Dự thảo nội quy phiên tòa: Đòi xuất trình thứ không hề có

Các nhà báo tác nghiệp tại phiên tòa xét xử Dương Tự Trọng
Các nhà báo tác nghiệp tại phiên tòa xét xử Dương Tự Trọng
(PLO) - Theo Dự thảo Thông tư nội quy phiên tòa, muốn được tham dự phiên tòa, ngoài điều kiện được sự đồng ý của Chánh án Tòa án hoặc Thẩm phán chủ tọa phiên tòa, các nhà báo còn phải xuất trình Thẻ nhà báo, Thẻ phóng viên. Quy định này đã chứng tỏ Tòa án chưa hiểu rõ về Luật Báo chí, bởi theo quy định hiện hành, không có Thẻ phóng viên.
Trước hết phải khẳng định, trong quá trình tác nghiệp, các nhà báo phải chấp hành pháp luật, các quy tắc nghề nghiệp, quy chuẩn về đạo đức của người làm báo. Nhưng ngược lại, các cơ quan chức năng cũng phải tạo điều kiện để báo chí tác nghiệp.
Ngay tại Điều 2 Luật Báo chí có nêu:  “... Báo chí, nhà báo hoạt động trong khuôn khổ pháp luật và được Nhà nước bảo hộ; không một tổ chức, cá nhân nào được hạn chế, cản trở báo chí, nhà báo hoạt động…”. 
Cả nước chỉ có một loại thẻ nhà báo
Theo quy định, hiện chỉ có Thẻ nhà báo là thẻ hành nghề duy nhất, không có Thẻ phóng viên. Việc Toà yêu cầu có Thẻ phóng viên mới được quyền dự phiên tòa để đưa tin đã khiến người dân băn khoăn về sự am hiểu pháp luật của quan toà.
Để được cấp Thẻ nhà báo, các phóng viên phải có thời gian công tác liên tục tại một cơ quan báo chí trong vòng ba năm trở lên và không bị vi phạm kỷ luật. Theo đề xuất tại Dự thảo, tất cả phóng viên, nhà báo nếu chưa có Thẻ sẽ bị cấm cửa trước các phiên toà. 
Đây là một số lượng không nhỏ phóng viên mới vào nghề và việc trẻ tuổi nghề hoàn toàn không phải là lý do để bị tước quyền tham dự phiên toà.
Điều nào hoàn toàn trái với nguyên tắc xét xử công khai, mọi công dân đều có quyền tham dự mà không phải xuất trình một giấy tờ gì. Với quy định này có thể hiểu: Nhà báo -  “công dân đặc biệt” -  đang bị hạn chế quyền tham dự phiên toà. Một quy định rất nguy hiểm cho công tác cải cách tư pháp hiện nay. 
Đồng ý bằng cách nào?
Một vấn đề khác cũng đang khiến dư luận băn khoăn, đó là TANDTC yêu cầu các nhà báo, phóng viên phải “được sự đồng ý” của Chánh án hoặc thẩm phán, nhưng lại không nói rõ hình thức của sự “đồng ý” này là gì? Bằng miệng hay bằng chữ ký xác nhận trên Giấy giới thiệu của nhà báo, phóng viên; hay đơn thuần chỉ là cuộc điện thoại đến Chủ tọa của phiên tòa mà nhà báo muốn tham dự? 
Ví dụ, trường hợp Chánh án chỉ đồng ý bằng miệng nhưng sau đó khi đến dự phiên tòa, Chủ tọa phiên tòa lại đòi xuất trình bằng chứng của sự đồng ý này thì chắc các nhà báo, phóng viên chỉ còn nước… đi về.
Nhiều ý kiến chuyên gia cho rằng, để giữ vững trật tự phiên tòa cũng như đảm bảo quyền được tiếp cận thông tin của báo chí, những nội dung nêu tại Khoản 5 Điều 2 của Dự thảo chỉ dành cho những phiên tòa hạn chế người tham dự (các phiên tòa xét xử vụ án mà ảnh hưởng đến bí mật đời tư hoặc bí mật quốc gia...). 
Nội quy phiên tòa không nên đòi hỏi các nhà báo, phóng viên quá nhiều điều kiện, thay vào đó chỉ cần họ trình Thẻ nhà báo (nếu chưa có Thẻ nhà báo thì trình Giấy giới thiệu) cho Thư ký phiên tòa trước khi Tòa xét xử chừng 10-15 phút là được. 
* Cớ gì lại buộc nhà báo, phóng viên phải xin phép?
Việc TANDTC yêu cầu các nhà báo muốn được dự phiên tòa để đưa tin  ngoài sự đồng ý của Chánh án hoặc chủ tọa phiên tòa và phải có Thẻ nhà báo là không phù hợp quy định của Luật Báo chí và Nghị định 51/2012/NĐ-CP hướng dẫn thi hành. 
Điều 8 Nghị định 51 quy định nhà báo được đến các cơ quan, tổ chức… thu thập thông tin, làm nghiệp vụ báo chí, và: “Khi đến làm việc, nhà báo chỉ cần xuất trình thẻ nhà báo”. Không những vậy, Khoản 3 Điều 8 Nghị định này còn nêu rõ: nhà báo được hoạt động nghiệp vụ lấy tin, chụp ảnh, quay phim, ghi âm tại các phiên tòa xét xử công khai… theo quy định của pháp luật.
Như vậy, nhà báo có quyền tác nghiệp khi xuất trình Thẻ nhà báo để chứng minh tư cách của mình chứ không phải để xin phép và chờ được cấp phép. Suy rộng ra, quy định tại Dự thảo vừa không phù hợp pháp luật, vừa bất khả thi. 
Luật sư Nguyễn Hữu Cường - Đoàn Luật sư tỉnh Lạng Sơn

Đọc thêm

Ban cán sự đảng Bộ Tư pháp: Quyết tâm cao trong công tác kiểm soát quyền lực, phòng chống tham nhũng, tiêu cực

Toàn cảnh Hội nghị.
(PLVN) - Ngày 28/3, Ban cán sự Đảng Bộ Tư pháp tổ chức Hội nghị công tác kiểm tra, giám sát, thanh tra, thi hành án dân sự theo các quy định số 131-QĐ/TW và 132-QĐ/TW của Bộ Chính trị với sự chủ trì của đồng chí Lê Thành Long, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Ban cán sự đảng, Bộ trưởng Bộ Tư pháp.

Bạc Liêu: Triển khai các Luật mới được Quốc hội khóa XV thông qua tại Kỳ họp thứ 6

Bạc Liêu: Triển khai các Luật mới được Quốc hội khóa XV thông qua tại Kỳ họp thứ 6
(PLVN) - Sáng 28/3, Sở Tư pháp - Cơ quan thường trực Hội đồng Phối hợp phổ biến, giáo dục pháp luật tỉnh Bạc Liêu tổ chức Hội nghị trực tiếp và được kết nối trực tuyến đến các điểm cầu cấp huyện, cấp xã triển khai các Luật mới được Quốc hội khóa XV thông qua tại kỳ họp thứ 6, Kỳ họp bất thường lần thứ 5. Ngoài điểm cầu chính, Hội nghị còn kết nối trực tuyến đến 7 điểm cầu cấp huyện và 64 điểm cầu cấp xã.

Nâng cao nhận thức pháp luật và khả năng tiếp cận tín dụng có bảo đảm

Nâng cao nhận thức pháp luật và khả năng tiếp cận tín dụng có bảo đảm
(PLVN) - Trong 02 ngày từ 27-28/3/2024, tại thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk, với sự hỗ trợ bởi Chương trình “Tăng cường pháp luật và tư pháp tại Việt Nam” (EU JULE) do Liên minh Châu Âu tài trợ với sự đóng góp tài chính của hai cơ quan thuộc Liên hợp quốc là UNDP và UNICEF, Cục Đăng ký quốc gia giao dịch bảo đảm - Bộ Tư pháp đã tổ chức Lớp tập huấn cho cán bộ địa phương về bảo đảm thực hiện nghĩa vụ và đăng ký biện pháp bảo đảm.

Dự án Luật Thủ đô (sửa đổi): Quy định rõ cơ chế, giới hạn áp dụng cơ chế thử nghiệm có kiểm soát

 Đại biểu Phạm Trọng Nghĩa phát biểu tại Hội nghị.
(PLVN) - Sáng 26/3, tại Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách lần thứ 5, nhiệm kỳ khóa XV, cho ý kiến về dự án Luật Thủ đô (sửa đổi), các đại biểu Quốc hội nhấn mạnh, cơ chế thử nghiệm có kiểm soát là mô hình mới, chưa có thực tiễn kiểm nghiệm. Do đó, cần tiếp cận nội dung này theo hướng thận trọng, bảo đảm kiểm soát tốt.

Đảm bảo chất lượng, thời gian đào tạo nghề công chứng

Công chứng viên giải quyết yêu cầu của khách hàng (ảnh MH).
(PLVN) - Để góp phần nâng cao chất lượng đầu vào của đội ngũ Công chứng viên (CCV), dự thảo Luật Công chứng (sửa đổi) quy định người muốn hành nghề công chứng đều phải tham dự khóa đào tạo nghề công chứng. Quy định này cũng phù hợp với pháp luật các nước theo hệ thống công chứng Latinh.

TP.Thủ Đức: Cưỡng chế bàn giao đất cho người được thi hành án

TP.Thủ Đức: Cưỡng chế bàn giao đất cho người được thi hành án
(PLVN) -Ngày 25-3, Chi cục thi hành án dân sự (THADS) TP. Thủ Đức, TP.HCM đã tổ chức thi hành xong Bản án số 1027/2018/DSPT ngày 12-11-2018 của TAND TP.HCM; Quyết định giám đốc thẩm số 167/2019/DS-GDT ngày 4-7-2019 của TAND cấp cao tại TP.HCM; Quyết định thi hành án số 994/QĐ- CCTHADS ngày 3-12-2018 của Chi cục Trưởng Chi cục THADS TP. Thủ Đức.

Tiếp tục tháo gỡ “điểm nghẽn” trong triển khai Đề án 06 trong lĩnh vực hộ tịch

Quang cảnh buổi làm việc.
(PLVN) -Sáng 25/3, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tịnh đã chủ trì cuộc làm việc với các đơn vị về tháo gỡ các vướng mắc triển khai Đề án 06 của Chính phủ về phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số quốc gia, giai đoạn 2022-2025, tầm nhìn đến 2030 trong lĩnh vực hộ tịch.

Tăng cường quản lý nhà nước trong hoạt động công chứng

Người dân thực hiện thủ tục về công chứng (ảnh MH, Báo VP).
(PLVN) - Tính đến nay, nước ta có hơn 3.300 công chứng viên (CCV) với gần 1.300 tổ chức hành nghề công chứng (TCHNCC). Để đảm bảo sự phát triển liên tục, ổn định, bền vững của các tổ chức này, dự thảo Luật Công chứng (sửa đổi) đã quy định nguyên tắc phát triển tổ chức hành nghề công chứng phải căn cứ vào điều kiện kinh tế-xã hội, diện tích, số lượng và mật độ phân bố dân cư, nhu cầu công chứng hợp đồng, giao dịch trên địa bàn cấp huyện dự kiến thành lập.