Đẩy mạnh nghiên cứu gia nhập Nghị định thư về chống đưa người di cư trái phép

Những nạn nhân của tội phạm đưa người di cư trái phép. Ảnh minh họa.
Những nạn nhân của tội phạm đưa người di cư trái phép. Ảnh minh họa.
(PLO) - Đây là một trong những kiến nghị của nhóm chuyên gia do Phó Vụ trưởng Vụ Pháp luật hình sự hành chính (Bộ Tư pháp) Nguyễn Văn Hoàn làm trưởng nhóm để bảo đảm thực hiện Quyết định số 605/QĐ-TTg ngày 18/4/2013 của Thủ tướng Chính phủ.

Việt Nam không miễn trừ trách nhiệm hình sự với người di cư trái phép

Nhằm đấu tranh phòng, chống tội phạm đưa người di cư trái phép (NDCTP), cộng đồng quốc tế đã nỗ lực xây dựng Nghị định thư về chống đưa NDCTP bằng đường bộ, đường biển và đường không (gọi tắt là NĐT), bổ sung cho Công ước Liên Hợp quốc về chống tội phạm có tổ chức xuyên quốc gia. Công tác đấu tranh với tội phạm đưa NDCTP đòi hỏi sự hợp tác chặt chẽ và hiệu quả giữa các quốc gia, mà một trong những yếu tố bảo đảm thuận lợi trong công tác này chính là sự hài hòa, tương thích giữa pháp luật quốc gia và quốc tế.

Qua nghiên cứu hệ thống pháp luật Việt Nam trên tinh thần NĐT, nhóm chuyên gia nhận thấy chính sách và pháp luật Việt Nam hiện hành nhìn chung phù hợp với các quy định của NĐT. Điều đó thể hiện ở các quy định về các biện pháp quản lý biên giới, bảo đảm an ninh và kiểm soát giấy tờ cùng các biện pháp phòng ngừa khác; biện pháp chống đưa NDCTP bằng đường biển; hình sự hóa hành vi đưa NDCTP; bảo vệ và hồi hương người là đối tượng của tội phạm đưa NDCTP; hợp tác quốc tế trong phòng, chống đưa NDCTP.

Tuy nhiên, các quy định còn nằm rải rác, tản mạn ở nhiều văn bản pháp luật khác nhau, chưa tạo thành một hệ thống tập trung, thống nhất, đồng bộ, định hướng cho công tác phòng, chống đưa NDCTP. Không những thế, hệ thống pháp luật của Việt Nam vẫn tồn tại một số điểm chưa hoàn toàn phù hợp với yêu cầu của NĐT như pháp luật Việt Nam chưa có một định nghĩa hay khái niệm chính thức về “đưa NDCTP”; chưa quy định nhiệm vụ, quyền hạn của lực lượng Cảnh sát Biển Việt Nam trong hợp tác quốc tế về bắt giữ tàu biển có liên quan đến hành vi tổ chức đưa NDCTP; chưa có quy định hồi hương với người được phép thường trú tại Việt Nam ở thời điểm họ bị đưa đi di cư trái phép đến quốc gia khác hoặc ở thời điểm họ được tiếp nhận về Việt Nam...

Đáng chú ý, theo Điều 5 NĐT, người di cư sẽ không bị truy cứu trách nhiệm hình sự vì họ là đối tượng của hành vi đưa NDCTP. Nhưng pháp luật Việt Nam lại không có quy định miễn trừ trách nhiệm đối với NDCTP, nhất là do bị cưỡng ép. Về nguyên tắc, NDCTP vẫn có thể phải chịu trách nhiệm hình sự về hành vi vi phạm quy định về xuất cảnh, nhập cảnh hoặc ở lại Việt Nam trái phép. Ngoài ra, những biện pháp bảo vệ nạn nhân của tội phạm đưa NDCTP tuy đã được Bộ luật Tố tụng Hình sự năm 2015 quy định song chưa chi tiết cho từng đối tượng, đặc biệt là đối tượng cần bảo vệ như người chưa thành niên, phụ nữ.

5 vấn đề cần hoàn thiện của hệ thống pháp luật Việt Nam 

Thực tế cho thấy, một trong những yếu tố bảo đảm thuận lợi cho việc hợp tác giữa các quốc gia trong đấu tranh phòng, chống tội phạm nói chung và tội phạm đưa NDCTP nói riêng là sự hài hòa giữa pháp luật quốc gia và pháp luật khu vực, quốc tế. Vì vậy, cần tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện khung pháp luật của Việt Nam về phòng chống đưa NDCTP nhằm tạo cơ sở pháp lý thuận lợi cho việc hợp tác quốc tế trong công tác này. Theo đó, nhóm chuyên gia đề xuất nghiên cứu ban hành một đạo luật quy định tập trung, thống nhất, đồng bộ những vấn đề có tính nguyên tắc, định hướng cho công tác phòng, chống đưa NDCTP.

Trong khi chưa ban hành một đạo luật riêng về phòng, chống đưa NDCTP thì Việt Nam cần tiếp tục hoàn thiện các quy định pháp luật hiện hành trong lĩnh vực này trên tinh thần của NĐT. Trong đó, cần ưu tiên tập trung vào một số vấn đề sau: định nghĩa được khái niệm “đưa NDCTP” cũng như tội phạm đưa NDCTP; chính sách xử lý với người là đối tượng của tội phạm đưa NDCTP tự nguyện hồi hương, nhất là trong trường hợp họ bị cưỡng ép di cư trái phép; vấn đề hồi hương nạn nhân của tội phạm đưa NDCTP, nhất là đối với người được phép thường trú ở Việt Nam tại thời điểm họ bị đưa đi hoặc thời điểm họ được tiếp nhận về Việt Nam; cơ chế bảo đảm thực thi các quy định của Bộ luật Tố tụng Hình sự năm 2015 liên quan đến bảo vệ người tố giác tội phạm, người bị hại, người làm chứng và người thân thích của họ, trong đó có nạn nhân bị đưa đi di cư trái phép, đặc biệt là đối tượng trẻ em và phụ nữ; hoàn thiện các quy định về nhiệm vụ, quyền hạn của các lực lượng chức năng, nhất là lực lượng Cảnh sát Biển Việt Nam trong hợp tác quốc tế về bắt giữ tàu biển liên quan đến hành vi tổ chức đưa NDCTP.

Cũng theo nhóm chuyên gia, cùng với việc hoàn thiện hệ thống pháp luật trong nước về phòng, chống đưa NDCTP, Việt Nam cần đẩy mạnh tiến độ triển khai nghiên cứu gia nhập NĐT. Bởi đây là một trong những nhiệm vụ trọng tâm trước mắt được xác định tại Kế hoạch triển khai thực hiện Công ước Liên Hợp quốc về chống tội phạm có tổ chức xuyên quốc gia và Nghị định thư về phòng, chống buôn bán người đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt theo Quyết định số 605/QĐ-TTg.

Đọc thêm

Ban cán sự đảng Bộ Tư pháp: Quyết tâm cao trong công tác kiểm soát quyền lực, phòng chống tham nhũng, tiêu cực

Toàn cảnh Hội nghị.
(PLVN) - Ngày 28/3, Ban cán sự Đảng Bộ Tư pháp tổ chức Hội nghị công tác kiểm tra, giám sát, thanh tra, thi hành án dân sự theo các quy định số 131-QĐ/TW và 132-QĐ/TW của Bộ Chính trị với sự chủ trì của đồng chí Lê Thành Long, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Ban cán sự đảng, Bộ trưởng Bộ Tư pháp.

Bạc Liêu: Triển khai các Luật mới được Quốc hội khóa XV thông qua tại Kỳ họp thứ 6

Bạc Liêu: Triển khai các Luật mới được Quốc hội khóa XV thông qua tại Kỳ họp thứ 6
(PLVN) - Sáng 28/3, Sở Tư pháp - Cơ quan thường trực Hội đồng Phối hợp phổ biến, giáo dục pháp luật tỉnh Bạc Liêu tổ chức Hội nghị trực tiếp và được kết nối trực tuyến đến các điểm cầu cấp huyện, cấp xã triển khai các Luật mới được Quốc hội khóa XV thông qua tại kỳ họp thứ 6, Kỳ họp bất thường lần thứ 5. Ngoài điểm cầu chính, Hội nghị còn kết nối trực tuyến đến 7 điểm cầu cấp huyện và 64 điểm cầu cấp xã.

Nâng cao nhận thức pháp luật và khả năng tiếp cận tín dụng có bảo đảm

Nâng cao nhận thức pháp luật và khả năng tiếp cận tín dụng có bảo đảm
(PLVN) - Trong 02 ngày từ 27-28/3/2024, tại thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk, với sự hỗ trợ bởi Chương trình “Tăng cường pháp luật và tư pháp tại Việt Nam” (EU JULE) do Liên minh Châu Âu tài trợ với sự đóng góp tài chính của hai cơ quan thuộc Liên hợp quốc là UNDP và UNICEF, Cục Đăng ký quốc gia giao dịch bảo đảm - Bộ Tư pháp đã tổ chức Lớp tập huấn cho cán bộ địa phương về bảo đảm thực hiện nghĩa vụ và đăng ký biện pháp bảo đảm.

Dự án Luật Thủ đô (sửa đổi): Quy định rõ cơ chế, giới hạn áp dụng cơ chế thử nghiệm có kiểm soát

 Đại biểu Phạm Trọng Nghĩa phát biểu tại Hội nghị.
(PLVN) - Sáng 26/3, tại Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách lần thứ 5, nhiệm kỳ khóa XV, cho ý kiến về dự án Luật Thủ đô (sửa đổi), các đại biểu Quốc hội nhấn mạnh, cơ chế thử nghiệm có kiểm soát là mô hình mới, chưa có thực tiễn kiểm nghiệm. Do đó, cần tiếp cận nội dung này theo hướng thận trọng, bảo đảm kiểm soát tốt.

Đảm bảo chất lượng, thời gian đào tạo nghề công chứng

Công chứng viên giải quyết yêu cầu của khách hàng (ảnh MH).
(PLVN) - Để góp phần nâng cao chất lượng đầu vào của đội ngũ Công chứng viên (CCV), dự thảo Luật Công chứng (sửa đổi) quy định người muốn hành nghề công chứng đều phải tham dự khóa đào tạo nghề công chứng. Quy định này cũng phù hợp với pháp luật các nước theo hệ thống công chứng Latinh.

TP.Thủ Đức: Cưỡng chế bàn giao đất cho người được thi hành án

TP.Thủ Đức: Cưỡng chế bàn giao đất cho người được thi hành án
(PLVN) -Ngày 25-3, Chi cục thi hành án dân sự (THADS) TP. Thủ Đức, TP.HCM đã tổ chức thi hành xong Bản án số 1027/2018/DSPT ngày 12-11-2018 của TAND TP.HCM; Quyết định giám đốc thẩm số 167/2019/DS-GDT ngày 4-7-2019 của TAND cấp cao tại TP.HCM; Quyết định thi hành án số 994/QĐ- CCTHADS ngày 3-12-2018 của Chi cục Trưởng Chi cục THADS TP. Thủ Đức.

Tiếp tục tháo gỡ “điểm nghẽn” trong triển khai Đề án 06 trong lĩnh vực hộ tịch

Quang cảnh buổi làm việc.
(PLVN) -Sáng 25/3, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tịnh đã chủ trì cuộc làm việc với các đơn vị về tháo gỡ các vướng mắc triển khai Đề án 06 của Chính phủ về phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số quốc gia, giai đoạn 2022-2025, tầm nhìn đến 2030 trong lĩnh vực hộ tịch.

Tăng cường quản lý nhà nước trong hoạt động công chứng

Người dân thực hiện thủ tục về công chứng (ảnh MH, Báo VP).
(PLVN) - Tính đến nay, nước ta có hơn 3.300 công chứng viên (CCV) với gần 1.300 tổ chức hành nghề công chứng (TCHNCC). Để đảm bảo sự phát triển liên tục, ổn định, bền vững của các tổ chức này, dự thảo Luật Công chứng (sửa đổi) đã quy định nguyên tắc phát triển tổ chức hành nghề công chứng phải căn cứ vào điều kiện kinh tế-xã hội, diện tích, số lượng và mật độ phân bố dân cư, nhu cầu công chứng hợp đồng, giao dịch trên địa bàn cấp huyện dự kiến thành lập.