Phó Giáo sư Văn Như Cương: Đổi mới giáo dục có quá nhiều vụn vặt

(PLO) -Nhìn lại một năm của ngành Giáo dục, PGS Văn Như Cương đánh giá:  Ngành Giáo dục còn nhiều bộn bề, trong khi những sự thay đổi lại chỉ mang tính vụn vặt…
Quá nhiều vụn vặt
- Thưa PGS, là người có nhiều nghiên cứu và phản biện, theo ông những điều mà ngành Giáo dục đã làm được trong năm 2014 là gì?
- Đối với giáo dục và đào tạo, trong năm 2014 vừa qua chúng ta đã thu được những thành tựu nhất định, đã từng bước đổi mới theo tinh thần của Nghị quyết 29, trong đó có một số việc làm cụ thể như đổi mới thi cử, đánh giá học sinh theo hướng phát triển năng lực người học, đặc biệt quan tâm tới các kỳ thi trong năm. 
Nhưng điểm lại thì tôi thấy tất cả những thay đổi đều không căn bản mà khá vụn vặt, chắp vá và không có tính khả thi. Đơn cử như gần đây nhất là một kỳ thi quốc gia đưa ra dự kiến chuyển đổi thang điểm từ 10 thành 20. 
Tôi hết sức bất ngờ vì đây là thay đổi cực kỳ vô duyên. Khi dư luận góp ý thì lại bỏ thang điểm 20. Những thay đổi vụn vặt như thế còn khá nhiều trong năm vừa qua, như không cho điểm học sinh tiểu học, cấm ra bài tập, không xếp loại học sinh tiểu học, không thi vào lớp 6… Những cái này là vụn vặt, không mang tính khả thi. 
Rồi nữa, đó là không chấm điểm tiểu học mà chỉ nhận xét bằng lời. Tại sao lại không cho điểm khi điểm số là cách định lượng quan trọng mà ở đâu cũng dùng đến? Không cho điểm cấp 1 thì cấp 2, cấp 3 thế nào? Trong khi vào đại học thì chênh nhau nửa điểm đã là chuyện trượt hay đỗ. 
Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) lập luận rằng, những việc làm này là để giảm học thêm, dạy thêm. Tất cả lập luận đó là sai lầm. Chúng ta giảm áp lực kiểu này là cào bằng năng lực của học sinh chỉ bằng hai mức đạt và không đạt. Trong khi trẻ con luôn muốn vươn lên là một điều lành mạnh, không hề tiêu cực. Có vậy mới thúc đẩy sự sáng tạo, học sinh vươn lên. 
Phó Giáo sư Văn Như Cương
Phó Giáo sư Văn Như Cương 
Thế nên nghĩ không cho điểm để giảm bớt áp lực là hoàn toàn không hợp lý. Thứ hai, phụ huynh không biết con em mình đứng ở đâu trong lớp. Còn việc tránh học thêm thì trái lại, phụ huynh càng muốn cho con đi học thêm. Rồi lộ trình cấp 2, cấp 3 chưa có. Tôi thấy khó hiểu bởi có sự thay đổi không mang tính khả thi. 
- Nhiều người đánh giá năm 2014 là một năm “sóng gió” của ngành Giáo dục, quan điểm của ông ra sao?
- Tôi đồng ý với ý kiến này. Nếu mà nói những vụ việc lớn thì cá nhân tôi cũng sắp xếp ra 10 sự kiện. Những vụ việc như 600 học sinh phải bỏ học là đáng phải suy nghĩ, rồi sự kiện bạo lực học đường ngày càng nhiều. Có vẻ như bạo lực lại tăng hơn…
Nói về năm 2014, nói chung có thay đổi nhưng là đổi khác, chứ không phải đổi mới. Dư luận lấy làm lạ hình như Bộ GD-ĐT chỉ nghĩ làm cho khác trước chứ không phải đổi mới. Ví dụ thang điểm 20 như tôi nói ở trên.
Đề thi không đánh đố
- Vậy theo ông, sự kiện nào có tác động lớn đến xã hội?
- Đó là việc nhập hai kỳ thi tốt nghiệp THPT và thi tuyển sinh đại học, cao đẳng (ĐH, CĐ) vào làm một, gọi chung là kỳ thi THPT quốc gia. Chủ trương này có thể đúng và có thể tốt mặc dù vẫn còn những ý kiến trái chiều. 
Ngay như việc tổ chức cụm thi đã có vấn đề, cần phải đảm bảo quyền lợi cho học sinh. Bộ GD-ĐT phải đặt ra ngưỡng học sinh đi bao xa, căn cứ vào đâu để nói một cụm thi chung cho hai tỉnh. Nếu tôi làm, tôi sẽ xem mật độ học sinh lớp 12 phân bố như thế nào ở các tỉnh. Chỗ nào mật độ cao thì chấm nhiều cụm. Như vậy phải căn cứ mật độ để quy định số lượng cụm thi thế nào.
- Trong kỳ thi THPT quốc gia, một trong những yếu tố quan trọng đánh giá chất lượng học tập của thí sinh là đề thi. Theo ông, đề thi nên theo hướng như thế nào?
- Cấu trúc của đề thi gồm nhiều câu, trong đó có cả câu dễ và câu khó. Tuy nhiên, khi ra đề thi, Bộ GD-ĐT cần xem xét cách ra đề trong chương trình nâng cao và không nâng cao để thí sinh không học chương trình nâng cao vẫn có thể làm được bài tập, câu hỏi nâng cao. 
Khi thí sinh làm bài thi xong, việc chấm thi cũng rất quan trọng nên Hội đồng chấm thi ở các địa phương, trường THPT và ĐH, CĐ nên chọn những người có năng lực và phẩm chất tốt để chấm thi khách quan, chính xác và an toàn. 
Kết quả của kỳ thi THPT quốc gia năm 2015 sẽ được lấy làm căn cứ để các trường ĐH, CĐ thực hiện công tác tuyển sinh. Tuy nhiên, trong Dự thảo Quy chế tuyển sinh ĐH, CĐ hệ chính quy, Bộ GD-ĐT cũng nên tính toán đến việc đảm bảo chất lượng nguồn tuyển thí sinh “đầu vào” bằng cách quy định chỉ tiêu tuyển sinh cho các trường ĐH, CĐ. Chẳng hạn, nếu các trường tuyển vượt chỉ tiêu vài phần trăm cũng có thể chấp nhận được. Nếu cố ý tuyển vượt chỉ tiêu thì sẽ bị kỷ luật.
- Năm 2014 không mấy suôn sẻ, vậy ông có kỳ vọng những tín hiệu tích cực vào năm nay 2015?
- Chúng ta đã bắt đầu “nhúc nhích” thực hiện chủ trương đổi mới căn bản toàn diện giáo dục. Nếu quyết tâm thì năm 2015 là năm chúng ta phải đặt rất nhiều cơ sở để tiếp tục cho vài năm nữa thành công. Phải tập trung toàn lực trong ngành cũng như ngoài ngành. Việc đó cần làm một cách có lộ trình. 
Chúng ta phải đặt được những dấu chân đầu tiên đúng và cần thiết. Cần nhanh chóng có chương trình khung, cụ thể, rồi đến chương trình cụ thể từng môn. Làm một năm thì quá chậm, phải xúc tiến được viết sách giáo khoa thì mới hy vọng thay sách được theo đúng tiến độ. 
Hy vọng năm 2015 chúng ta làm được những điều lớn. Ví dụ như mục tiêu của phổ thông là gì, học được gì, tri thức học đến đâu, có như chương trình bây giờ không, “nhét” cho học sinh đủ thứ. 
Về con người học đến đâu, học bao nhiêu phần trăm, rèn luyện nhân cách, thái độ ứng xử, trang bị kỹ năng lao động cần thiết cho học sinh thế nào. Học hết cấp 3, học sinh phải biết lao động đơn giản để phục vụ bản thân mình. Bao nhiêu năm nói giảm tải mà học sinh vẫn học “chết” thôi. 
Việc cần làm nữa là cấu trúc lại hệ thống các trường đào tạo sư phạm, ví dụ như có cần hệ CĐ nữa không? Cấu trúc lại chương trình hệ thống sư phạm để đào tạo ra giáo viên phục vụ được cải cách giáo dục khi họ ra trường, để giáo viên ra trường bắt kịp với đổi mới. Chúng ta phải xác định đào tạo mới ít thôi, cơ bản đào tạo lại. 
Thêm nữa, năm 2015 muốn làm tốt giáo dục thì lãnh đạo Bộ GD-ĐT, các Sở GD-DT cần phải mạnh dạn đổi mới tư duy cũng như phong cách làm việc. Bởi năng lực của cán bộ chỉ đạo cũng là khâu quyết định thành công.
Bởi theo kế hoạch, năm 2018 sẽ bắt đầu thay sách giáo khoa mới. Cho tới nay việc đổi mới này chưa động tĩnh, ngay ở chương trình, những nét lớn của khung chương trình vẫn chưa xong. Xác định phổ thông 12 năm là chấp nhận, nhưng cũng cần phải xác định lại nhiệm vụ các cấp học là học cái gì ở từng cấp, đó là một khung sơ bộ. Tiếp sau đó mới tính tới chuyện nhỏ hơn như học chữ như thế nào, học làm người như thế nào, định hướng nghề nghiệp…
Tôi hy vọng ít nhất trong năm 2015 phải hoàn thành được bộ khung chương trình, đây là một khối lượng công việc rất lớn trước mắt, nếu không cắt ra từng việc để làm từ năm 2015 thì tôi nghĩ không xong được.
- Trân trọng cảm ơn PGS!

Tin cùng chuyên mục

Các đại biểu tham quan gian trưng bày sách về chiến dịch Điện Biên Phủ bên lề Hội thảo. (Ảnh: Nguyên Hải ).

Kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ (7/5/1954 - 7/5/2024): Đỉnh cao nghệ thuật quân sự Việt Nam trong kháng chiến chống Pháp

(PLVN) - Chiến thắng Điện Biên Phủ (ĐBP) là đỉnh cao của nghệ thuật quân sự Việt Nam trong kháng chiến chống Pháp, thể hiện trên cả 3 lĩnh vực: Chỉ đạo chiến lược, nghệ thuật chiến dịch và chiến thuật; đặc điểm nổi bật là sự chủ động, sáng tạo, đánh theo cách đánh mà ta lựa chọn, buộc địch phải bị động đối phó, hạn chế chỗ mạnh của địch về quân số, hỏa lực mạnh, sức cơ động cao. Chiến thắng đã để lại nhiều bài học kinh nghiệm quý báu và vận dụng sáng tạo, hiệu quả trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc (BVTQ).

Đọc thêm

Khai mạc kỳ họp chuyên đề HĐND TP Hà Nội: Xem xét, thông qua Quy hoạch Thủ đô

Chủ tịch HĐND TP Hà Nội Nguyễn Ngoc Tuấn phát biểu khai mạc Kỳ họp.
(PLVN) - Sáng nay, 29/3, HĐND TP Hà Nội khai mạc Kỳ họp thứ 15 - kỳ họp chuyên đề khóa XVI HĐND TP để kịp thời xem xét, quyết định các vấn đề lớn, quan trọng theo thẩm quyền liên quan đến phát triển kinh tế - xã hội và công tác cán bộ. Tại Kỳ họp, HĐND TP Hà Nội sẽ xem xét, thông qua Quy hoạch Thủ đô Hà Nội thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Quyết tâm cao, nỗ lực lớn hơn để thực hiện thắng lợi nhiệm vụ của Quốc hội

Quang cảnh hội nghị. (Ảnh: Quochoi.vn)
(PLVN) - Chiều 28/3, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tổ chức Hội nghị tổng kết hoạt động của Đoàn đại biểu Quốc hội các tỉnh, TP trực thuộc Trung ương năm 2023, triển khai nhiệm vụ năm 2024. Phát biểu tại Hội nghị, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh yêu cầu các đại biểu Quốc hội quyết tâm cao hơn nữa, nỗ lực lớn hơn để thực hiện thắng lợi nhiệm vụ của Quốc hội trong năm 2024 và các năm tiếp theo.

Dự án Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi): Vẫn băn khoăn quy định về rút bảo hiểm xã hội một lần

Quang cảnh Hội nghị. (Ảnh: Quochoi.vn)
(PLVN) -  Hưởng bảo hiểm xã hội 1 lần là vấn đề khó, phức tạp. Cả 2 phương án được nêu trong dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) được đưa ra lấy ý kiến tại Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách lần thứ 5 vừa diễn ra đều chưa nhận được sự đồng thuận hoàn toàn của các đại biểu.

Hướng tới kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ: Lan tỏa truyền thống yêu nước, niềm tự hào dân tộc

Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư, Trưởng Ban Tổ chức Trung ương Trương Thị Mai cùng các đại biểu dự lễ khánh thành căn nhà đại đoàn kết cho một hộ gia đình tại bản Co Pục, xã Hua Thanh, huyện Điện Biên.
(PLVN) - Việc vận động hỗ trợ làm nhà Đại đoàn kết cho hộ nghèo của tỉnh Điện Biên là một chương trình đặc biệt ý nghĩa, không chỉ là hoạt động an sinh xã hội, mà còn là đợt cao điểm để tuyên truyền, lan tỏa trong các tầng lớp Nhân dân, kiều bào ta ở nước ngoài về truyền thống yêu nước, về Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu”, niềm tự hào của cả dân tộc Việt Nam.

Quyết tâm đưa Tây Bắc ra khỏi tình trạng 'lõi nghèo'

Thường trực Ban Bí thư Trương Thị Mai phát biểu tại Hội nghị. Ảnh: Quang Vinh.
(PLVN) - Chiều 28/3, tại tỉnh Điện Biên, Ban Thường trực Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam phối hợp với tỉnh Điện Biên tổ chức Hội nghị tổng kết thực hiện Đề án vận động, hỗ trợ làm nhà đại đoàn kết cho hộ nghèo tỉnh Điện Biên, hướng tới kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ (7/5/1954 - 7/5/2024).

Đồng chí Nguyễn Lương Bằng - Nhà lãnh đạo tài năng của Đảng và cách mạng Việt Nam

Các đồng chí lãnh đạo chủ trì Hội thảo. (Nguồn ảnh: baohaiduong.vn)
(PLVN) - Nhân kỷ niệm 120 năm Ngày sinh đồng chí Nguyễn Lương Bằng, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Phó Chủ tịch nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa, sau là nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, hôm qua (27/3), tại TP Hải Dương, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Ban Tuyên giáo Trung ương, Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam và Tỉnh ủy Hải Dương phối hợp tổ chức Hội thảo khoa học với chủ đề: “Đồng chí Nguyễn Lương Bằng - Người cộng sản kiên trung, mẫu mực, nhà lãnh đạo tài năng của Đảng và cách mạng Việt Nam”.

Đề nghị kéo dài thời gian thực hiện Đề án “Tuyên truyền, phổ biến Luật Cảnh sát biển Việt Nam giai đoạn 2019-2023”

Đề nghị kéo dài thời gian thực hiện Đề án “Tuyên truyền, phổ biến Luật Cảnh sát biển Việt Nam giai đoạn 2019-2023”
(PLVN) -Chiều 26-3, Bộ Quốc phòng tổ chức Hội nghị tổng kết thực hiện Đề án “Tuyên truyền, phổ biến Luật Cảnh sát biển Việt Nam, giai đoạn 2019-2023”. Thượng tướng Võ Minh Lương, Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Thường vụ Quân ủy Trung ương, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng chủ trì hội nghị.

Băn khoăn quy định về rút bảo hiểm xã hội 1 lần

Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn điều hành nội dung thảo luận.
(PLVN) - Hưởng bảo hiểm xã hội (BHXH) 1 lần là vấn đề khó, phức tạp. Cả 2 phương án được nêu trong dự thảo Luật BHXH (sửa đổi) trình tại Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách lần thứ 5 vẫn còn ý kiến khác nhau.

Cần thiết bổ sung quy định về tổ hợp công nghiệp quốc phòng

Toàn cảnh hội nghị.
(PLVN) - Sáng 27/3, tiếp tục chương trình Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách lần thứ 5, thảo luận về dự án Luật Công nghiệp quốc phòng, an ninh và động viên công nghiệp, các đại biểu cho rằng việc dự thảo Luật bổ sung quy định về tổ hợp công nghiệp quốc phòng là cần thiết, với mục tiêu là bảo vệ Tổ quốc, giữ vững an ninh gắn với phòng thủ quốc gia.

Đại biểu Quốc hội ủng hộ cấm tuyệt đối nồng độ cồn khi tham gia giao thông

Đại biểu Nguyễn Đại Thắng phát biểu tại phiên họp.
(PLVN) - Sáng 27/3, tại Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách lần thứ 5, thảo luận về dự án Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ (TTATGTĐB), các đại biểu bày tỏ ủng hộ quy định cấm hành vi điều khiển phương tiện tham gia GTĐB mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn nhưng đề nghị Chính phủ cần tiếp tục đánh giá tác động sâu hơn, toàn diện hơn đối với chính sách này để tăng tính thuyết phục.

Cân nhắc quy định mở rộng đấu giá biển số xe

Toàn cảnh Hội nghị.
(PLVN) - Sáng 27/3, tại Hội nghị đại biểu Quốc hội (QH) hoạt động chuyên trách lần thứ 5, QH khóa XV, thảo luận về dự án Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ, các đại biểu còn có ý kiến khác nhau về việc mở rộng đấu giá biển số xe.