Diễn đàn đã rà soát tình hình hợp tác ASEAN-Nhật Bản thời gian qua, trong đó có kiểm điểm triển khai kết quả Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN-Nhật Bản, chuẩn bị cho Hội nghị Cấp cao ASEAN-Nhật Bản lần thứ 23, đồng thời trao đổi các vấn đề quốc tế và khu vực cùng quan tâm.
Tại Hội nghị, Thứ trưởng Ngoại giao Nhật Bản khẳng định chính quyền mới do Thủ tướng Suga đứng đầu sẽ duy trì chính sách của Nhật Bản, đề cao hòa bình, ổn định, đối thoại và hợp tác trong khu vực.
Để triển khai chính sách này, Nhật Bản đẩy mạnh hợp tác với Đông Nam Á, coi trọng vai trò trung tâm của ASEAN. Thứ trưởng Mori cũng khẳng định Nhật Bản ủng hộ Quan điểm của ASEAN về Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương (AOIP), mong muốn cùng ASEAN triển khai thực tế quan điểm này.
Nhắc tới tình hình dịch bệnh COVID-19, Nhật Bản đánh giá cao nỗ lực của ASEAN trong ứng phó COVID-19, khẳng định tiếp tục hỗ trợ ASEAN phòng chống dịch bệnh, giảm thiểu các tác động kinh tế-xã hội và thúc đẩy phục hồi bền vững.
Thứ trưởng Takeo Mori cho biết Nhật Bản sẽ hỗ trợ ASEAN thành lập Trung tâm ASEAN về các vấn đề y tế khẩn cấp và dịch bệnh mới (ASEAN CDC), qua đó góp phần nâng cao năng lực y tế khu vực, sẵn sàng ứng phó kịp thời và hiệu quả trước các dịch bệnh truyền nhiễm mới xuất hiện và ngày càng phức tạp.
Trao đổi về tình hình quốc tế và khu vực, Thứ trưởng Mori nhấn mạnh tầm quan trọng của hòa bình, ổn định trong khu vực, bày tỏ quan ngại về diễn biến tình hình trên Biển Đông, kêu gọi đối thoại, tăng cường xây dựng lòng tin, kiềm chế hoạt động làm gia tăng căng thẳng và phức tạp tình hình, không quân sự hoá, không sử dụng và đe doạ sử dụng vũ lực, giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hoà bình trên cơ sở luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS) 1982.
Nhật Bản cũng mong các bên thực hiện đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố Ứng xử của các Bên ở Biển Đông (DOC) và sớm hoàn tất Bộ Quy tắc Ứng xử tại Biển Đông (COC) hiệu lực, hiệu quả, phù hợp với luật pháp quốc tế và UNCLOS 1982.
Riêng về bán đảo Triều Tiên, Nhật Bản nhắc lại mong muốn bán đảo Triều Tiên hòa bình, không có vũ khí hạt nhân và các tiến trình giải trừ vũ khí hạt nhân trên bán đảo Triều Tiên cần được tiến hành trên các nguyên tắc toàn diện, có kiểm chứng và không thể đảo ngược.
Các nước ASEAN đánh giá cao vai trò của Nhật Bản trong hợp tác khu vực vì hòa bình, ổn định và phồn vinh chung. Các nước cũng bày tỏ hài lòng trước kết quả thực hiện Kế hoạch triển khai Tuyên bố Tầm nhìn quan hệ ASEAN-Nhật Bản 2018-2022 và đánh giá cao Nhật Bản đã hỗ trợ ASEAN ứng phó COVID-19 với nhiều sáng kiến, đề xuất hợp tác thiết thực hiệu quả.
ASEAN cảm ơn Nhật Bản cam kết đóng góp 1 triệu USD cho Quỹ Ứng phó COVID-19 và dành 50 triệu USD hỗ trợ ASEAN thành lập Trung tâm ASEAN về các vấn đề y tế công cộng khẩn cấp và dịch bệnh mới.
Trao đổi về tình hình khu vực và thế giới, ASEAN nhắc lại các quan điểm, lập trường của mình về các vấn đề như bán đảo Triều Tiên, Biển Đông…, các nước nhấn mạnh, trong bối cảnh đầy khó khăn, phức tạp hiện nay, cần tăng cường hợp tác bảo đảm hoà bình, ổn định, an ninh tại khu vực là lợi ích chung của khu vực.
Thứ trưởng Ngoại giao Việt Nam chia sẻ ý kiến của các nước về tầm quan trọng của bảo đảm hoà bình, an ninh và ổn định khu vực trong bối cảnh hiện nay, nhắc lại lập trường nguyên tắc của ASEAN về Biển Đông đã được khẳng định tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 36 tháng 6/2020 và Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 53 tháng 9/2020, hướng tới xây dựng Biển Đông trở thành khu vực biển hoà bình, an ninh và ổn định.
Phát biểu với tư cách là nước điều phối quan hệ đối thoại ASEAN-Nhật Bản, Thứ trưởng Ngoại giao Nguyễn Quốc Dũng đánh giá cao những tiến triển tích cực trong hợp tác ASEAN-Nhật Bản bất chấp những khó khăn, thách thức do dịch COVID-19 gây ra. Đồng thời đề nghị hai bên tiếp tục phối hợp chặt chẽ trong ứng phó dịch COVID-19, sớm thành lập ASEAN CDC, giảm thiểu các tác động tiêu cực và thúc đẩy phục hồi tổng thể.
Thứ trưởng Nguyễn Quốc Dũng thông báo với các nước kế hoạch tổ chức Hội nghị Cấp cao ASEAN – Nhật Bản 23 và cam kết sẽ phối hợp chặt chẽ với các nước tổ chức thành công Hội nghị quan trọng này./.
