Sửa Bộ luật Hình sự theo tinh thần Công ước quốc tế

Bà Rabea Brauer, Trưởng đại diện Viện KAS phát biểu tại hội thảo
Bà Rabea Brauer, Trưởng đại diện Viện KAS phát biểu tại hội thảo
(PLO) - Trong 2 ngày 23 - 24/7, tại TP.Đà Nẵng, Bộ Tư pháp phối hợp với Viện KAS tổ chức Hội thảo “Bình luận Dự thảo Bộ luật Hình sự (sửa đổi) về những quy định liên quan đến trách nhiệm hình sự của pháp nhân và nhóm các tội phạm xâm phạm hoạt động tư pháp theo tinh thần Công ước chống tra tấn mà Việt Nam là thành viên”. Nhiều chuyên gia pháp luật trong và ngoài nước cùng tham dự.
Nhập tội bức cung và dùng nhục hình?
Tại hội thảo, nhiều đại biểu phân tích, Dự thảo Bộ luật Hình sự (BLHS) có quy định tội bức cung và dùng nhục hình là hai tội danh có liên quan đến hành vi tra tấn theo Công ước. Thế nhưng, nội dung hai điều luật này có sự trùng lặp và hình phạt không khác nhau. Theo đó, các đại biểu đề nghị nhập hai tội bức cung và dùng nhục hình thành một. 
Tuy nhiên, luồng ý kiến khác lại phản ứng việc sáp nhập vì cho rằng nhục hình là người tham gia trong hoạt động tố tụng, thi hành án hoặc thi hành các biện pháp xử lý vi phạm… dùng hành động được hiểu như đánh đập. Còn bức cung đa dạng hơn, sử dụng nhiều thủ đoạn trái luật để ép người thẩm vấn khai ra thông tin liên quan đến vụ án. Có khi dùng nhục hình nhằm mục đích bức cung, nhưng có khi bức cung mà không hề dùng nhục hình. 
Trong phần thảo luận, ông Nguyễn Quốc Việt, nguyên Vụ trưởng Vụ pháp luật Hình sự - Hành chính (Bộ Tư pháp) cho biết, nếu muốn giữ hai tội bức cung và nhục hình riêng thì yếu tố tăng nặng hình phạt của hai tội này không được trùng nhau, và hình phạt đối với tội bức cung phải thấp hơn hình phạt đối với tội dùng nhục hình.
Một trong những quy định mới nhất của Dự thảo BLHS (sửa đổi) đang được xin ý kiến là quy định về trách nhiệm hình sự (TNHS) của pháp nhân. Tại hội thảo, vấn đề này được đưa ra phân tích kỹ. Theo PGS.TS Hoàng Thế Liên, nguyên Thứ trưởng Bộ Tư pháp, kinh tế thị trường càng phát triển, không những cá nhân có hành vi phạm tội mà pháp nhân cũng có hành vi phạm tội, hoặc đồng thời cả 2 đều xâm phạm như: tội độc quyền, tội cạnh tranh không lành mạnh, tội buôn lậu, tội rửa tiền… Trong điều kiện như vậy, BLHS chỉ truy cứu TNHS đối với cá nhân, không truy cứu pháp nhân là một thiếu sót  lớn, bỏ lọt đối tượng phạm tội. 
Ông Nguyễn Công Hồng, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội cũng đồng quan điểm và đưa thêm nhận định, do vấn đề này còn mới, chưa có tiền lệ nên phải có bước đi phù hợp, tránh xáo trộn lớn trong việc tổ chức thi hành chính sách hình sự, tố tụng hình sự. Theo tinh thần đó, Dự thảo BLHS (sửa đổi) chỉ quy định TNHS của pháp nhân trong nhóm tội phạm kinh tế, môi trường, tham nhũng, rửa tiền… với 32 tội danh thay vì 15 tội danh theo đề xuất của Chính phủ.
Nâng cao quyền người chưa thành niên trong BLHS
Tại hội thảo cũng bàn luận sôi nổi về quy định TNHS đối với người chưa thành niên phạm tội. Cụ thể 3 vấn đề: tuổi chịu TNHS, chuẩn bị phạm tội, nguyên tắc xử lý đối với người chưa thành niên phạm tội và các biện pháp xử lý thay thế hình sự.
Theo BLHS hiện hành: “Người từ đủ 14 tuổi trở lên, nhưng chưa đủ 16 tuổi, phải chịu TNHS về tội phạm rất nghiêm trọng do cố ý hoặc tội phạm đặc biệt nghiêm trọng”. Trong quá trình xây dựng, Ban soạn thảo đã đưa ra 2 phương án: chỉ rõ các tội mà người từ đủ 14 tuổi trở lên nhưng chưa đủ 16 tuổi phải chịu TNHS về các tội giết người, cố ý gây thương tích, hiếp dâm, cướp tài sản, bắt cóc nhằm chiếm đoạt tài sản và giữ nguyên như luật hiện hành. Theo TS Ngô Thị Minh, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội, việc liệt kê các tội như phương án 1 sẽ dẫn đến bỏ lọt tội phạm. 
Thực tiễn cho thấy, từ năm 2007 đến tháng 6/2013 có 63.590 vụ do người chưa thành niên phạm tội gây ra, trong đó có 94.309 em vi phạm pháp luật hình sự, tăng 4.276 vụ (6,72%) so với giai đoạn trước năm 2007. So với tổng số vụ phạm pháp hình sự trong toàn quốc, số vụ do người chưa thành niên gây ra chiếm gần 20%. Về cơ cấu tuổi của người chưa thành niên phạm tội, đối tượng dưới 14 tuổi chiếm 13%; từ 14 đến 16 tuổi chiếm 34,7%; từ 16 đến 18 tuổi chiếm 52%. 
“Với quy định liệt kê như vậy sẽ có tác dụng ngược, bởi trẻ như được “khuyến nghị” thực hiện những hành vi khác ngoài những quy định của phương án 1, sẽ không bị truy cứu TNHS, làm gia tăng tình hình tội phạm và bỏ lọt tội phạm của cơ quan tiến hành tố tụng”, TS Ngô Thị Minh lập luận.
Bên cạnh đó, để đảm bảo quyền và lợi ích của trẻ em theo Công ước, nhiều ý kiến đồng thuận việc bổ sung miễn truy cứu TNHS đối với người từ đủ 14 tuổi trở lên nhưng chưa đủ 16 tuổi. Điều này hoàn toàn phù hợp với nguyên tắc nhân đạo của BLHS; thống nhất với quy định về tuổi chịu TNHS (Điều 12) bảo đảm “những lợi ích tốt nhất của trẻ em phải là mối quan tâm hàng đầu”.
Ngoài ra, trong hai ngày, các đại biểu tham gia Hội thảo cũng bàn luận về vấn đề phi tội phạm hóa một số tội phạm trong Dự thảo BLHS (sửa đổi); đóng góp ý kiến sửa đổi một số điều về tội phạm trong lĩnh vực công nghệ thông tin và truyền thông; nhóm tội phạm xâm phạm trật tự kinh tế và chức vụ… 

Đọc thêm

Ban cán sự đảng Bộ Tư pháp: Quyết tâm cao trong công tác kiểm soát quyền lực, phòng chống tham nhũng, tiêu cực

Toàn cảnh Hội nghị.
(PLVN) - Ngày 28/3, Ban cán sự Đảng Bộ Tư pháp tổ chức Hội nghị công tác kiểm tra, giám sát, thanh tra, thi hành án dân sự theo các quy định số 131-QĐ/TW và 132-QĐ/TW của Bộ Chính trị với sự chủ trì của đồng chí Lê Thành Long, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Ban cán sự đảng, Bộ trưởng Bộ Tư pháp.

Bạc Liêu: Triển khai các Luật mới được Quốc hội khóa XV thông qua tại Kỳ họp thứ 6

Bạc Liêu: Triển khai các Luật mới được Quốc hội khóa XV thông qua tại Kỳ họp thứ 6
(PLVN) - Sáng 28/3, Sở Tư pháp - Cơ quan thường trực Hội đồng Phối hợp phổ biến, giáo dục pháp luật tỉnh Bạc Liêu tổ chức Hội nghị trực tiếp và được kết nối trực tuyến đến các điểm cầu cấp huyện, cấp xã triển khai các Luật mới được Quốc hội khóa XV thông qua tại kỳ họp thứ 6, Kỳ họp bất thường lần thứ 5. Ngoài điểm cầu chính, Hội nghị còn kết nối trực tuyến đến 7 điểm cầu cấp huyện và 64 điểm cầu cấp xã.

Nâng cao nhận thức pháp luật và khả năng tiếp cận tín dụng có bảo đảm

Nâng cao nhận thức pháp luật và khả năng tiếp cận tín dụng có bảo đảm
(PLVN) - Trong 02 ngày từ 27-28/3/2024, tại thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk, với sự hỗ trợ bởi Chương trình “Tăng cường pháp luật và tư pháp tại Việt Nam” (EU JULE) do Liên minh Châu Âu tài trợ với sự đóng góp tài chính của hai cơ quan thuộc Liên hợp quốc là UNDP và UNICEF, Cục Đăng ký quốc gia giao dịch bảo đảm - Bộ Tư pháp đã tổ chức Lớp tập huấn cho cán bộ địa phương về bảo đảm thực hiện nghĩa vụ và đăng ký biện pháp bảo đảm.

Dự án Luật Thủ đô (sửa đổi): Quy định rõ cơ chế, giới hạn áp dụng cơ chế thử nghiệm có kiểm soát

 Đại biểu Phạm Trọng Nghĩa phát biểu tại Hội nghị.
(PLVN) - Sáng 26/3, tại Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách lần thứ 5, nhiệm kỳ khóa XV, cho ý kiến về dự án Luật Thủ đô (sửa đổi), các đại biểu Quốc hội nhấn mạnh, cơ chế thử nghiệm có kiểm soát là mô hình mới, chưa có thực tiễn kiểm nghiệm. Do đó, cần tiếp cận nội dung này theo hướng thận trọng, bảo đảm kiểm soát tốt.

Đảm bảo chất lượng, thời gian đào tạo nghề công chứng

Công chứng viên giải quyết yêu cầu của khách hàng (ảnh MH).
(PLVN) - Để góp phần nâng cao chất lượng đầu vào của đội ngũ Công chứng viên (CCV), dự thảo Luật Công chứng (sửa đổi) quy định người muốn hành nghề công chứng đều phải tham dự khóa đào tạo nghề công chứng. Quy định này cũng phù hợp với pháp luật các nước theo hệ thống công chứng Latinh.

TP.Thủ Đức: Cưỡng chế bàn giao đất cho người được thi hành án

TP.Thủ Đức: Cưỡng chế bàn giao đất cho người được thi hành án
(PLVN) -Ngày 25-3, Chi cục thi hành án dân sự (THADS) TP. Thủ Đức, TP.HCM đã tổ chức thi hành xong Bản án số 1027/2018/DSPT ngày 12-11-2018 của TAND TP.HCM; Quyết định giám đốc thẩm số 167/2019/DS-GDT ngày 4-7-2019 của TAND cấp cao tại TP.HCM; Quyết định thi hành án số 994/QĐ- CCTHADS ngày 3-12-2018 của Chi cục Trưởng Chi cục THADS TP. Thủ Đức.

Tiếp tục tháo gỡ “điểm nghẽn” trong triển khai Đề án 06 trong lĩnh vực hộ tịch

Quang cảnh buổi làm việc.
(PLVN) -Sáng 25/3, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tịnh đã chủ trì cuộc làm việc với các đơn vị về tháo gỡ các vướng mắc triển khai Đề án 06 của Chính phủ về phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số quốc gia, giai đoạn 2022-2025, tầm nhìn đến 2030 trong lĩnh vực hộ tịch.

Tăng cường quản lý nhà nước trong hoạt động công chứng

Người dân thực hiện thủ tục về công chứng (ảnh MH, Báo VP).
(PLVN) - Tính đến nay, nước ta có hơn 3.300 công chứng viên (CCV) với gần 1.300 tổ chức hành nghề công chứng (TCHNCC). Để đảm bảo sự phát triển liên tục, ổn định, bền vững của các tổ chức này, dự thảo Luật Công chứng (sửa đổi) đã quy định nguyên tắc phát triển tổ chức hành nghề công chứng phải căn cứ vào điều kiện kinh tế-xã hội, diện tích, số lượng và mật độ phân bố dân cư, nhu cầu công chứng hợp đồng, giao dịch trên địa bàn cấp huyện dự kiến thành lập.