Không thể phủ nhận những gì Nghị định 79/CP về chứng thực đem lại, đặc biệt là sự thông thoáng, thuận tiện cho người dân khi có nhu cầu, tuy nhiên khi thực hiện phân cấp mạnh mẽ, ngành Tư pháp lại nan giải trước bài toán nhân lực.
Bổ sung, vẫn thiếu
Giải tỏa bản sao khỏi Phòng công chứng, Hà Nội có lẽ là địa phương “mừng” nhất. Người dân mừng vì sẽ không còn cám cảnh chen chân xếp hàng trong các phòng công chứng chật chội để “xin” sao y giấy tờ, thay vào đó là về ngay tại ủy ban cấp phường nơi mình sinh sống hoặc bất cứ nơi nào khác sẽ được “chứng” ngay. Vừa đỡ mất công, vừa đỡ mất chi phí đi lại. Còn cán bộ công chứng thì cũng rảnh tay để tập trung cho giải quyết các hợp đồng, giao dịch - bản chất đích thực của công chứng.
Sau nhiều nỗ lực, đặc biệt khi Hà Tây sáp nhập vào Hà Nội, đội ngũ cán bộ tư pháp cấp phường của Hà Nội mở rộng đã tăng đáng kể. Tuy nhiên đến nay ước tính mới có khoảng hơn 1/4 số xã phường bố trí được 2 cán bộ tư pháp/đơn vị hành chính. Số còn lại chủ yếu vẫn đang là một người trong khi phải làm 12 đầu công việc, chưa kể những việc kiêm nhiệm khác.
Thống kê của Bộ Tư pháp cho thấy, so với 5 năm trước đây, ở cấp xã, đội ngũ cán bộ, công chức Tư pháp - Hộ tịch tăng 10%. Hiện nay, trên phạm vi cả nước có trên 12.979 công chức Tư pháp -Hộ tịch, nhiều xã, phường, thị trấn đã bố trí 2 công chức Tư pháp - Hộ tịch như TP. Hồ Chí Minh, Hà Nội, Đắc Lắc, Thanh Hóa, Tiền Giang...
Tuy nhiên, Bộ Tư pháp cũng thừa nhận: công tác kiện toàn đội ngũ cán bộ Tư pháp vẫn chủ yếu ở cấp Sở, cấp Phòng và đặc biệt là xã vẫn còn rất nhiều khó khăn do quỹ biên chế của địa phương có hạn. Thêm nữa, cũng theo Bộ Tư pháp, một số nơi cán bộ Tư pháp hộ tịch còn chưa qua đào tạo luật, ít được quan tâm bồi dưỡng.
Một lý do khác, nhiều địa phương đang gặp phải đó là sự biến động thường xuyên của cán bộ tư pháp cấp xã. Để đào tạo được một cán bộ lành nghề, phải rất mất công từ tuyển chọn, bồi dưỡng, đào tạo… nhưng khi họ đã thạo việc, thì lại nằm trong “tầm ngắm” cán bộ nguồn của cơ sở, được cất nhắc hoặc chuyển sang vị trí công tác khác. Đó là điều đáng mừng về sự tiến bộ tuy nhiên lại tạo sự thiếu hụt cán bộ trong công tác tư pháp.
Nguyễn Duy