Luật Hộ tịch sẽ tạo cuộc cách mạng trong quản lý và đăng ký hộ tịch

Luật Hộ tịch sẽ tạo điều kiện thuận lợi trong quản lý và đăng ký hộ tịch. Ảnh minh họa
Luật Hộ tịch sẽ tạo điều kiện thuận lợi trong quản lý và đăng ký hộ tịch. Ảnh minh họa
(PLO) - Tại Kỳ họp thứ 8 vừa qua, Quốc hội đã thông qua Luật Hộ tịch với nhiều điểm mới căn bản thể hiện tầm quan trọng không thể thay thế của công tác đăng ký và quản lý hộ tịch. 
Tham gia chương trình “Dân hỏi, Bộ trưởng trả lời”, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Hà Hùng Cường nhận định: “Luật Hộ tịch sẽ tạo ra cuộc cách mạng trong công tác đăng ký và quản lý hộ tịch thời gian tới”.
Thưa Bộ trưởng, công tác đăng ký và quản lý hộ tịch trong những năm gần đây đã có những chuyển biến tích cực, tuy nhiên vẫn còn nhiều tồn tại, hạn chế, trong đó có việc thông tin hộ tịch cá nhân chưa chính xác, chưa thống nhất, có trường hợp lợi dụng đăng ký hộ tịch để trục lợi hoặc trốn tránh pháp luật. Vậy Luật Hộ tịch mới ra đời có những quy định gì có thể khắc phục được tình trạng này, thưa Bộ trưởng?
- Đúng như nhà báo đã nhận định, kể từ đầu năm 2006 đến nay, thời điểm Nghị định số 158 của Chính phủ có hiệu lực thi hành, công tác đăng ký, quản lý hộ tịch ở nước ta nói chung đã có những chuyển biến tích cực. Bên cạnh những chuyển biến đó, công tác đăng ký, quản lý, thống kê hộ tịch vẫn còn nhiều tồn tại, hạn chế. 
Qua thực tế, nhiều trường hợp đã đi vào nền nếp, nhưng cũng không ít trường hợp qua các báo cáo, dư luận, truyền thông phản ánh cho thấy một người có tới 2, thậm chí 3 giấy khai sinh, thể hiện việc cấp giấy khai sinh còn tùy tiện. 
Ngoài ra, có hiện tượng cải chính hộ tịch để “chạy” tuổi nhằm được nghỉ hưu muộn hơn, đủ tiêu chuẩn quy hoạch; đau xót nữa là khai tử cho người đang sống để nhận chế độ tử tuất, khai nhận di sản; ngược lại, không khai tử cho người đã chết để tiếp tục hưởng tiền trợ cấp… Những tồn tại, yếu kém hết sức đau lòng này ảnh hưởng trực tiếp đến công tác quản lý của Nhà nước cũng như ảnh hưởng trực tiếp đến quyền và lợi ích hợp pháp của người dân.
Từ đó có thể nói, việc Quốc hội vừa thông qua Luật Hộ tịch – luật đầu tiên của nước ta quy định về công tác đăng ký và quản lý hộ tịch – sẽ tạo ra bước ngoặt mới trong công tác đăng ký, quản lý hộ tịch thời gian tới. Điều này thể hiện trên 2 khía cạnh. 
Thứ nhất, từ trước đến nay lĩnh vực đăng ký và quản lý hộ tịch chỉ được điều chỉnh bằng các Nghị định của Chính phủ, các Thông tư, Thông tư liên tịch của các Bộ. Bản thân các Nghị định và Thông tư không thể vượt quá quy định của các Luật liên quan, có rất nhiều quy định của Nghị định bị vướng với quy định của Luật, có những quy định thì cách giải thích cũng khác nhau, gây khó khăn trong công tác quản lý và tổ chức thực hiện.
Thứ hai, ở tầm Nghị định nên dù quy định có thể là hợp lý song việc tổ chức thực hiện còn những hạn chế nhất định, nhất là ở địa phương. Tôi tin rằng, việc thông qua Luật bởi cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất sẽ giúp cho việc triển khai thực hiện sẽ nghiêm túc hơn, chặt chẽ hơn, bài bản hơn nhiều so với triển khai các Nghị định, Thông tư trước, sẽ tháo gỡ được các vướng mắc hiện nay như bằng cấp, học bạ không chịu điều chỉnh theo giấy tờ hộ tịch ban đầu.
Ngoài ra, với những nội dung đổi mới mang tính đột phá của Luật Hộ tịch vừa được Quốc hội thông qua, có thể nói đây sẽ là cuộc cách mạng trong công tác đăng ký và quản lý hộ tịch thời gian tới, thể hiện trên 3 khía cạnh cụ thể. Một là, Luật quy định rất mạnh mẽ việc ứng dụng công nghệ thông tin. Điển hình là tới đây khi đăng ký khai sinh thì cùng với việc được cấp giấy khai sinh, đồng thời sẽ được cấp số định danh cá nhân. Số định danh cá nhân là số được cấp cho mỗi công dân Việt Nam, không lặp lại ở người khác, theo suốt cuộc đời của công dân đó. Số định danh cá nhân cũng chính là số thẻ căn cước công dân được cấp khi đủ 14 tuổi. 
Như vậy, một mặt sẽ bảo đảm độ chính xác trên tất cả giấy tờ công dân, mặt khác sẽ giảm nhiều việc thực hiện các thủ tục hành chính. Hai là, Luật cho phép xây dựng Cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử bên cạnh Sổ hộ tịch bằng giấy hiện hành để lưu giữ thông tin hộ tịch của cá nhân, được quy định kết nối giữa Cơ sở dữ liệu hộ tịch với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư theo Đề án 896 được Chính phủ ban hành. 
Từ Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư sẽ kết nối với tất cả các Cơ sở dữ liệu khác đang tồn tại như trong lĩnh vực thuế, bảo hiểm y tế, bảo hiểm xã hội, cấp bằng lái xe… Sự kết nối đó và thông tin thể hiện tính đầu vào của Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư đạt mục tiêu giúp đơn giản hóa thủ tục hành chính, đơn giản hóa giấy tờ công dân, thậm chí đơn giản hóa và tiết kiệm cả cơ sở dữ liệu hiện nay của các ngành. 
Ba là, Luật bổ sung nhiều quy định, đồng thời ghi nhận những quy định hợp lý hiện hành để bảo đảm việc đăng ký và quản lý hộ tịch phải chặt chẽ. Chẳng hạn, Luật quy định mỗi sự kiện hộ tịch chỉ được đăng ký ở một nơi hay trước đây có 3 cấp đăng ký hộ tịch thì nay bỏ việc đăng ký hộ tịch của cấp tỉnh để UBND cấp tỉnh tập trung vào công tác quản lý nhà nước về hộ tịch. 
Luật cũng quy định nghiêm cấm bất kỳ một sự can thiệp nào vào hoạt động đăng ký và quản lý hộ tịch; quy định chuẩn hóa đội ngũ cán bộ tư pháp - hộ tịch; quy định những điều cấm, những chế tài xử lý vi phạm trong quản lý hộ tịch của cấp tỉnh, cấp huyện, cấp xã…
Với những quy định chặt chẽ như trên, tôi tin là công tác quản lý và đăng ký hộ tịch sẽ bước sang giai đoạn đi thẳng vào hiện đại, đi thẳng vào công nghệ thông tin, đáp ứng được yêu cầu của Hội nghị Bộ trưởng các nước châu Á – Thái Bình Dương.
Thưa Bộ trưởng, người dân băn khoăn rằng trường hợp những giấy tờ hộ tịch của họ đã được cấp trước ngày Luật có hiệu lực liệu có còn giá trị sử dụng nữa không?
- Tôi rất chia sẻ với băn khoăn của người dân. Chính phủ đã trình Quốc hội và Quốc hội cũng nhất trí thông qua là sẽ bảo toàn nguyên giá trị các giấy tờ hộ tịch đã cấp trước ngày 1/1/2016. Theo đó, sổ sách hộ tịch được lưu trữ vẫn còn giá trị pháp lý để chứng minh sự kiện hộ tịch của cá nhân, được sử dụng để người dân tiếp tục tra cứu, tham khảo. Giấy tờ hộ tịch đã cấp cho người dân theo quy định của pháp luật về hộ tịch trước ngày Luật có hiệu lực vẫn còn giá trị, người dân không cần phải làm lại, không làm xáo trộn các vấn đề xã hội mà người dân đã thực hiện bằng giấy tờ này, như liên quan đến quyền nhân thân, quyền tài sản. 
Trân trọng cảm ơn Bộ trưởng!

Đọc thêm

Bạc Liêu: Triển khai các Luật mới được Quốc hội khóa XV thông qua tại Kỳ họp thứ 6

Bạc Liêu: Triển khai các Luật mới được Quốc hội khóa XV thông qua tại Kỳ họp thứ 6
(PLVN) - Sáng 28/3, Sở Tư pháp - Cơ quan thường trực Hội đồng Phối hợp phổ biến, giáo dục pháp luật tỉnh Bạc Liêu tổ chức Hội nghị trực tiếp và được kết nối trực tuyến đến các điểm cầu cấp huyện, cấp xã triển khai các Luật mới được Quốc hội khóa XV thông qua tại kỳ họp thứ 6, Kỳ họp bất thường lần thứ 5. Ngoài điểm cầu chính, Hội nghị còn kết nối trực tuyến đến 7 điểm cầu cấp huyện và 64 điểm cầu cấp xã.

Nâng cao nhận thức pháp luật và khả năng tiếp cận tín dụng có bảo đảm

Nâng cao nhận thức pháp luật và khả năng tiếp cận tín dụng có bảo đảm
(PLVN) - Trong 02 ngày từ 27-28/3/2024, tại thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk, với sự hỗ trợ bởi Chương trình “Tăng cường pháp luật và tư pháp tại Việt Nam” (EU JULE) do Liên minh Châu Âu tài trợ với sự đóng góp tài chính của hai cơ quan thuộc Liên hợp quốc là UNDP và UNICEF, Cục Đăng ký quốc gia giao dịch bảo đảm - Bộ Tư pháp đã tổ chức Lớp tập huấn cho cán bộ địa phương về bảo đảm thực hiện nghĩa vụ và đăng ký biện pháp bảo đảm.

Dự án Luật Thủ đô (sửa đổi): Quy định rõ cơ chế, giới hạn áp dụng cơ chế thử nghiệm có kiểm soát

 Đại biểu Phạm Trọng Nghĩa phát biểu tại Hội nghị.
(PLVN) - Sáng 26/3, tại Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách lần thứ 5, nhiệm kỳ khóa XV, cho ý kiến về dự án Luật Thủ đô (sửa đổi), các đại biểu Quốc hội nhấn mạnh, cơ chế thử nghiệm có kiểm soát là mô hình mới, chưa có thực tiễn kiểm nghiệm. Do đó, cần tiếp cận nội dung này theo hướng thận trọng, bảo đảm kiểm soát tốt.

Đảm bảo chất lượng, thời gian đào tạo nghề công chứng

Công chứng viên giải quyết yêu cầu của khách hàng (ảnh MH).
(PLVN) - Để góp phần nâng cao chất lượng đầu vào của đội ngũ Công chứng viên (CCV), dự thảo Luật Công chứng (sửa đổi) quy định người muốn hành nghề công chứng đều phải tham dự khóa đào tạo nghề công chứng. Quy định này cũng phù hợp với pháp luật các nước theo hệ thống công chứng Latinh.

TP.Thủ Đức: Cưỡng chế bàn giao đất cho người được thi hành án

TP.Thủ Đức: Cưỡng chế bàn giao đất cho người được thi hành án
(PLVN) -Ngày 25-3, Chi cục thi hành án dân sự (THADS) TP. Thủ Đức, TP.HCM đã tổ chức thi hành xong Bản án số 1027/2018/DSPT ngày 12-11-2018 của TAND TP.HCM; Quyết định giám đốc thẩm số 167/2019/DS-GDT ngày 4-7-2019 của TAND cấp cao tại TP.HCM; Quyết định thi hành án số 994/QĐ- CCTHADS ngày 3-12-2018 của Chi cục Trưởng Chi cục THADS TP. Thủ Đức.

Tiếp tục tháo gỡ “điểm nghẽn” trong triển khai Đề án 06 trong lĩnh vực hộ tịch

Quang cảnh buổi làm việc.
(PLVN) -Sáng 25/3, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tịnh đã chủ trì cuộc làm việc với các đơn vị về tháo gỡ các vướng mắc triển khai Đề án 06 của Chính phủ về phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số quốc gia, giai đoạn 2022-2025, tầm nhìn đến 2030 trong lĩnh vực hộ tịch.

Tăng cường quản lý nhà nước trong hoạt động công chứng

Người dân thực hiện thủ tục về công chứng (ảnh MH, Báo VP).
(PLVN) - Tính đến nay, nước ta có hơn 3.300 công chứng viên (CCV) với gần 1.300 tổ chức hành nghề công chứng (TCHNCC). Để đảm bảo sự phát triển liên tục, ổn định, bền vững của các tổ chức này, dự thảo Luật Công chứng (sửa đổi) đã quy định nguyên tắc phát triển tổ chức hành nghề công chứng phải căn cứ vào điều kiện kinh tế-xã hội, diện tích, số lượng và mật độ phân bố dân cư, nhu cầu công chứng hợp đồng, giao dịch trên địa bàn cấp huyện dự kiến thành lập.