Đơn giản hóa nhiều thủ tục
Hiện nay, các quy định về trình tự, thủ tục cấp, đổi, cấp lại CMND được quy định tại Điều 6 Nghị định số 05/1999/NĐ-CP ngày 03/2/1999 về CMND (đã được sửa đổi, bổ sung theo Nghị định số 170/2007/NĐ-CP ngày 19/11/2007 và Nghị định số 106/2013/NĐ-CP ngày 17/9/2013). Theo đánh giá của Bộ Công an, các quy định về trình tự, thủ tục cấp, đổi, cấp lại CMND đã phần nào đáp ứng được nhu cầu cấp CMND của công dân. Tuy nhiên, Bộ này thừa nhận trình tự, thủ tục cấp, đổi, cấp lại CMND hiện nay còn rườm rà, chưa đáp ứng được yêu cầu cải cách hành chính và hội nhập quốc tế.
Vì thế, một trong những mục tiêu hàng đầu khi xây dựng Luật Căn cước công dân chính là quy định rõ trình tự, thủ tục cấp, đổi, cấp lại CMND theo hướng công khai, dân chủ, minh bạch; loại bỏ các thủ tục rườm rà, bảo đảm cho việc cấp CMND được nhanh chóng, thuận tiện, đáp ứng tốt hơn nhu cầu của công dân.
Theo đánh giá tác động Dự án luật của Bộ Công an, nếu đổi mới theo phương án khi làm thủ tục cấp, đổi, cấp lại CMND, công dân chỉ phải khai vào tờ khai CMND mà không phải khai vào tờ chỉ bản như hiện nay. Khi cấp lại CMND, công dân chỉ phải nộp đơn xin cấp lại CMND không cần có xác nhận của công an xã, phường, thị trấn.
Theo phương án này thì Nhà nước không phải chi kinh phí để in tờ chỉ bản. Nếu lấy số liệu cấp, đổi, cấp lại CMND năm 2013 là 7.015.778 trường hợp để tính toán thì kinh phí tiết kiệm được cho Nhà nước mỗi năm nếu không phải in tờ chỉ bản là 7.015.778 tờ chỉ bản x 1.000đ/1 tờ = 7.015.778.000 đồng. Bên cạnh đó, Công an xã, phường, thị trấn không phải tốn thời gian, công sức để xác nhận vào đơn xin cấp lại CMND cho công dân.
Đặc biệt, người dân sẽ không mất thời gian, công sức để khai vào tờ chỉ bản; không mất thời gian, công sức để đi xin xác nhận của công an xã, phường, thị trấn khi làm thủ tục xin cấp lại CMND. Chi phí đi lại của người dân khi phải đi xin xác nhận của công an xã, phường, thị trấn (trung bình mỗi năm xin cấp lại CMND khoảng 1.200.000 trường hợp): 1.200.000 trường hợp x 50.000đ/01 trường hợp = 60.000.000.000 đồng.
Bộ Công an khuyến cáo nên áp dụng phương án này vì đây là công cụ pháp lý hữu hiệu nhất để đáp ứng nhu cầu cấp, đổi, cấp lại CMND của công dân ngày càng lớn, tăng cường năng lực của cơ quan, người có thẩm quyền cấp, đổi, cấp lại CMND, bảo đảm thực hiện mục tiêu xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân và vì dân.
Với đánh giá tác động nói trên, Dự thảo Luật Căn cước công dân quy định công dân đến làm CMND chỉ cần kê khai vào tờ khai cấp CMND. Về thủ tục cấp lại CMND, người đến làm thủ tục chỉ phải nộp đơn mà không cần xác nhận của công an xã, phường, thị trấn do các thông tin về công dân đã được lưu trữ trong cơ sở dữ liệu căn cước công dân. Quy định này sẽ tạo thuận tiện hơn cho công dân để làm thủ tục cấp CMND.
Có thể làm thủ tục cấp CMND ngay tại xã, phường
Riêng quy định về nơi làm thủ tục cấp, đổi, cấp lại CMND cũng có nhiều thay đổi. Pháp luật hiện hành chỉ quy định công dân làm thủ tục cấp, đổi, cấp lại CMND tại công an huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh.
Tuy nhiên, để đáp ứng nhu cầu cấp, đổi, cấp lại CMND ngày càng tăng của công dân, Dự thảo Luật quy định công dân có thể lựa chọn một trong các nơi dưới đây để làm thủ tục cấp, đổi, cấp lại CMND: Trụ sở cơ quan quản lý căn cước công dân của Bộ Công an là nơi làm thủ tục cấp, đổi, cấp lại CMND cho công dân trong phạm vi toàn quốc.
Trụ sở cơ quan quản lý căn cước công dân của công an tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương là nơi làm thủ tục cấp, đổi, cấp lại CMND cho công dân đăng ký thường trú trong phạm vi cấp tỉnh.
Trụ sở cơ quan quản lý căn cước công dân của công an huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh là nơi làm thủ tục cấp, đổi, cấp lại CMND cho công dân đăng ký thường trú trong phạm vi cấp huyện.
Trường hợp có điều kiện, cơ quan công an có thẩm quyền có thể tổ chức nơi làm thủ tục cấp CMND tại xã, phường, thị trấn.
Việc quy định thêm nhiều cơ quan có thẩm quyền cấp đổi, cấp lại CMND nhằm cho người dân thêm nhiều tạo cơ hội lựa chọn nơi đến giải quyết yêu cầu, đồng thời tránh cảnh ùn ứ do quá đông người làm CMND tại một số điểm như hiện nay./.
