Bảo tàng sống về Hoàng Sa, Trường Sa của Việt Nam trên Biển Đông

Tàu cá ở Lý Sơn,
Tàu cá ở Lý Sơn,
(PLO) - Trong bài viết có tiêu đề “Chính sách ngoại giao mềm của Việt Nam ở Biển Đông” đăng trên tạp chí The Diplomat hôm 29/6 vừa qua, tác giả James Borton cho rằng đảo Lý Sơn chính là bảo tàng sống ghi lại chủ quyền của Việt Nam đối với 2 quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa. Xin lược dịch bài viết như sau:

Khu bảo tồn biển

Đảo Lý Sơn nằm cách bờ biển miền Trung Việt Nam khoảng 15 hải lý. Từ nhiều thế kỷ qua, đảo này đã đóng vai trò như một căn cứ để các ngư dân tới quần đảo Hoàng Sa. 

Trên chiếc thuyền cùng chúng tôi ra đảo, nhà khoa học biển, Tiến Sỹ Chu Mạnh Trinh đã miêu tả cho tôi về sự cấp thiết phải kêu gọi tất cả các bên có tuyên bố chủ quyền ở Biển Đông chung tay giải quyết sự suy thoái môi trường biển và sự cạn kiệt các nguồn tài nguyên thiên nhiên thông qua hợp tác và khoa học sinh thái. 

“Những rạn san hô khỏe mạnh ở Cù Lao Chàm được bảo vệ và là các trung tâm chủ chốt trong việc phân phối chất dinh dưỡng ra biển đồng thời đóng vai trò như khu vực sinh sản của các loài cá và chúng ta cần phải có thêm các khu bảo tồn biển” – ông nói.

Là một học giả Fulbright, ông Trinh dự định sẽ chọn mô hình bảo tồn tương tự ở Lý Sơn. Ông dự định sẽ hợp tác với khu vực tư nhân để tạo thành một công viên địa chất bao gồm một khu bảo tồn biển.

Trong bối cảnh nền tảng của đảo đại diện cho nhiều thay đổi của vỏ Trái Đất, trong đó có những lớp đá bazan được hình thành từ một núi lửa 10 triệu năm tuổi, một số người hy vọng rằng khu vực này sẽ được Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của LHQ (UNESCO) công nhận là công viên địa chất toàn cầu.

Giới chức Quảng Ngãi đã giao cho Công ty Đoàn Ánh Dương khảo sát ở khu vực Lý Sơn. Chủ tịch Công ty là ông Đoàn Sung giới thiệu mình là một nhà môi trường học và mạnh mẽ ủng hộ việc bảo vệ môi trường và xây dựng một si sản văn hóa ở khu vực này sau khi công ty của ông đã trục vớt ở đây nhiều xác tàu. 

Mục tiêu của công viên địa chất là để bảo vệ môi trường biển, xác tàu đắm và di sản văn hóa. Trong vài năm vừa qua, các nhà khảo cổ đã phát hiện nhiều mảnh vỡ của những món đồ gốm sứ từ thế kỷ 18 và tượng bằng đá ở khu vực cách Lý Sơn khoảng 3km.

Tác giả James Borton.
Tác giả James Borton.

Biểu tượng lịch sử

Những rạn san hô của Việt Nam được bao quanh bởi đường bờ biển chạy dọc biên giới phía Đông tới phía Nam, trải dài hơn 3.500km. Khoảng 80% dân cư sống ở gần bờ biển. 

Ngoài biển, hàng ngàn rạn san hô, thảm cỏ biển và những hệ sinh thái nước nông khác đã bị hủy hoại nhanh chóng do Trung Quốc đẩy mạnh các hoạt động để khẳng định chủ quyền trong khu vực.

Dự án cải tạo đất của Bắc Kinh đang xói mòn kết nối sinh thái giữa quần đảo Trường Sa và Biển Đông, chặt đứt nguồn cung cấp dưỡng chất mà những hệ sinh thái này vốn phụ thuộc. 

Trong cuộc phỏng vấn gần đây với Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Nguyễn Linh Ngọc ở Hà Nội, chúng tôi đã thảo luận về sự quan trọng của việc tăng cường hợp tác vì sự phát triển bền vững, đặc biệt là trong vấn đề thích ứng với biến đổi khí hậu, an ninh lương thực, an ninh năng lượng và an ninh nguồn nước. Đây đều là các yêu cầu cấp thiết và là yếu tố tạo đà quan trọng cho phát triển bền vững của mỗi nước cũng như cả khu vực. 

“Những rạn san hô ở quần đảo Trường Sa đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì đa dạng sinh học và các nguồn hải sản. Thật đáng thất vọng vì hành vi nạo vét và xây dựng đang tiếp diễn của Trung Quốc phá hủy những sinh vật sống quan trọng nhất của biển, đẩy mạnh sự suy thoái môi trường trong khu vực” – ông Ngọc nói.

Việc Trung Quốc liên tục thu giữ các tàu cá của Lý Sơn và quấy rối gần 3.000 ngư dân ở đây đã khiến hòn đảo này đã trở thành biểu tượng lịch sử cho việc bảo vệ chủ quyền quốc gia và là điểm đến cho những du khách địa phương muốn thể hiện sự đoàn kết với người dân trên đảo.

20.000 người dân trên đảo Lý Sơn có 2 nghề chính là đánh bắt cá và trồng tỏi. Lý Sơn có truyền thống đánh bắt cá từ lâu đời. Bến cảng của đảo này có gần 400 tàu cá trong đó có nhiều tàu công suất lớn để đánh bắt xa bờ. Mỗi ngày các ngư dân đó đều biết được rằng sinh kế của họ đang bị đe dọa, những chiếc thuyền bằng gỗ của chồng, cha và con trai của họ đang bị các tàu Trung Quốc va chạm và đâm chìm.

Ngư dân thế hệ thứ 4 Phạm Quang Tỉnh thường xuyên phải đối mặt với những nguy cơ mỗi lần rời cảng biển. Tuy nhiên, anh cho rằng biển là tất cả và rằng Hoàng Sa là một phần của ngư trường của tổ tiên anh. 

Không lâu sau khi lập triều đình nhà Nguyễn, triều đình phong kiến tại Việt Nam từ thế kỷ 17 đã nỗ lực để thực hiện chủ quyền của Việt Nam đối với quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa.

Gần đây hơn, Việt Nam đã chọn định hình các tuyên bố chủ quyền của nước này bằng cách dẫn các văn kiện lịch sử, thơ ca và những câu chuyện đầy màu sắc về những thủy thủ Việt Nam yêu nước đã hy sinh tính mạng để bảo vệ các quần đảo này.

Câu chuyện này được tưởng nhớ qua đội tàu Hoàng Sa bao gồm 70 thủy thủ được chọn từ xã An Vĩnh (Lý Sơn). Vào tháng 3 hàng năm, họ sẽ đi thuyền trong khoảng 3 ngày tới Hoàng Sa để mua hàng hóa, đo đạc các tuyến đường biển và khẳng định chủ quyền của Việt Nam.

Nhà thơ, học giả và là kho báu của Việt Nam Võ Hiển Đạt hiện 86 tuổi đã nghiên cứu tỉ mỉ các chi tiết về lịch sử hàng hải của Lý Sơn và các tuyên bố chủ quyền trên Hoàng Sa và Trường Sa. Ông Đạt viết: Công đức của tổ tiên người dân đảo Lý Sơn là vô biên/Các thế hệ con cháu cần tiếp tục chèo thuyền.

Bảo tàng sống

Đảo Lý Sơn được xem là bảo tàng sống về các hiện vật Hoàng Sa. Bảo tàng này trưng bày hơn 1.000 tài liệu, hình ảnh và các hiện vật có liên quan đến sự anh dũng của những binh sỹ Hoàng Sa và Trường Sa.

Giám đốc trẻ của bảo tàng là anh Võ Minh Tuấn cho rằng cuộc xung đột với Trung Quốc đã gợi lên những tình cảm mạnh mẽ tại Việt Nam. Ngày càng có nhiều người Việt Nam khẳng định tình cảm của họ đối với ngư trường cổ xưa của đất nước tại Trường Sa và Hoàng Sa. 

Trong nhiều cuộc chuyện trò với người dân Lý Sơn, họ tự hào tiết lộ rằng tổ tiên của họ đã mạo hiểm khám phá Hoàng Sa từ thế kỷ 18. Những cuộc xung đột về quyền đánh bắt ở Hoàng Sa đã gia tăng trong năm 2001, khi Trung Quốc lần đầu tiên ngăn không cho các ngư dân Lý Sơn tới khu vực họ vốn coi là ngư trường truyền thống của mình và áp lệnh cấm đánh bắt theo mùa. 

Để bảo vệ chủ quyền, Việt Nam đã phát động chiến dịch bảo vệ đất tổ ở Biển Đông. Năm 2014, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã chọn đảo Lý Sơn làm nơi tổ chức triển lãm quốc gia về các bản đồ của Việt Nam và Trung Quốc với khẩu hiệu “Hoàng Sa, Trường Sa là của Việt Nam – bằng chứng pháp lý và lịch sử”.

Trong 2 năm qua, Việt Nam cũng đã công bố chiến lược chủ quyền với các khẩu hiệu như “Việt Nam là một quốc gia hàng hải”, “Đảo là nhà, biển là quê hương”, hay “Mỗi công dân Việt Nam là một công dân của biển”. 

Theo ông Võ ở bảo tàng lịch sử tại Lý Sơn, các công dân Việt Nam tin rằng Việt Nam là một đất nước biển với lịch sử lâu dài ở Hoàng Sa và Trường Sa. “Đó là lý do chúng tôi chọn các khẩu hiệu để nâng cao nhận thức của người dân về các quyền của chúng tôi ở Biển Đông” – ông Võ nói.

Mới đây, Trung tâm đào tạo và truyền thông môi trường ở Hà Nội cũng đã công bố cuộc thi làm phim về môi trường quốc gia lần thứ 6. Cuộc thi này tôn vinh các tổ chức và cá nhân đã sản xuất những bộ phim có giá trị và chất lượng về môi trường để giáo dục và khuyến khích người dân bảo vệ môi trường. 

Các sách, tài liệu, ghi chép lịch sử, bản đồ đều đưa ra những bằng chứng cho thấy Việt Nam có tuyên bố chủ quyền hợp pháp ở Biển Đông và điều rõ ràng hiện nay là tất cả người dân Việt Nam đều hướng về vùng biển này, đặc biệt là người dân Lý Sơn. Nhưng nguồn tài nguyên duy trì sự sống này đang bị đe dọa. 

Ông Vũ Thanh Ca từ Viện nghiên cứu quản lý biển và hải đảo xác nhận rằng môi trường đang xuống cấp nghiêm trọng do việc sử dụng và khai thác các nguồn tài nguyên thiên nhiên không được kiểm soát. “Tranh chấp lãnh thổ cũng làm vấn đề trầm trọng hơn và đường lưỡi bò của Trung Quốc cũng đưa đến tranh chấp trong việc đánh bắt trong khi các nguồn tài nguyên biển lại giảm” – ông nói.

Đọc thêm

Quyết tâm cao, nỗ lực lớn hơn để thực hiện thắng lợi nhiệm vụ của Quốc hội

Quang cảnh hội nghị. (Ảnh: Quochoi.vn)
(PLVN) - Chiều 28/3, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tổ chức Hội nghị tổng kết hoạt động của Đoàn đại biểu Quốc hội các tỉnh, TP trực thuộc Trung ương năm 2023, triển khai nhiệm vụ năm 2024. Phát biểu tại Hội nghị, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh yêu cầu các đại biểu Quốc hội quyết tâm cao hơn nữa, nỗ lực lớn hơn để thực hiện thắng lợi nhiệm vụ của Quốc hội trong năm 2024 và các năm tiếp theo.

Dự án Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi): Vẫn băn khoăn quy định về rút bảo hiểm xã hội một lần

Quang cảnh Hội nghị. (Ảnh: Quochoi.vn)
(PLVN) -  Hưởng bảo hiểm xã hội 1 lần là vấn đề khó, phức tạp. Cả 2 phương án được nêu trong dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) được đưa ra lấy ý kiến tại Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách lần thứ 5 vừa diễn ra đều chưa nhận được sự đồng thuận hoàn toàn của các đại biểu.

Hướng tới kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ: Lan tỏa truyền thống yêu nước, niềm tự hào dân tộc

Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư, Trưởng Ban Tổ chức Trung ương Trương Thị Mai cùng các đại biểu dự lễ khánh thành căn nhà đại đoàn kết cho một hộ gia đình tại bản Co Pục, xã Hua Thanh, huyện Điện Biên.
(PLVN) - Việc vận động hỗ trợ làm nhà Đại đoàn kết cho hộ nghèo của tỉnh Điện Biên là một chương trình đặc biệt ý nghĩa, không chỉ là hoạt động an sinh xã hội, mà còn là đợt cao điểm để tuyên truyền, lan tỏa trong các tầng lớp Nhân dân, kiều bào ta ở nước ngoài về truyền thống yêu nước, về Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu”, niềm tự hào của cả dân tộc Việt Nam.

Quyết tâm đưa Tây Bắc ra khỏi tình trạng 'lõi nghèo'

Thường trực Ban Bí thư Trương Thị Mai phát biểu tại Hội nghị. Ảnh: Quang Vinh.
(PLVN) - Chiều 28/3, tại tỉnh Điện Biên, Ban Thường trực Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam phối hợp với tỉnh Điện Biên tổ chức Hội nghị tổng kết thực hiện Đề án vận động, hỗ trợ làm nhà đại đoàn kết cho hộ nghèo tỉnh Điện Biên, hướng tới kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ (7/5/1954 - 7/5/2024).

Đồng chí Nguyễn Lương Bằng - Nhà lãnh đạo tài năng của Đảng và cách mạng Việt Nam

Các đồng chí lãnh đạo chủ trì Hội thảo. (Nguồn ảnh: baohaiduong.vn)
(PLVN) - Nhân kỷ niệm 120 năm Ngày sinh đồng chí Nguyễn Lương Bằng, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Phó Chủ tịch nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa, sau là nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, hôm qua (27/3), tại TP Hải Dương, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Ban Tuyên giáo Trung ương, Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam và Tỉnh ủy Hải Dương phối hợp tổ chức Hội thảo khoa học với chủ đề: “Đồng chí Nguyễn Lương Bằng - Người cộng sản kiên trung, mẫu mực, nhà lãnh đạo tài năng của Đảng và cách mạng Việt Nam”.

Đề nghị kéo dài thời gian thực hiện Đề án “Tuyên truyền, phổ biến Luật Cảnh sát biển Việt Nam giai đoạn 2019-2023”

Đề nghị kéo dài thời gian thực hiện Đề án “Tuyên truyền, phổ biến Luật Cảnh sát biển Việt Nam giai đoạn 2019-2023”
(PLVN) -Chiều 26-3, Bộ Quốc phòng tổ chức Hội nghị tổng kết thực hiện Đề án “Tuyên truyền, phổ biến Luật Cảnh sát biển Việt Nam, giai đoạn 2019-2023”. Thượng tướng Võ Minh Lương, Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Thường vụ Quân ủy Trung ương, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng chủ trì hội nghị.

Băn khoăn quy định về rút bảo hiểm xã hội 1 lần

Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn điều hành nội dung thảo luận.
(PLVN) - Hưởng bảo hiểm xã hội (BHXH) 1 lần là vấn đề khó, phức tạp. Cả 2 phương án được nêu trong dự thảo Luật BHXH (sửa đổi) trình tại Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách lần thứ 5 vẫn còn ý kiến khác nhau.

Cần thiết bổ sung quy định về tổ hợp công nghiệp quốc phòng

Toàn cảnh hội nghị.
(PLVN) - Sáng 27/3, tiếp tục chương trình Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách lần thứ 5, thảo luận về dự án Luật Công nghiệp quốc phòng, an ninh và động viên công nghiệp, các đại biểu cho rằng việc dự thảo Luật bổ sung quy định về tổ hợp công nghiệp quốc phòng là cần thiết, với mục tiêu là bảo vệ Tổ quốc, giữ vững an ninh gắn với phòng thủ quốc gia.

Đại biểu Quốc hội ủng hộ cấm tuyệt đối nồng độ cồn khi tham gia giao thông

Đại biểu Nguyễn Đại Thắng phát biểu tại phiên họp.
(PLVN) - Sáng 27/3, tại Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách lần thứ 5, thảo luận về dự án Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ (TTATGTĐB), các đại biểu bày tỏ ủng hộ quy định cấm hành vi điều khiển phương tiện tham gia GTĐB mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn nhưng đề nghị Chính phủ cần tiếp tục đánh giá tác động sâu hơn, toàn diện hơn đối với chính sách này để tăng tính thuyết phục.

Cân nhắc quy định mở rộng đấu giá biển số xe

Toàn cảnh Hội nghị.
(PLVN) - Sáng 27/3, tại Hội nghị đại biểu Quốc hội (QH) hoạt động chuyên trách lần thứ 5, QH khóa XV, thảo luận về dự án Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ, các đại biểu còn có ý kiến khác nhau về việc mở rộng đấu giá biển số xe.

Phổ biến quy định liên quan đến kiều bào tại các Luật mới được Quốc hội thông qua

Thứ trưởng Lê Thị Thu Hằng phát biểu tại hội nghị.
(PLVN) - Ngày 26/3, Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài (NVNONN), Bộ Ngoại giao phối hợp với Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, Bộ Xây dựng và Bộ Tài nguyên và Môi trường đồng chủ trì tổ chức Hội nghị tuyên truyền, phổ biến nội dung liên quan đến người Việt Nam định cư ở nước ngoài trong Luật Đất đai (sửa đổi), Luật Nhà ở (sửa đổi) và Luật Kinh doanh bất động sản (sửa đổi) (Hội nghị).

Tránh “bình mới rượu cũ” khi đổi mới tổ chức Tòa án

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga phát biểu tại hội nghị.
(PLVN) - Ngày 26/3, tại Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách lần thứ 5, nhiệm kỳ khóa XV cho ý kiến về dự án Luật Toà án nhân dân (TAND) (sửa đổi), các đại biểu còn có ý kiến khác nhau về quy định về đổi mới TAND cấp huyện theo thẩm quyền xét xử.