Pháp luật Việt Nam chưa thực sự đáp ứng được yêu cầu của cách mạng 4.0

(PLVN) - Đây là một trong những đánh giá thẳng thắn của Bộ Tư pháp về hệ thống pháp luật Việt Nam trước những diễn biến mới và nhanh chóng của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư.

Theo Bộ Tư pháp, qua hơn 30 năm tiến hành công cuộc đổi mới, Việt Nam đã đạt được những thành tựu lớn trong công tác xây dựng thể chế pháp luật. 

Trên cơ sở Chiến lược xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam, Chiến lược cải cách tư pháp và Hiến pháp năm 1992, Hiến pháp năm 2013, Việt Nam đã xây dựng được hệ thống pháp luật khá đồng bộ, điều chỉnh toàn diện các lĩnh vực kinh tế - xã hội, phục vụ đắc lực cho quá trình chuyển đổi thành công từ nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung sang nền kinh tế thị trường định hướng XHCN mở cửa, hội nhập.

Chỉ tính từ ngày 1/1/2005 đến hết năm 2019, Quốc hội và Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã ban hành hơn 310 luật, bộ luật và pháp lệnh, Chính phủ đã ban hành trên 2.100 nghị định và các bộ, ngành đã ban hành hơn 9.000 thông tư, thông tư liên tịch. Hầu hết các lĩnh vực kinh tế, chính trị, xã hội đều đã có luật điều chỉnh với nội dung quy định ngày càng tiệm cận gần hơn với các chuẩn mực phổ biến của nền kinh tế thị trường, xây dựng Nhà nước pháp quyền, tôn trọng và bảo vệ quyền con người.

Các đại biểu tham dự Hội thảo khoa học cấp quốc gia do Bộ Tư pháp tổ chức
Các đại biểu tham dự Hội thảo khoa học cấp quốc gia do Bộ Tư pháp tổ chức 

Điều đó thể hiện rõ trong quy định của các đạo luật có tính rường cột của quốc gia như Hiến pháp năm 2013, Bộ luật Dân sự năm 2015, Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017), Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015, Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015, Luật Thương mại năm 2005, Luật Doanh nghiệp và Luật Đầu tư năm 2014, Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng năm 2010, Luật Cạnh tranh năm 2018…

Mặc dù vậy, hệ thống pháp luật ở Việt Nam về nhiều mặt vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu xử lý những vấn đề mới phát sinh từ cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư. 

Chẳng hạn, trong lĩnh vực pháp luật dân sự, kinh tế, pháp luật hiện hành còn thiếu nhiều quy định tạo cơ sở pháp lý cho sự vận hành các mô hình kinh doanh mới, nhất là kinh tế chia sẻ; thiếu nhiều quy định thúc đẩy hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo phát triển; chưa tạo cơ sở pháp lý cần thiết cho việc ứng dụng công nghệ chuỗi khối trong nhiều lĩnh vực quan trọng của đời sống kinh tế - xã hội.

Hay trong lĩnh vực chính phủ điện tử, thành phố thông minh, pháp luật hiện hành còn thiếu cơ chế để phát triển hạ tầng số tương xứng với yêu cầu của cuộc Cách mạng 4.0. Thể chế điều chỉnh hoạt động phân tích, hoạch định chính sách, soạn thảo văn bản quy phạm pháp luật và tổ chức thực thi (phổ biến, giáo dục pháp luật, thanh tra, kiểm tra, theo dõi thi hành pháp luật, xử lý vi phạm) chưa tạo cơ sở pháp lý cần thiết để ứng dụng các công nghệ hiện đại của Cách mạng 4.0.

Ảnh minh họa
 Ảnh minh họa

Trong lĩnh vực tư pháp và tố tụng, thiếu một số quy định cần thiết để kịp thời phát hiện, xử lý các tội phạm công nghệ cao; thiếu các cơ sở pháp lý cần thiết để thiết lập tòa án trực tuyến và các phương thức giải quyết tranh chấp trực tuyến tiện lợi khác mà nhiều quốc gia đã ứng dụng thành công…

Vì vậy, cần tiếp tục đổi mới tư duy làm chính sách, pháp luật thích ứng với những tác động của cuộc Cách mạng 4.0. Không thể lấy lý do không quản lý được về công nghệ mà cản trở việc ứng dụng công nghệ mới mà phải kịp thời nâng cao năng lực quản lý, theo kịp những biến chuyển rất nhanh của tình hình mới. Việt thiết kế khung pháp lý, cơ chế và chính sách (tổng thể và trong từng lĩnh vực cụ thể) phải đồng bộ, thúc đẩy đổi mới sáng tạo với những tư duy mới, phù hợp với xu thế tiến bộ của thế giới.

Yêu cầu xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật, nâng cao hiệu quả tổ chức thi hành pháp luật nhằm tận dụng cơ hội và ngăn ngừa mặt trái của sự phát triển công nghệ trong bối cảnh Cách mạng công nghiệp lần thứ tư là cấp bách. Điều đó đòi hỏi sự chung tay, chủ động, tích cực của các bộ, ngành, địa phương, sự tham gia của các chuyên gia, nhà khoa học, cộng đồng doanh nghiệp và đông đảo người dân.

Đọc thêm

Dự án Luật Thủ đô (sửa đổi): Quy định rõ cơ chế, giới hạn áp dụng cơ chế thử nghiệm có kiểm soát

 Đại biểu Phạm Trọng Nghĩa phát biểu tại Hội nghị.
(PLVN) - Sáng 26/3, tại Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách lần thứ 5, nhiệm kỳ khóa XV, cho ý kiến về dự án Luật Thủ đô (sửa đổi), các đại biểu Quốc hội nhấn mạnh, cơ chế thử nghiệm có kiểm soát là mô hình mới, chưa có thực tiễn kiểm nghiệm. Do đó, cần tiếp cận nội dung này theo hướng thận trọng, bảo đảm kiểm soát tốt.

Đảm bảo chất lượng, thời gian đào tạo nghề công chứng

Công chứng viên giải quyết yêu cầu của khách hàng (ảnh MH).
(PLVN) - Để góp phần nâng cao chất lượng đầu vào của đội ngũ Công chứng viên (CCV), dự thảo Luật Công chứng (sửa đổi) quy định người muốn hành nghề công chứng đều phải tham dự khóa đào tạo nghề công chứng. Quy định này cũng phù hợp với pháp luật các nước theo hệ thống công chứng Latinh.

TP.Thủ Đức: Cưỡng chế bàn giao đất cho người được thi hành án

TP.Thủ Đức: Cưỡng chế bàn giao đất cho người được thi hành án
(PLVN) -Ngày 25-3, Chi cục thi hành án dân sự (THADS) TP. Thủ Đức, TP.HCM đã tổ chức thi hành xong Bản án số 1027/2018/DSPT ngày 12-11-2018 của TAND TP.HCM; Quyết định giám đốc thẩm số 167/2019/DS-GDT ngày 4-7-2019 của TAND cấp cao tại TP.HCM; Quyết định thi hành án số 994/QĐ- CCTHADS ngày 3-12-2018 của Chi cục Trưởng Chi cục THADS TP. Thủ Đức.

Tiếp tục tháo gỡ “điểm nghẽn” trong triển khai Đề án 06 trong lĩnh vực hộ tịch

Quang cảnh buổi làm việc.
(PLVN) -Sáng 25/3, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tịnh đã chủ trì cuộc làm việc với các đơn vị về tháo gỡ các vướng mắc triển khai Đề án 06 của Chính phủ về phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số quốc gia, giai đoạn 2022-2025, tầm nhìn đến 2030 trong lĩnh vực hộ tịch.

Tăng cường quản lý nhà nước trong hoạt động công chứng

Người dân thực hiện thủ tục về công chứng (ảnh MH, Báo VP).
(PLVN) - Tính đến nay, nước ta có hơn 3.300 công chứng viên (CCV) với gần 1.300 tổ chức hành nghề công chứng (TCHNCC). Để đảm bảo sự phát triển liên tục, ổn định, bền vững của các tổ chức này, dự thảo Luật Công chứng (sửa đổi) đã quy định nguyên tắc phát triển tổ chức hành nghề công chứng phải căn cứ vào điều kiện kinh tế-xã hội, diện tích, số lượng và mật độ phân bố dân cư, nhu cầu công chứng hợp đồng, giao dịch trên địa bàn cấp huyện dự kiến thành lập.

Tạo điều kiện thuận lợi cho người nhận chăm sóc thay thế, nhận nuôi con nuôi

Quang cảnh cuộc họp
(PLVN) -Chiều 21/3, Bộ Tư pháp tổ chức họp Ban soạn thảo, Tổ biên tập xây dựng dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 19/2011/NĐ-CP ngày 21/3/2011 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Nuôi con nuôi và Nghị định số 24/2019/NĐ-CP ngày 5/3/2019 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 19/2011/NĐ-CP ngày 21/3/2011 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Nuôi con nuôi.