giống như các công dân bình thường khác theo giới tính mà họ đã chuyển đổi. 

Quy định mở để tiếp tục điều chỉnh

Trong kết cấu của Bộ luật Dân sự năm 2015, Điều 37 cho phép chuyển đổi giới tính nằm trong nhóm điều luật về quyền nhân thân. Tuy nhiên, điều luật này không gắn với từ “quyền” như các điều luật khác trong nhóm, từ đó có thể hiểu rằng đây không phải là một quyền. Lý giải về vấn đề này nhiều chuyên gia pháp luật dân sự cho rằng, chuyển đổi giới tính là một vấn đề gây nhiều tranh luận trong thời gian Bộ luật Dân sự năm 2015 ở giai đoạn xây dựng dự thảo. Với quy định tại Điều 37 rõ ràng Bộ luật Dân sự chưa ghi nhận việc chuyển đổi giới tính là một quyền cá nhân, nhưng thay vào đó vấn đề này sẽ được quy định mở để tiếp tục điều chỉnh cụ thể hơn trong các văn bản pháp luật liên quan.

Có thể nói “văn bản pháp luật liên quan” nhất với Điều 37 sẽ là Luật Chuyển đổi giới tính đang được Bộ Tư pháp và Bộ Y tế phối hợp xây dựng để trình Quốc hội vào năm 2018 theo dự kiến. Trên thực tế, còn rất nhiều vấn đề liên quan đến chuyển đổi giới tính cần thiết phải có sự tính toán chu toàn, chi tiết và tính dự đoán của các nhà làm luật để phòng tránh được những hệ lụy về mặt luật pháp, xã hội. 

Ví dụ như nghiên cứu iSEE cho thấy cứ 5 người chuyển giới thì sẽ có khoảng 4 người có nhu cầu muốn phẫu thuật chuyển đổi giới tính. Số còn lại không muốn thì vì các lý do: pháp luật chưa cho phép 51,9%; điều kiện kinh tế chưa đủ 79,6%; sợ bị ảnh hưởng sức khỏe 38,5%; sợ bị kỳ thị 17,0%; gia đình không cho phép 42,7%. Nhưng nội dung Điều 37 cho thấy quyền lợi chỉ thuộc về những người đã phẫu thuật chuyển giới. Từ đó, có thể thấy trong các văn bản quy phạm pháp luật sẽ được xây dựng, nhất thiết phải đề cập đến các vấn đề như: điều kiện được chuyển đổi giới tính; khung về y tế để nhận biết người nào cần chuyển đổi giới tính; mức độ phẫu thuật chuyển giới để được pháp luật thừa nhận quyền nhân thân theo giới tính…

Bên cạnh đó, việc chuyển đổi giới tính trực tiếp ảnh hưởng đến quyền nhân thân, quyền mưu cầu hạnh phúc và các quyền khác về hôn nhân gia đình nên các văn bản quy phạm pháp luật cần làm rõ các vấn đề liên quan như: một người đã thực hiện phẫu thuật chuyển đổi giới tính, sau một thời gian thấy không phù hợp có được chuyển đổi trở lại giới tính khi sinh ra không; người đã có gia đình, con cái có được chuyển đổi giới tính hay không vì theo pháp luật hôn nhân gia đình điều này sẽ phá vỡ mô hình gia đình đã được luật định…

Đọc thêm

Trồng cây gai dầu có vi phạm pháp luật không?

Cây gai dầu - Ảnh: Internet
(PLVN) - Bạn đọc thắc mắc: "Quy định của pháp luật Việt Nam về việc trồng và làm các sản phẩm từ cây gai dầu như thế nào? Nếu được phép trồng thì thủ tục và quy định cụ thể ra sao?"

Điều cần lưu ý nếu quyết định thu phí cao tốc

Ảnh minh họa.
(PLVN) - Dự thảo Luật Đường bộ mới nhất chuẩn bị để xin ý kiến đại biểu Quốc hội chuyên trách quy định thu phí sử dụng với phương tiện lưu thông trên cao tốc do Nhà nước đầu tư, sở hữu, quản lý và khai thác. Đó là các tuyến được đầu tư công và theo hình thức khác khi kết thúc hợp đồng đã chuyển giao cho Nhà nước.

Cẩn trọng với những hành vi gây hại cho đồng tiền

Những hành vi hủy hoại tiền Việt Nam trái pháp luật sẽ bị xử lý nghiêm. (Ảnh minh họa - Nguồn: Tuoitre.vn)
(PLVN) - Rải tiền cầu lộc, cúng tiền cô hồn, rải tiền đám ma xuống đường, làm bó hoa bằng tiền hay đốt tiền, xé tiền… những hành vi ấy đều vi phạm pháp luật, có thể bị phạt từ 10 đến 15 triệu đồng hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự, tùy vào tính chất, mức độ của hành vi.

Bộ Công an: Một số nội dung người dân cần biết khi Luật Căn cước có hiệu lực

Thiếu tướng Phạm Công Nguyên, Cục trưởng Cục Pháp chế và cải cách hành chính, tư pháp, Bộ Công an (Ảnh: BCA).
(PLVN) - Luật Căn cước sẽ có hiệu lực thi hành từ 01/7/2024, Bộ Công an đang chuẩn bị những điều kiện cần thiết để triển khai thực hiện Luật. Việc thu thập mống mắt, ADN sẽ được triển khai thực hiện như thế nào? Những ai sẽ cần đổi Thẻ Căn cước sau khi Luật có hiệu lực.. là những nội dung được giải đáp tại Họp báo Quý I/2024 do Bộ Công an tổ chức, chủ trì diễn ra vào sáng nay (26/3).

Dự thảo Luật Tổ chức TAND (sửa đổi): Đề xuất ghi âm, ghi hình phiên tòa phải được chủ tọa cho phép

Ảnh minh họa. Plo.vn
(PLVN) -  Tại dự thảo Luật Tổ chức TAND (sửa đổi), TAND tối cao đề xuất việc ghi âm lời nói, ghi hình ảnh tại phiên tòa, phiên họp chỉ được thực hiện khi chủ tọa cho phép. Trường hợp ghi âm, ghi hình ảnh người tiến hành tố tụng khác, người tham gia phiên tòa, phiên họp; phải được sự đồng ý của họ.

Thiên Đàng Quảng Ngãi: 9 lần gia hạn vẫn phơi nắng, phơi mưa

Hiện trường vụ khai thác cát trong khu du lịch Thiên Đàng. (Ảnh trong bài: Vân Anh)
(PLVN) - Dự án khu du lịch Thiên Đàng có diện tích hơn 100ha tại Khu kinh tế (KKT) Dung Quất (tỉnh Quảng Ngãi), từng được kỳ vọng là “cú hích” trong phát triển du lịch ven biển của Quảng Ngãi nói riêng và khu vực miền Trung nói chung. Thế nhưng, sau gần 20 năm đầu tư xây dựng, dự án dự kiến có tổng mức đầu tư gần 2.000 tỷ đồng trở nên hoang tàn.

Đề xuất Bí thư tỉnh uỷ được bố trí nhà ở công vụ ngang cấp Bộ trưởng

Ảnh minh họa.
(PLVN) -  Tại Dự thảo Quyết định về tiêu chuẩn, định mức nhà ở công vụ, Bộ Xây dựng đề xuất tiêu chuẩn nhà ở công vụ đối với cán bộ ở địa phương được bố trí nhà ở công vụ với hai loại hình: Nhà liền kề diện tích đất từ 200m2 đến 250 m2 hoặc căn hộ chung cư diện tích sử dụng từ 145 m2 đến 160 m2, định mức kinh phí tối đa trang bị nội thất đồ dời cho nhà liền kề và căn hộ chung cư công vụ này là 250 triệu đồng, tương đương với cấp Bộ trưởng.

Sở Tài nguyên và Môi trường Vĩnh Long: Yêu cầu Nhà máy xay xát lúa Thành Tiền khắc phục ô nhiễm

Nhà xưởng bao trùm bộ phận thải khí ra môi trường của Nhà máy đang được thi công. (Ảnh: Nguyễn Thuận)
(PLVN) - Đại diện Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) Vĩnh Long thông tin, đầu tháng 3/2024, Sở phối hợp với địa phương làm việc với Nhà máy xay xát lúa Thành Tiền (ấp Hồi Thạnh, xã Xuân Hiệp, huyện Trà Ôn) về kết quả thực hiện các hạng mục của giấy phép môi trường, tiến độ thực hiện theo biên bản của Đoàn kiểm tra.

Thanh Hóa: Kết luận về một số vi phạm tại Sở Công Thương

Thanh Hóa: Kết luận về một số vi phạm tại Sở Công Thương
(PLVN) - Thanh tra tỉnh Thanh Hóa vừa công bố Kết luận số 336/KL-TTTH ngày 6/2/2024 về trách nhiệm việc thực hiện chính sách, pháp luật và nhiệm vụ, quyền hạn trong quản lý, sử dụng tài sản công, ngân sách nhà nước; thực hiện công vụ của cán bộ, công chức trong giải quyết thủ tục hành chính, cung cấp dịch vụ hành chính công cho cá nhân, tổ chức tại Sở Công Thương.

Thủ tục cấp thẻ căn cước cho trẻ em từ 1/7/2024

Công dân làm căn cước công dân gắn chip tại Hà Nội. (Ảnh: thanhnien.vn)
(PLVN) - Luật Căn cước 2023 lần đầu tiên quy định cấp thẻ căn cước cho trẻ em từ 1/7/2024. Trong đó, công dân Việt Nam dưới 14 tuổi sẽ được làm căn cước nếu có nhu cầu, từ đủ 14 tuổi trở lên bắt buộc phải thực hiện thủ tục cấp thẻ căn cước.

Sự việc sổ đỏ bị từ chối chỉnh lý biến động tại Tây Ninh: Văn phòng Đăng ký đất đai tỉnh đang kiểm tra, xác minh

Mỗi khi đến thăm đất, bà Hoa đều phải phá khóa, do liên tục bị người khác khóa cổng. (Ảnh: Tiến Dũng)
(PLVN) - Ông Trần Văn Lô, chuyên viên Văn phòng Đăng ký đất đai tỉnh Tây Ninh (VPĐKĐĐ), người được VPĐKĐĐ cử làm việc với PLVN, cho biết VPĐKĐĐ đang cho kiểm tra, xác minh nội dung tố cáo trên của bà Hoa. “Hiện Phòng nghiệp vụ của VPĐKĐĐ đang thụ lý đơn của bà Hoa. Khi có kết quả, VPĐKĐĐ sẽ thông báo công khai”, ông Lô nói.