Những điều trông thấy mà bất bình ở lễ hội

(PLO) - Mùa lễ hội rộn ràng với hàng ngàn du khách. Và những nhốn nháo, nhếch nhác lễ hội mùa cũ... “đến hẹn lại lên” làm xấu đi hình ảnh ngày Xuân.
Hiện, cả nước có gần 8.000 lễ hội, năm qua Lễ hội chùa Hương (Hà Nội) đón 1,2 triệu lượt khách; Lễ hội Yên Tử (Quảng Ninh) có 2 triệu lượt người đến; Đền Hùng đón được trên 5,8 triệu lượt khách.
Chuyện tiền lẻ và hòm công đức
Hiện chưa có thống kê đầy đủ vì tại nhiều địa phương chưa xây dựng quy chế quản lý rõ ràng về tiền công đức, tiền giọt dầu, tuy nhiên nguồn thu khổng lồ từ tiền giọt dầu, tiền công đức cũng góp phần làm cho bản chất của lễ hội truyền thống thay đổi. Có di tích thì cứ mỗi điểm lại có một vài bàn ghi công đức, vài hòm công đức, cái thì do nhà chùa đặt ra, cái do Ban Quản lý (thuộc cơ quan nhà nước) đặt ra, lộn xộn, không thu về một mối. 
Thậm chí, tại xã Hưng Thịnh, huyện Hưng Nguyên (Nghệ An) đã nghĩ ra cách khoán tiền công đức. Theo đó, những năm trước mức khoán là 600 triệu/năm và riêng năm 2012, mức khoán của nhà đền đã lên tới con số giật mình: 900 triệu đồng. Thậm chí, có trường hợp như ở chùa Bái Đính (Ninh Bình), đầu mùa lễ hội năm 2012, người dân khi đóng góp công đức đã nhận được giấy ghi nhận có chữ ký của cố Hòa thượng Thích Thanh Tứ (Hòa thượng đã viên tịch từ cuối năm 2011). 
Người ăn xin nhếch nhác dọc lối lên núi lấy “nước thánh” ở Phủ Na.
 Người ăn xin nhếch nhác dọc lối lên núi lấy “nước thánh” ở Phủ Na.
Mặc dù mới đầu mùa lễ hội, nhưng chỉ thị của Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch (VH-TT&DL) về việc không để dịch vụ đổi tiền lẻ hoạt động trong khuôn viên di tích và lễ hội dường như vẫn chưa đủ nặng để thay đổi thực trạng này. Ông Vũ Xuân Thành (Chánh Thanh tra Bộ VH-TT&DL) thừa nhận: Chỉ thị của Bộ là vậy nhưng hiện tại không có chế tài xử phạt. Một khi không có chế tài thì Thanh tra không thể xử phạt, buộc phải trông chờ vào địa phương và việc kiểm soát của Đoàn thanh tra liên ngành.
Theo thống kê của Thanh tra Bộ VH-TT&DL, những nơi được coi là trọng điểm của vấn nạn tiền lẻ hiện nay là chùa Hương (Hà Nội), đền Bà Chúa Kho (Bắc Ninh), phủ Dày (Nam Định). Ngoài ra, ở hàng ngàn di tích khác, những người thu, đổi tiền lẻ hoạt động công khai, chèo kéo du khách mỗi mùa lễ hội.
“Cầu đủ thứ mà không biết đang quỳ lạy ai”
Năm nào cũng vậy, cứ ngoài mùng 2 Tết, hàng ngàn du khách lại kéo nhau về Phủ Na ở tỉnh Thanh Hóa để cầu may và xin “nước thánh”. Tuy nhiên, tại lễ hội này, những hình ảnh chen lấn, leo trèo, xô đẩy nhau để xin “nước thánh”, đỏ đen trá hình… vẫn còn xuất hiện.
Đền Phủ Na, hay còn gọi là Na Sơn Động Phủ, nằm trên địa bàn xã Xuân Du, huyện Như Thanh, tỉnh Thanh Hóa, dưới chân núi Nưa (nơi danh tướng Triệu Thị Trinh dấy binh đánh tan quân Đông Ngô xâm lược). Lễ hội đền Phủ Na kéo dài trong suốt tháng 1, tháng 2 và tháng 8 âm lịch hàng năm. Đền thờ nhiều thần thánh, nhưng nổi bật là thờ Bà Triệu, Công chúa Liễu Hạnh, Mẫu Thượng Ngàn… 
Đây là lễ hội có từ lâu đời, rất nhiều du khách ở các tỉnh Nam Định, Ninh Bình, Hải Phòng, Hà Nội… hành hương về đây để cầu lộc, cầu tài. Ngay từ đầu đường dẫn vào đền, người ăn xin ngồi la liệt khắp nơi xin tiền du khách. Vàng hương được du khách mang vào cắm giắt tràn lan trong đền. Dọc đường lên suối “nước thánh”, cảnh đỏ đen tràn lan, dù ở đây chỗ nào cũng thấy lực lượng quản lý di tích túc trực.
Trong khuôn viên của di tích đền Phủ Na, Ban Quản lý đã để người dân vô tư dựng lều lán để bán hàng ăn ngay bên trong di tích hết sức phản cảm, dịch vụ đổi tiền lẻ di động vẫn công khai. 
Sư cụ Thích Đàm Chính - Trụ trì chùa Tiêu, nơi không hề có một hòm công đức.
 Sư cụ Thích Đàm Chính - Trụ trì chùa Tiêu, nơi không hề có một hòm công đức.
Trước những nhốn nháo trên, GS Ngô Đức Thịnh - Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và Bảo tồn văn hóa tín ngưỡng Việt Nam rầu lòng chia sẻ: “Người dân đang đến với lễ hội dường như chỉ để là cầu tài, cầu lộc nhiều hơn là việc đi lễ hội để biết những ý nghĩa văn hóa sâu xa và hướng thiện mà ông cha đã thầm gửi gắm trong đó. Tôi thấy rằng ngày nay các lễ hội lớn đã mất đi phần lớn điều này và chỉ còn giữ lại ở một vài nơi trong các hội làng nhỏ. Cứ đến mùa lễ hội, tôi lại thấy đau lòng khi nhiều người thấy bát hương mà lao đến như con thiêu thân để vái lạy, cầu đủ thứ mà không hiểu họ đang lạy ai?!”.
Và trong những ngày đầu xuân năm mới, chúng tôi cũng đã đến với một ngôi chùa có lẽ là duy nhất không có hòm công đức. Có lẽ là điều khó tin, nhưng điều tưởng như chỉ có trong mơ ấy lại đang hiện hữu thực sự ở chùa Tiêu (Từ Sơn - Bắc Ninh). Đến đây, chắc chắn tất cả những chuyện dở khóc, dở cười cùng đủ loại văn bản, thông tư, hướng dẫn và bài toán hóc búa, nan giải về tiền công đức, tiền giọt dầu đều trở nên phù phiếm…
Khi đặt chân tới khuôn viên sơn thủy hữu tình này, bạn sẽ thấy miên man thư thái bởi không khí tĩnh lặng, không chen lấn xô bồ mà quấn quýt hương mộc lan. Bởi ở đó không ồn ào, không náo nhiệt việc lễ bái, cầu khấn, không gian thoáng đãng bởi nhiều cây xanh,... Bởi ở đây, sư cụ luôn dạy phật tử, ĐỨC ở trong tâm mình chứ đâu phải ở cái hộp đựng tiền.
Đại đức Thích Kiến Nguyệt - Trụ trì Trúc Lâm Thiền viện Tây Thiên: “Không phải cứ cúng Phật nhiều tiền thì sẽ được hưởng nhiều lộc”

Đến với Phật là đến bằng tấm lòng thành, khi đến khởi tâm cúng Phật, Phật Tam Bảo đã chứng minh cho tấm lòng thành của người đi lễ, không cần phải ghi công đức, cứ để tiền lễ vào một nơi nào đó, trong hòm công đức, cũng không cần phải đổi tiền lẻ. 

Mặc dù việc đặt tiền công đức xuất phát từ ý nghĩa tốt đẹp: cúng chùa để góp phần tu sửa, xây dựng chùa, đúc chuông, in kinh sách giáo huấn cho mọi người, đó là làm việc phúc và được hưởng phúc chứ không phải Phật ban. Mọi người khi đi lễ chùa thường cầu tài, cầu lộc, điều đó không phù hợp. Không phải cứ cúng Phật nhiều tiền thì sẽ được hưởng nhiều lộc. Đến với Phật mà cầu tài, cầu lộc, nếu Phật ban được thì Phật cũng ăn hối lộ rồi. 

Sở dĩ tôi dám nói câu đó vì Phật dạy: “Ta không ban phước, không giáng họa cho ai hết mà chính các ngươi lãnh quả do mình gây nên. Con người sống nhân, lành, thiện thì được hạnh phúc, đó là nhân quả chứ không phải là Phật ban. Quan niệm Phật ban là sai lầm, là tự gán. Nếu Phật ban được thì chính những nhà tu hành chúng tôi đã xin đầu tiên rồi, chẳng hạn như thỉnh Phật ban cho trúng số lấy tiền sửa chùa mỗi khi chùa cũ dột nát, xiêu vẹo”...

Tin cùng chuyên mục

Chủ tịch HĐND TP Hà Nội Nguyễn Ngoc Tuấn phát biểu khai mạc Kỳ họp.

Khai mạc kỳ họp chuyên đề HĐND TP Hà Nội: Xem xét, thông qua Quy hoạch Thủ đô

(PLVN) - Sáng nay, 29/3, HĐND TP Hà Nội khai mạc Kỳ họp thứ 15 - kỳ họp chuyên đề khóa XVI HĐND TP để kịp thời xem xét, quyết định các vấn đề lớn, quan trọng theo thẩm quyền liên quan đến phát triển kinh tế - xã hội và công tác cán bộ. Tại Kỳ họp, HĐND TP Hà Nội sẽ xem xét, thông qua Quy hoạch Thủ đô Hà Nội thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Đọc thêm

Đồng chí Nguyễn Lương Bằng - Nhà lãnh đạo tài năng của Đảng và cách mạng Việt Nam

Các đồng chí lãnh đạo chủ trì Hội thảo. (Nguồn ảnh: baohaiduong.vn)
(PLVN) - Nhân kỷ niệm 120 năm Ngày sinh đồng chí Nguyễn Lương Bằng, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Phó Chủ tịch nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa, sau là nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, hôm qua (27/3), tại TP Hải Dương, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Ban Tuyên giáo Trung ương, Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam và Tỉnh ủy Hải Dương phối hợp tổ chức Hội thảo khoa học với chủ đề: “Đồng chí Nguyễn Lương Bằng - Người cộng sản kiên trung, mẫu mực, nhà lãnh đạo tài năng của Đảng và cách mạng Việt Nam”.

Đề nghị kéo dài thời gian thực hiện Đề án “Tuyên truyền, phổ biến Luật Cảnh sát biển Việt Nam giai đoạn 2019-2023”

Đề nghị kéo dài thời gian thực hiện Đề án “Tuyên truyền, phổ biến Luật Cảnh sát biển Việt Nam giai đoạn 2019-2023”
(PLVN) -Chiều 26-3, Bộ Quốc phòng tổ chức Hội nghị tổng kết thực hiện Đề án “Tuyên truyền, phổ biến Luật Cảnh sát biển Việt Nam, giai đoạn 2019-2023”. Thượng tướng Võ Minh Lương, Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Thường vụ Quân ủy Trung ương, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng chủ trì hội nghị.

Băn khoăn quy định về rút bảo hiểm xã hội 1 lần

Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn điều hành nội dung thảo luận.
(PLVN) - Hưởng bảo hiểm xã hội (BHXH) 1 lần là vấn đề khó, phức tạp. Cả 2 phương án được nêu trong dự thảo Luật BHXH (sửa đổi) trình tại Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách lần thứ 5 vẫn còn ý kiến khác nhau.

Cần thiết bổ sung quy định về tổ hợp công nghiệp quốc phòng

Toàn cảnh hội nghị.
(PLVN) - Sáng 27/3, tiếp tục chương trình Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách lần thứ 5, thảo luận về dự án Luật Công nghiệp quốc phòng, an ninh và động viên công nghiệp, các đại biểu cho rằng việc dự thảo Luật bổ sung quy định về tổ hợp công nghiệp quốc phòng là cần thiết, với mục tiêu là bảo vệ Tổ quốc, giữ vững an ninh gắn với phòng thủ quốc gia.

Đại biểu Quốc hội ủng hộ cấm tuyệt đối nồng độ cồn khi tham gia giao thông

Đại biểu Nguyễn Đại Thắng phát biểu tại phiên họp.
(PLVN) - Sáng 27/3, tại Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách lần thứ 5, thảo luận về dự án Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ (TTATGTĐB), các đại biểu bày tỏ ủng hộ quy định cấm hành vi điều khiển phương tiện tham gia GTĐB mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn nhưng đề nghị Chính phủ cần tiếp tục đánh giá tác động sâu hơn, toàn diện hơn đối với chính sách này để tăng tính thuyết phục.

Cân nhắc quy định mở rộng đấu giá biển số xe

Toàn cảnh Hội nghị.
(PLVN) - Sáng 27/3, tại Hội nghị đại biểu Quốc hội (QH) hoạt động chuyên trách lần thứ 5, QH khóa XV, thảo luận về dự án Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ, các đại biểu còn có ý kiến khác nhau về việc mở rộng đấu giá biển số xe.

Phổ biến quy định liên quan đến kiều bào tại các Luật mới được Quốc hội thông qua

Thứ trưởng Lê Thị Thu Hằng phát biểu tại hội nghị.
(PLVN) - Ngày 26/3, Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài (NVNONN), Bộ Ngoại giao phối hợp với Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, Bộ Xây dựng và Bộ Tài nguyên và Môi trường đồng chủ trì tổ chức Hội nghị tuyên truyền, phổ biến nội dung liên quan đến người Việt Nam định cư ở nước ngoài trong Luật Đất đai (sửa đổi), Luật Nhà ở (sửa đổi) và Luật Kinh doanh bất động sản (sửa đổi) (Hội nghị).

Tránh “bình mới rượu cũ” khi đổi mới tổ chức Tòa án

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga phát biểu tại hội nghị.
(PLVN) - Ngày 26/3, tại Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách lần thứ 5, nhiệm kỳ khóa XV cho ý kiến về dự án Luật Toà án nhân dân (TAND) (sửa đổi), các đại biểu còn có ý kiến khác nhau về quy định về đổi mới TAND cấp huyện theo thẩm quyền xét xử.

Bộ trưởng Bộ Quốc phòng làm việc với Ban Cơ yếu Chính phủ

Đại tướng Phan Văn Giang phát biểu tại buổi làm việc. (Ảnh: Tuấn Nam).
(PLVN) - Thực hiện chức năng tham mưu giúp Bộ trưởng Bộ Quốc phòng thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước về cơ yếu, thời gian qua, Ban Cơ yếu Chính phủ (Ban CYCP) đã lãnh đạo, chỉ đạo ngành Cơ yếu Việt Nam triển khai thống nhất, đồng bộ, toàn diện các mặt công tác; bảo đảm tuyệt đối bí mật, an toàn, chính xác, kịp thời thông tin phục vụ lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng, Nhà nước và lực lượng vũ trang (LLVT) trong mọi tình huống.

Bài viết của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng: Thể hiện tinh thần dân chủ và bản chất vì dân, vì nước của Đảng ta

Đại đoàn kết toàn dân tộc là sức mạnh vô địch của dân tộc Việt Nam. (Ảnh minh họa - Tạp chí Tuyên giáo).
(PLVN) - Những vấn đề được Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đề cập trong bài viết vừa mang tính thời sự, vừa mang tính chiến lược, thể hiện rất rõ tinh thần dân chủ và bản chất vì dân, vì nước của Đảng ta. Đây cũng là lời nhắc nhở đối với một số cán bộ, đảng viên tránh xa chủ nghĩa cá nhân, làm việc vì lợi ích cá nhân, tiêu cực, tham nhũng.