Tình trạng trễ hạn cấp Phiếu LLTP : khá phổ biến
Theo quy định tại khoản 1, khoản 2 Điều 44 Luật LLTP 2009 thì Trung tâm LLTP quốc gia thực hiện việc cấp Phiếu LLTP trong các trường hợp sau đây: Công dân Việt Nam mà không xác định được nơi thường trú hoặc nơi tạm trú; Người nước ngoài đã cư trú tại Việt Nam. Sở Tư pháp thực hiện việc cấp Phiếu LLTP trong các trường hợp sau đây: Công dân Việt Nam thường trú hoặc tạm trú ở trong nước; Công dân Việt Nam đang cư trú ở nước ngoài;Người nước ngoài đang cư trú tại Việt Nam.
Bộ Tư pháp cho biết, trong thời gian vừa qua, việc triển khai thực hiện theo quy định nêu trên bên cạnh những kết quả tích cực, phù hợp với thời kỳ đầu triển khai Luật nhưng hiện nay những quy định này đã bộc lộ một số bất cập. Trong đó, tại các Sở Tư pháp, tình trạng trễ hạn cấp Phiếu LLTP vẫn diễn ra khá phổ biến, nhiều trường hợp thời hạn cấp Phiếu thường bị kéo dài hơn thời hạn luật định rất nhiều.
Nguyên nhân của tình trạng này phần lớn do người có yêu cầu cấp Phiếu LLTP cư trú ở nhiều địa phương trên cả nước; có thời gian cư trú ở nước ngoài; đặc biệt là phạm tội hoặc có hành vi phạm tội ở nhiều nơi đã gây khó khăn cho các Sở Tư pháp trong công tác xác minh thông tin để cấp Phiếu LLTP.
Trong khi đó, Luật LLTP 2009 không tạo hướng mở, giải quyết bế tắc cho các Sở Tư pháp cũng như người yêu cầu cấp Phiếu LLTP trong trường hợp này có thể đến Trung tâm LLTP quốc gia – nơi tích hợp dữ liệu LLTP của 63 Sở Tư pháp trên toàn quốc và cũng là nơi duy nhất trực tiếp phối hợp với Cục Hồ sơ nghiệp vụ Cảnh sát, Bộ Công an (cũng là nơi tích hợp đầy đủ nhất thông tin tội phạm trên toàn quốc) xác minh thông tin để cấp Phiếu LLTP.
Nhằm khắc phục những bất cập đã nêu trên đây trong thực tiễn cấp Phiếu LLTP, bảo đảm việc cấp Phiếu LLTP chính xác, đúng thời hạn luật định, tạo sự chủ động, thuận tiện nhất cho người có yêu cầu cấp Phiếu LLTP thì phương án được đưa ra là khi cá nhân nộp hồ sơ yêu cầu cấp Phiếu LLTP tại Sở Tư pháp trong những trường hợp sau đây: Trường hợp cá nhân chỉ thường trú ở một nơi duy nhất nộp tại Sở Tư pháp nơi thường trú, trường hợp không có nơi thường trú và chỉ tạm trú ở một nơi duy nhất nộp tại Sở Tư pháp nơi tạm trú; Trường hợp cá nhân đã cư trú ở nhiều nơi nộp hồ sơ tại Sở Tư pháp nơi người đó đã hoặc đang cư trú; Trường hợp cá nhân đã cư trú ở một nơi duy nhất tại Việt Nam nộp hồ sơ tại Sở Tư pháp nơi trước khi xuất cảnh.
Cá nhân nộp hồ sơ yêu cầu cấp Phiếu LLTP tại Cơ quan LLTP quốc gia trong những trường hợp sau đây: Trường hợp cá nhân không xác định được nơi thường trú hoặc nơi tạm trú; Trường hợp cá nhân đã cư trú ở nhiều nơi tại Việt Nam; Trường hợp cá nhân không có quốc tịch; phải xác minh án tích và điều kiện xóa án tích đương nhiên ở nhiều nơi, nhiều cấp và nhiều cơ quan khác nhau; đã nộp hồ sơ tại Sở Tư pháp nhưng quá thời hạn không được cấp Phiếu LLTP hoặc có vướng mắc không giải quyết được.
Tháo gỡ bế tắc cho những trường hợp có nhân thân phức tạp
Phương án này sẽ giải quyết triệt để tình trạng chậm thời hạn cấp Phiếu LLTP: Theo đó, thẩm quyền cấp Phiếu vẫn theo nguyên tắc phân cấp chủ yếu cho các Sở Tư pháp, Cơ quan LLTP quốc gia chỉ giải quyết những trường hợp cá biệt, phức tạp đòi hỏi vừa có sự phối hợp tra cứu, xác minh thông tin của nhiều cơ quan ở cả Trung ương và địa phương khác nhau vừa bảo đảm cấp Phiếu LLTP đúng thời hạn theo quy định của pháp luật.
Dự kiến theo phương án này, mỗi năm số lượng yêu cầu cấp Phiếu LLTP tại Cơ quan LLTP quốc gia chỉ tối đa khoảng 3.000 trường hợp/năm (chiếm 1% tổng số yêu cầu cấp Phiếu LLTP của cả nước) hầu hết là những trường hợp phức tạp mà địa phương không thể xử lý được.
Để giải quyết 3.000 trường hợp này, Cơ quan LLTP quốc gia hoàn toàn xử lý được mà không cần phải tăng số lượng biên chế hiện có, vì: Hiện nay, Trung tâm LLTP quốc gia đang đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác cấp Phiếu LLTP. Theo đó, để cấp Phiếu LLTP cho 01 trường hợp cần thời gian thực hiện là 08 phút, mỗi biên chế có thể xử lý được 60 hồ sơ/ ngày, ước tính mỗi năm Trung tâm LLTP quốc gia chỉ cần 02 biên chế chuyên trách để cấp Phiếu LLTP.
Tại Sở Tư pháp các thành phố trực thuộc trung ương nơi có yêu cầu cấp Phiếu LLTP lớn thì phương án sửa đổi không tạo ra sự quá tải trong giải quyết thủ tục cấp Phiếu LLTP, đồng thời khắc phục tình trạng cấp Phiếu LLTP trễ hạn tại các Sở Tư pháp đối với trường hợp cấp Phiếu phức tạp – phải xác minh án tích và điều kiện xóa án tích đương nhiên ở nhiều nơi, nhiều cấp và nhiều cơ quan khác nhau.
Phương án này cũng sẽ giải quyết được bế tắc tại các Sở Tư pháp khi không có có thông tin và điều kiện xác minh đối với những cá nhân yêu cầu cấp Phiếu LLTP có nhân thân phức tạp như: cá nhân không có quốc tịch; phải xác minh thông tin về án tích và điều kiện đương nhiên được xóa án tích ở nhiều nơi, nhiều cấp và nhiều cơ quan khác nhau; đã cư trú ở nhiều nơi tại Việt Nam. Đồng thời, tạo thuận lợi cho cá nhân có yêu cầu cấp Phiếu LLTP có thể đến cơ quan có thẩm quyền cấp Phiếu LLTP có đủ thông tin cũng như điều kiện xác minh thông tin để cấp Phiếu LLTP cho mình.
Quan trọng hơn, đối với cá nhân sẽ chủ động chọn lựa cơ quan cấp Phiếu LLTP phù hợp với nhu cầu, điều kiện thực tế của bản thân. Thời hạn cấp Phiếu LLTP được bảo đảm.
