'Bản thân khu vực tư cũng có nhu cầu chống tham nhũng'

TS. Đinh Văn Minh. (Ảnh: vov.vn)
TS. Đinh Văn Minh. (Ảnh: vov.vn)
(PLVN) - Chuẩn bị cho Luật Phòng, chống tham nhũng 2018 (Luật PCTN) sẽ chính thức có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7 tới, hiện Thanh tra Chính phủ đang phối hợp với các Bộ, ngành liên quan lấy ý kiến xây dựng dự thảo Nghị định quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật PCTN (Dự thảo). Trong đó, một số nội dung được dư luận quan tâm là những quy định về kiểm soát xung đột lợi ích, hành vi tham nhũng trong khu vực tư... 

TS. Đinh Văn Minh, Viện trưởng Viện Chiến lược và Khoa học Thanh tra (Thanh tra Chính phủ) trao đổi xung quanh vấn đề này:

Thưa ông, Dự thảo đưa ra khá nhiều biện pháp cụ thể nhằm đấu tranh có hiệu quả với hành vi tham nhũng, tiêu cực..., ông ấn tượng với nội dung nào hơn cả?

- Tôi cho rằng trong các nội dung của Dự thảo nghị định, nội dung phòng ngừa rất quan trọng, trong đó có quy định về phòng ngừa xung đột lợi ích. Bởi trên thực tế, nhiều trường hợp có xung đột giữa lợi ích cá nhân của cán bộ, công chức (CBCC)  với lợi ích chung. Trong những trường hợp như vậy, đôi khi nếu chúng ta không quy định thì bản thân CBCC cũng không biết để tránh và cơ quan nhà nước không có cơ chế để giám sát. 

Vì vậy, quy tắc ứng xử được đưa ra là gì? Là “anh” phải có cách xử sự phù hợp trong các mối quan hệ công việc cũng như trong cuộc sống để đảm bảo tính liêm chính của “anh”. Ví dụ, trong một cơ quan, nếu bố đã làm thủ trưởng thì con không thể làm kế toán, hoặc nếu người chồng làm lãnh đạo một lĩnh vực nào đó thì vợ, con của họ không được kinh doanh trong lĩnh vực này.

Ngoài ra, hiện nay chúng ta đưa ra chế định về xung đột lợi ích một cách tổng quát hơn, tức là tình huống mà trong đó có thể có sự mâu thuẫn giữa lợi ích công vụ và lợi ích tư, trong những trường hợp như vậy thì CBCC phải báo cáo.

Trong ngành thanh tra của chúng tôi cũng vậy, nếu chúng tôi được quyết định vào đoàn thanh tra mà thấy trong đối tượng thanh tra có người thân, người quen thì phải báo cáo, phải tránh. Tương tự, trong việc thi cử, nếu có con, cháu của mình tham dự kỳ thi thì mình không được tham gia trong các hội đồng thi... 

Thực ra quy định này chỉ mới so với Việt Nam, còn trước đó các nước trên thế giới đều đã có quy định rồi. Chúng ta cố gắng lần này đưa vào Luật để có thể làm tốt điều đó trong thực tiễn.

Hiện các doanh nghiệp (DN) ngoài nhà nước đang rất băn khoăn với những điều luật mới về PCTN. Ông có đề xuất gì để những quy định của Luật được áp dụng phù hợp với thực tiễn đời sống của các DN này?

- Thứ nhất, mình phải nhận thức một điều, chống tham nhũng là chống cả khu vực công và khu vực tư, như mọi người vẫn nói một cách hình ảnh là “đi bằng cả hai chân”, bởi giữa khu vực công và khu vực tư có sự “móc nối” với nhau. 

Thứ hai, bản thân khu vực tư cũng có nhu cầu chống tham nhũng, vì khu vực tư cũng tổ chức ra một hệ thống quản lý và họ mong muốn đội ngũ nhân viên của mình hành xử một cách liêm chính, vì lợi ích của công ty.

Đơn giản là bản thân các DN ngoài nhà nước nếu không cẩn thận, không tạo ra cơ chế kiểm soát tốt thì họ cũng bị thiệt hại. Chẳng hạn, một người có chức vụ quyền hạn như kế toán trong công ty sẵn sàng lấy tiền của công ty, hoặc một “anh” nào đó được đi giao dịch sẽ ăn chặn tiền hoa hồng... 

Cho nên trước hết phải nghĩ rằng, chống tham nhũng trong công ty trước hết là vì lợi ích của công ty đó, nhằm đảm bảo giá trị thương hiệu và sức cạnh tranh của công ty.

Bên cạnh đó, những biện pháp đấu tranh PCTN trong khu vực công cũng cần được áp dụng cho khu vực tư, nhưng làm từng bước và đối với từng loại đối tượng chứ không phải là tất cả. Ví dụ, câu chuyện về công khai minh bạch, xung đột lợi ích... hoàn toàn có thể áp dụng cho khu vực tư.

Bởi quy định chống tham nhũng trong khu vực tư là tương đối mới, lần đầu tiên được Luật PCTN quy định nên có thể còn hơi lạ lẫm, nhưng về mặt nhận thức phải nghĩ rằng đó là điều cần thiết. Chúng ta phải phổ biến, truyền thông và bằng những vụ việc cụ thể thì tôi tin những biện pháp đưa ra trong Luật PCTN sẽ đi vào cuộc sống và rất nhiều DN hào hứng với điều đó. 

Trên thế giới đã có rất nhiều DN phải trả giá vì không làm tốt công tác kiểm soát nội bộ, dẫn đến hành vi vi phạm pháp luật, mà khi có vi phạm pháp luật thì không chỉ người đó bị xử lý, nó còn ảnh hưởng đến thương hiệu, uy tín của DN. Rõ ràng như vậy sẽ thiệt hại rất lớn về kinh tế.

Luật PCTN sửa đổi cũng đề ra nhiều biện pháp xử phạt hành chính. Theo ông, mức xử phạt hành chính này có đủ sức răn đe đối với hành vi tham nhũng?

- Chúng ta hay quan tâm đến mức phạt nhưng thực ra không hẳn như vậy. Nên hiểu rằng, phạt, dù lớn hay nhỏ, cũng có mức độ răn đe. Bên cạnh đó, từ chuyện phạt này còn có những ảnh hưởng khác. Ví dụ câu chuyện phạt cưỡng hôn 200.000 đồng xảy ra trong thang máy (tại phường Nhân Chính, quận Thanh Xuân, Hà Nội- PV), số tiền này không hẳn là to nhưng phạt là phạt. Đồng thời, xã hội, công luận... lên án, cái đó là chế tài nặng nhất. Chúng ta phải thấy tác động của số đông là rất lớn.

Thế thì câu chuyện kia cũng vậy. Khi phạt chúng ta đừng nghĩ là cứ phải phạt nặng, quan trọng là “anh” đã vi phạm thì phải phạt. Thứ hai, việc xử phạt đó phải công khai để mọi người biết. Tất nhiên, phạt là phải nghiêm khắc, nhưng cũng không có nghĩa là càng nhiều càng nghiêm khắc, mà mức phạt là cần thiết, thể hiện một thái độ nghiêm khắc của Nhà nước. 

Xin cảm ơn ông! 

Đọc thêm

Băn khoăn quy định về rút bảo hiểm xã hội 1 lần

Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn điều hành nội dung thảo luận.
(PLVN) - Hưởng bảo hiểm xã hội (BHXH) 1 lần là vấn đề khó, phức tạp. Cả 2 phương án được nêu trong dự thảo Luật BHXH (sửa đổi) trình tại Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách lần thứ 5 vẫn còn ý kiến khác nhau.

Cần thiết bổ sung quy định về tổ hợp công nghiệp quốc phòng

Toàn cảnh hội nghị.
(PLVN) - Sáng 27/3, tiếp tục chương trình Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách lần thứ 5, thảo luận về dự án Luật Công nghiệp quốc phòng, an ninh và động viên công nghiệp, các đại biểu cho rằng việc dự thảo Luật bổ sung quy định về tổ hợp công nghiệp quốc phòng là cần thiết, với mục tiêu là bảo vệ Tổ quốc, giữ vững an ninh gắn với phòng thủ quốc gia.

Đại biểu Quốc hội ủng hộ cấm tuyệt đối nồng độ cồn khi tham gia giao thông

Đại biểu Nguyễn Đại Thắng phát biểu tại phiên họp.
(PLVN) - Sáng 27/3, tại Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách lần thứ 5, thảo luận về dự án Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ (TTATGTĐB), các đại biểu bày tỏ ủng hộ quy định cấm hành vi điều khiển phương tiện tham gia GTĐB mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn nhưng đề nghị Chính phủ cần tiếp tục đánh giá tác động sâu hơn, toàn diện hơn đối với chính sách này để tăng tính thuyết phục.

Cân nhắc quy định mở rộng đấu giá biển số xe

Toàn cảnh Hội nghị.
(PLVN) - Sáng 27/3, tại Hội nghị đại biểu Quốc hội (QH) hoạt động chuyên trách lần thứ 5, QH khóa XV, thảo luận về dự án Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ, các đại biểu còn có ý kiến khác nhau về việc mở rộng đấu giá biển số xe.

Phổ biến quy định liên quan đến kiều bào tại các Luật mới được Quốc hội thông qua

Thứ trưởng Lê Thị Thu Hằng phát biểu tại hội nghị.
(PLVN) - Ngày 26/3, Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài (NVNONN), Bộ Ngoại giao phối hợp với Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, Bộ Xây dựng và Bộ Tài nguyên và Môi trường đồng chủ trì tổ chức Hội nghị tuyên truyền, phổ biến nội dung liên quan đến người Việt Nam định cư ở nước ngoài trong Luật Đất đai (sửa đổi), Luật Nhà ở (sửa đổi) và Luật Kinh doanh bất động sản (sửa đổi) (Hội nghị).

Tránh “bình mới rượu cũ” khi đổi mới tổ chức Tòa án

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga phát biểu tại hội nghị.
(PLVN) - Ngày 26/3, tại Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách lần thứ 5, nhiệm kỳ khóa XV cho ý kiến về dự án Luật Toà án nhân dân (TAND) (sửa đổi), các đại biểu còn có ý kiến khác nhau về quy định về đổi mới TAND cấp huyện theo thẩm quyền xét xử.

Bộ trưởng Bộ Quốc phòng làm việc với Ban Cơ yếu Chính phủ

Đại tướng Phan Văn Giang phát biểu tại buổi làm việc. (Ảnh: Tuấn Nam).
(PLVN) - Thực hiện chức năng tham mưu giúp Bộ trưởng Bộ Quốc phòng thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước về cơ yếu, thời gian qua, Ban Cơ yếu Chính phủ (Ban CYCP) đã lãnh đạo, chỉ đạo ngành Cơ yếu Việt Nam triển khai thống nhất, đồng bộ, toàn diện các mặt công tác; bảo đảm tuyệt đối bí mật, an toàn, chính xác, kịp thời thông tin phục vụ lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng, Nhà nước và lực lượng vũ trang (LLVT) trong mọi tình huống.

Bài viết của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng: Thể hiện tinh thần dân chủ và bản chất vì dân, vì nước của Đảng ta

Đại đoàn kết toàn dân tộc là sức mạnh vô địch của dân tộc Việt Nam. (Ảnh minh họa - Tạp chí Tuyên giáo).
(PLVN) - Những vấn đề được Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đề cập trong bài viết vừa mang tính thời sự, vừa mang tính chiến lược, thể hiện rất rõ tinh thần dân chủ và bản chất vì dân, vì nước của Đảng ta. Đây cũng là lời nhắc nhở đối với một số cán bộ, đảng viên tránh xa chủ nghĩa cá nhân, làm việc vì lợi ích cá nhân, tiêu cực, tham nhũng.

Thủ tướng Phạm Minh Chính: Xây dựng, hoàn thiện pháp luật để phát huy tối đa mọi nguồn lực phát triển đất nước

Thủ tướng Phạm Minh Chính: Xây dựng, hoàn thiện pháp luật để phát huy tối đa mọi nguồn lực phát triển đất nước - Ảnh: VGP/Nhật Bắc
(PLVN) -  Ngày 25/3, chủ trì Phiên họp Chính phủ chuyên đề về xây dựng pháp luật tháng 3/2024, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính yêu cầu các thành viên Chính phủ không ngừng đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác xây dựng pháp luật gắn với nâng cao hiệu quả tổ chức thi hành pháp luật, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước nhanh và bền vững; đặc biệt, các luật, nghị quyết phải khai thác, phát huy tối đa mọi nguồn lực phát triển của đất nước, tránh lãng phí, tiêu cực, tham nhũng, tránh "xin – cho".

Phát huy vai trò giám sát của các cơ quan dân cử tại địa phương

Các đại biểu tham dự Hội nghị. (Ảnh: PV)
(PLVN) - Tham luận của một số đại biểu trình bày tại Hội nghị toàn quốc tổng kết công tác HĐND các tỉnh, TP trực thuộc Trung ương năm 2023 và triển khai kế hoạch công tác năm 2024 ngày 25/3 đã cho thấy vai trò quan trọng của các cơ quan dân cử trong hoạt động giám sát, góp phần không nhỏ vào những thành quả về phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương.

Tổ chức diễu binh, diễu hành kỷ niệm 50 năm Giải phóng miền Nam thống nhất đất nước

Thượng tướng Nguyễn Văn Nghĩa chủ trì hội nghị.
(PLVN) -  Sáng 25/3, Thượng tướng Nguyễn Văn Nghĩa, Phó tổng Tham mưu trưởng Quân đội nhân dân (QĐND) Việt Nam chủ trì Hội nghị làm việc với các cơ quan, đơn vị về xây dựng Đề án tổ chức diễu binh, diễu hành trong Lễ kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam thống nhất đất nước (30/4/1975 - 30/4/2025).