Đề xuất Chấp hành viên có quyền khám xét nơi ở

Nhiệm vụ, quyền hạn của Chấp hành viên được quy định tại Điều 20 Luật THADS, theo đó Chấp hành viên có 10 nhiệm vụ, có thể kể đến như kịp thời tổ chức thi hành vụ việc được phân công; ra các quyết định về THA theo thẩm quyền. 

Cụ thể là thi hành đúng nội dung bản án, quyết định; áp dụng đúng các quy định của pháp luật về trình tự, thủ tục thi hành án, bảo đảm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của đương sự, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan; thực hiện nghiêm chỉnh Chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp Chấp hành viên; triệu tập đương sự, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan để giải quyết việc THA; xác minh tài sản... 

Tuy nhiên, đó là những nhiệm vụ chung nhất, còn các nhiệm vụ cụ thể được quy định ở các điều luật liên quan đến quá trình tổ chức THA. 

Trách nhiệm quá nặng

Theo đánh giá của Cục THADS tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu: “Hoạt động của Chấp hành viên là trung tâm của hoạt động tổ chức THA, trực tiếp tác động đến tài sản, nhân thân đương sự, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan. Vì thế, luật đã quy định trách nhiệm của Chấp hành viên quá nặng nề”.

Cũng theo phân tích của Cục THADS Bà Rịa – Vũng Tàu, các quy định của Luật THADS hiện nay thiếu đảm bảo an toàn cho Chấp hành viên. Cụ thể, trình tự, thủ tục THA rất chặt chẽ, phức tạp, kéo dài, trong khi nhiều quy định không cụ thể, thiếu tính khả thi, thiếu thống nhất dẫn đến cùng một vụ việc nhưng nhiều cách hiểu khác nhau.

Ngoài ra, thời hạn áp dụng các trình tự, thủ tục THA Luật quy định cứng và quá ngắn, không phù hợp thực tế, nhất là những trường hợp áp dụng các biện pháp bảo đảm, biện pháp cưỡng chế. Vì vậy, Chấp hành viên khó tránh khỏi vi phạm về thời hạn. Bên cạnh đó, các quyết định của Chấp hành viên được áp dụng ngay để tổ chức THA, không có cơ chế xem xét lại. Vì vậy khi có thiếu sót, vi phạm thì phát sinh ngay hậu quả, nhiều trường hợp rất khó khắc phục.

Tạo cơ chế pháp lý an toàn cho Chấp hành viên

Do đó, Cục THADS Bà Rịa – Vũng Tàu đề nghị xây dựng cơ chế đảm bảo an toàn pháp lý cho Chấp hành viên theo hướng không quy định cho Chấp hành viên những quyền có thể vượt quá chức năng, nhiệm vụ của cơ quan THADS; quy định quyết định cưỡng chế của Chấp hành viên có hiệu lực thi hành sau 15 ngày kể từ ngày ban hành, nếu các bên đương sự không khiếu nại, Viện kiểm sát không kháng nghị. 

Đồng thời, Viện kiểm sát các cấp khi thực hiện kiểm sát tuân theo pháp luật đối với hoạt động THADS cũng phải chịu trách nhiệm của mình trong việc kiểm sát THADS. Như vậy sẽ tạo cơ chế an toàn, hạn chế rủi ro cho Chấp hành viên trong hoạt động THADS.

Cục trưởng Cục THADS Đắk Lắk Bùi Đăng Thủy cũng đề nghị mở rộng thêm quyền hạn, nhiệm vụ của Chấp hành viên, đặc biệt là các quyền hạn liên quan đến việc áp dụng các biện pháp cưỡng chế THA; quyền yêu cầu phối hợp THA; quyền tạm giữ các phương tiện là tài sản của người phải THA; quyền khám xét nơi ở, tạm giữ tiền, giấy tờ của người phải THA.

Được biết, Dự thảo Luật THADS sửa đổi đã bổ sung một số quy định để hạn chế tính rủi ro trong quá trình tổ chức thi hành án cho Chấp hành viên; bổ sung quy định cách thức xử lý trong trường hợp đương sự có đơn khởi kiện... đồng thời cũng quy định chặt chẽ, cụ thể hơn để xử lý những vi phạm của Chấp hành viên./.