Thời gian qua, Bộ Tài chính và Tổng cục Hải quan đã cùng các bộ, ngành nỗ lực thực hiện được một khối lượng công việc lớn liên quan đến thực hiện Cơ chế một cửa quốc gia (NSW). Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, việc triển khai NSW còn nhiều tồn tại, hạn chế.
Xác định mục tiêu quan trọng và cấp bách, từ đầu năm 2019, Tổng cục Hải quan cho biết đã triển khai nhiều giải pháp thúc đẩy các bộ, ngành tích cực kết nối thủ tục lên NSW; thực hiện việc đơn giản thủ tục kiểm tra chuyên ngành (KTCN) nhằm đạt mục tiêu theo chỉ đạo của Chính phủ.
Nổi bật là Tổng cục Hải quan chủ động tham mưu cho Bộ Tài chính đề xuất các giải pháp, báo cáo Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ chỉ đạo đôn đốc các bộ, ngành xây dựng mới và hoàn thành công tác kết nối 16 thủ tục tham gia NSW của các Bộ: Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT), Y tế, Thông tin và Truyền thông.
Với kết quả nêu trên, thống kê đến ngày 6/8, 13 bộ, ngành đã kết nối 174 thủ tục hành chính lên NSW, với trên 2,355 triệu hồ sơ của 31.511 doanh nghiệp (DN). Trong đó, Bộ Giao thông Vận tải (87 thủ tục), Bộ Khoa học và Công nghệ (6 thủ tục) đã hoàn thành việc triển khai kết nối NSW theo mục tiêu tại Quyết định 1254/QĐ-TTg.
Về đơn giản thủ tục KTCN, các bộ, ngành đã sửa đổi, bổ sung văn bản đạt 97% so với mục tiêu Chính phủ đề ra, trong đó có 10/13 bộ, ngành đạt 100%... Từ nay đến hết năm còn tới 45 thủ tục phải kết nối. Trong đó, Bộ Y tế còn 14 thủ tục, Bộ NN&PTNT 12 thủ tục và Bộ Quốc phòng 8 thủ tục. Như vậy, chỉ 3 bộ này đã chiếm đến 75% số thủ tục phải kết nối từ nay đến cuối năm 2019.
Cùng với sự nỗ lực của Bộ Tài chính, để tăng tốc kết nối NSW cần sự chung tay nỗ lực, quyết tâm cao của từng bộ, ngành và còn phụ thuộc vào hệ thống công nghệ thông tin. Đáng lưu tâm là, mô hình NSW đang nửa tập trung, nửa phân tán. Số thủ tục được các bộ, ngành thao tác trực tiếp trên Cổng thông tin NSW chiếm tỷ lệ thấp 10,9% (19 trên 174 thủ tục đã triển khai ). 89,1% thủ tục còn lại chỉ tiếp nhận thông tin và trả kết quả qua Cổng thông tin NSW, các thao tác nghiệp vụ được thực hiện tại hệ thống chuyên ngành.
Theo nhận định của lãnh đạo Tổng cục Hải quan, hạn chế này có nguyên nhân là tiến độ phát triển, nâng cấp hạ tầng mạng, thiết bị không theo kịp tốc độ triển khai các thủ tục nên dẫn đến một số thời điểm hệ thống quá tải vì năng lực không đáp ứng kịp với lượng giao dịch phát sinh trên hệ thống. Nguồn lực để giám sát, quản lý, vận hành tất cả các hệ thống hiện chưa đầy đủ. Khả năng hỗ trợ DN còn yếu, chưa kịp thời do số lượng cán bộ nghiệp vụ thiếu.
Tại cuộc họp của Ủy ban quốc gia về cơ chế một cửa ASEAN, một cửa quốc gia và tạo thuận lợi thương mại và logistics (Ủy ban 1899) ngày 31/7/2019, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ, Chủ tịch Uỷ ban đã chỉ đạo tập trung nguồn nhân lực nhằm đảm bảo kết nối 61 thủ tục mới trong năm 2019 và hoàn thiện vào quý I/2020. Hiện nay, cơ quan hải quan đang hỗ trợ Bộ Y tế xây dựng mới và đang trong quá trình kiểm thử 7 thủ tục kết nối NSW; hỗ trợ Bộ NN&PTNT điều chỉnh hệ thống để triển khai mở rộng 3 thủ tục đã kết nối NSW…
Tổng cục Hải quan cũng đang xây dựng chương trình để Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ sớm làm việc với Bộ NN&PTNT, Bộ Tài nguyên và Môi trường nhằm đẩy nhanh tiến độ thực hiện nhiệm vụ của Ủy ban 1899. Bên cạnh đó, Tổng cục Hải quan đang phối hợp với Bộ NN&PTNT chuẩn bị các điều kiện kỹ thuật để sẵn sàng trao đổi thông tin tờ khai hải quan ASEAN (với Indonesia và Thái Lan) và chứng nhận kiểm dịch thực vật (với Indonesia)…
Để nâng cao hiệu quả thực hiện ASW, Tổng cục Hải quan khẳng định sẽ tiếp tục xây dựng kế hoạch kết nối và chia sẻ thông tin giữa cơ quan Chính phủ và các bên liên quan thông qua NSW trong lĩnh vực xuất nhập khẩu, xuất nhập cảnh theo Quyết định 1245/QĐ-TTg; khẩn trương hoàn thiện nghị định quy định về thủ tục hành chính theo NSW, sớm trình Chính phủ.
