"Bài toán" với cơ quan quản lý cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp

Ảnh minh họa từ internet.
Ảnh minh họa từ internet.
(PLO) - Chế định đương nhiên được xóa án tích cho người bị kết án được quy định trong pháp luật về hình sự và được quan tâm sửa đổi ngày càng phù hợp với thực tiễn tại Bộ luật Hình sự năm 2015. Tuy nhiên, chế định này đang đặt ra bài toán cần giải quyết đối với cơ quan quản lý cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp.

Bất cập với Bộ luật Hình sự mới

Sau hơn 5 năm thi hành, Luật Lý lịch tư pháp (LLTP) 2009 đã đạt được kết quả trên nhiều mặt, thực sự trở thành công cụ pháp lý quan trọng đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của công dân trong việc tiếp cận thông tin, được chứng minh nhân thân, yêu cầu cấp Phiếu và sử dụng Phiếu LLTP trong đời sống xã hội. Luật LLTP cũng cụ thể hóa quy định của Bộ luật Hình sự 1999 về chế định đương nhiên được xóa án tích, bảo vệ quyền con người, giúp người từng bị kết án tái hòa nhập cộng đồng. 

Theo quy định của Luật LLTP, Sở Tư pháp có trách nhiệm trong việc cập nhật thông tin khi xác định người bị kết án có đủ điều kiện đương nhiên được xóa án tích vào LLTP của người đó. Trong trường hợp cần thiết, Trung tâm LLTP quốc gia, Sở Tư pháp có trách nhiệm xác minh về điều kiện đương nhiên được xóa án tích khi cấp Phiếu LLTP. Ngoài ra, Nghị định số 111/2010/NĐ-CP cũng quy định cụ thể trách nhiệm của cơ quan quản lý cơ sở dữ liệu LLTP trong việc xác minh về điều kiện đương nhiên được xóa án tích để xây dựng cơ sở dữ liệu LLTP.

Thực tiễn thi hành các quy định trên đã gặp một số bất cập. Nhiều trường hợp, kết quả xác minh của cơ quan Công an về việc người đó bị bắt, điều tra, truy tố, khởi tố, xét xử nhưng không có thông tin về bản án hoặc không rõ tình trạng thi hành án. Trung tâm LLTP quốc gia, Sở Tư pháp thực hiện tra cứu, xác minh thông tin tại các cơ quan khác có liên quan như Tòa án, Viện kiểm sát, Thi hành án dân sự, UBND cấp xã song đều không cung cấp được thông tin về án tích của người đó vì nhiều lý do như chuyển trụ sở, bản án được xét xử quá lâu… Thực tế ấy gây khó khăn trong việc kết luận về tình trạng án tích của người yêu cầu cấp Phiếu LLTP, chậm trễ trả lời yêu cầu cấp Phiếu của người dân, gây bức xúc kéo dài.

Cần sửa đổi cơ chế phối hợp cung cấp thông tin lý lịch tư pháp

Với yêu cầu đặt ra để thống nhất, đồng bộ trong tổ chức thi hành quy định của Bộ luật Hình sự năm 2015 về xóa án tích và trách nhiệm của cơ quan quản lý cơ sở dữ liệu LLTP trong cập nhật, xác minh về điều kiện đương nhiên được xóa án tích thì Luật LLTP cần thiết có sự sửa đổi quy định về trách nhiệm phối hợp cung cấp thông tin của Viện kiểm sát về quá trình khởi tố, điều tra, truy tố bị can.

Đại diện Trung tâm LLTP quốc gia – đơn vị được giao chủ trì nghiên cứu việc sửa đổi, bổ sung Luật LLTP - đề xuất: Trong trường hợp xét thấy người bị kết án đủ điều kiện đương nhiên được xóa án tích theo quy định của Bộ luật Hình sự năm 2015, cơ quan quản lý cơ sở dữ liệu LLTP đề nghị cơ quan quản lý về vấn đề này (có thể thuộc VKSNDTC) cung cấp thông tin về việc người đó bị khởi tố bị can hay không.

Bên cạnh đó, để giải quyết những khó khăn, bất cập hiện nay cho cơ quan có thẩm quyền cấp Phiếu LLTP trong trường hợp xác minh về một người bị bắt, khởi tố, điều tra, truy tố hoặc xét xử nhưng các cơ quan như Tòa án, Viện kiểm sát, cơ quan thi hành án… không cung cấp được thông tin về bản án cũng như quá trình thi hành án của người yêu cầu cấp Phiếu LLTP thì Trung tâm LLTP quốc gia còn đề nghị quy định thẩm quyền của cơ quan quản lý LLTP xác nhận người đó “không có án tích” trong trường hợp này.

Đây là quy định có ý nghĩa quan trọng trong chế định về xóa án tích, phù hợp với yêu cầu thực tiễn, nâng cao vai trò, trách nhiệm của cơ quan có thẩm cấp Phiếu LLTP mà vẫn bảo đảm lợi ích của người dân, phù hợp với nguyên tắc “có lợi cho đương sự”, góp phần không nhỏ vào chủ trương tái hòa nhập cộng đồng của người phạm tội.

Đọc thêm

Bạc Liêu: Triển khai các Luật mới được Quốc hội khóa XV thông qua tại Kỳ họp thứ 6

Bạc Liêu: Triển khai các Luật mới được Quốc hội khóa XV thông qua tại Kỳ họp thứ 6
(PLVN) - Sáng 28/3, Sở Tư pháp - Cơ quan thường trực Hội đồng Phối hợp phổ biến, giáo dục pháp luật tỉnh Bạc Liêu tổ chức Hội nghị trực tiếp và được kết nối trực tuyến đến các điểm cầu cấp huyện, cấp xã triển khai các Luật mới được Quốc hội khóa XV thông qua tại kỳ họp thứ 6, Kỳ họp bất thường lần thứ 5. Ngoài điểm cầu chính, Hội nghị còn kết nối trực tuyến đến 7 điểm cầu cấp huyện và 64 điểm cầu cấp xã.

Nâng cao nhận thức pháp luật và khả năng tiếp cận tín dụng có bảo đảm

Nâng cao nhận thức pháp luật và khả năng tiếp cận tín dụng có bảo đảm
(PLVN) - Trong 02 ngày từ 27-28/3/2024, tại thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk, với sự hỗ trợ bởi Chương trình “Tăng cường pháp luật và tư pháp tại Việt Nam” (EU JULE) do Liên minh Châu Âu tài trợ với sự đóng góp tài chính của hai cơ quan thuộc Liên hợp quốc là UNDP và UNICEF, Cục Đăng ký quốc gia giao dịch bảo đảm - Bộ Tư pháp đã tổ chức Lớp tập huấn cho cán bộ địa phương về bảo đảm thực hiện nghĩa vụ và đăng ký biện pháp bảo đảm.

Dự án Luật Thủ đô (sửa đổi): Quy định rõ cơ chế, giới hạn áp dụng cơ chế thử nghiệm có kiểm soát

 Đại biểu Phạm Trọng Nghĩa phát biểu tại Hội nghị.
(PLVN) - Sáng 26/3, tại Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách lần thứ 5, nhiệm kỳ khóa XV, cho ý kiến về dự án Luật Thủ đô (sửa đổi), các đại biểu Quốc hội nhấn mạnh, cơ chế thử nghiệm có kiểm soát là mô hình mới, chưa có thực tiễn kiểm nghiệm. Do đó, cần tiếp cận nội dung này theo hướng thận trọng, bảo đảm kiểm soát tốt.

Đảm bảo chất lượng, thời gian đào tạo nghề công chứng

Công chứng viên giải quyết yêu cầu của khách hàng (ảnh MH).
(PLVN) - Để góp phần nâng cao chất lượng đầu vào của đội ngũ Công chứng viên (CCV), dự thảo Luật Công chứng (sửa đổi) quy định người muốn hành nghề công chứng đều phải tham dự khóa đào tạo nghề công chứng. Quy định này cũng phù hợp với pháp luật các nước theo hệ thống công chứng Latinh.

TP.Thủ Đức: Cưỡng chế bàn giao đất cho người được thi hành án

TP.Thủ Đức: Cưỡng chế bàn giao đất cho người được thi hành án
(PLVN) -Ngày 25-3, Chi cục thi hành án dân sự (THADS) TP. Thủ Đức, TP.HCM đã tổ chức thi hành xong Bản án số 1027/2018/DSPT ngày 12-11-2018 của TAND TP.HCM; Quyết định giám đốc thẩm số 167/2019/DS-GDT ngày 4-7-2019 của TAND cấp cao tại TP.HCM; Quyết định thi hành án số 994/QĐ- CCTHADS ngày 3-12-2018 của Chi cục Trưởng Chi cục THADS TP. Thủ Đức.

Tiếp tục tháo gỡ “điểm nghẽn” trong triển khai Đề án 06 trong lĩnh vực hộ tịch

Quang cảnh buổi làm việc.
(PLVN) -Sáng 25/3, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tịnh đã chủ trì cuộc làm việc với các đơn vị về tháo gỡ các vướng mắc triển khai Đề án 06 của Chính phủ về phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số quốc gia, giai đoạn 2022-2025, tầm nhìn đến 2030 trong lĩnh vực hộ tịch.

Tăng cường quản lý nhà nước trong hoạt động công chứng

Người dân thực hiện thủ tục về công chứng (ảnh MH, Báo VP).
(PLVN) - Tính đến nay, nước ta có hơn 3.300 công chứng viên (CCV) với gần 1.300 tổ chức hành nghề công chứng (TCHNCC). Để đảm bảo sự phát triển liên tục, ổn định, bền vững của các tổ chức này, dự thảo Luật Công chứng (sửa đổi) đã quy định nguyên tắc phát triển tổ chức hành nghề công chứng phải căn cứ vào điều kiện kinh tế-xã hội, diện tích, số lượng và mật độ phân bố dân cư, nhu cầu công chứng hợp đồng, giao dịch trên địa bàn cấp huyện dự kiến thành lập.