Người Nhật rất thích ăn tiệm, cho dù là ở những thị trấn nhỏ nhất cũng có rất nhiều lựa chọn đến mức khó tin với đủ loại khẩu vị và mức giá khác nhau, từ những xe mỳ lưu động giản dị đến những nhà hàng sang trọng chỉ phục vụ những món ăn truyền thống theo mùa. Với sự đa dạng trong ẩm thực như vậy nên Nhật Bản cũng có rất nhiều nhà hàng chuyên biệt. Dưới đây là một vài loại nhà hàng phổ biến nhất.
Izakaya: Quán rượu kiểu Nhật
Thường được biết tới là quán rượu phong cách Nhật Bản, Izakaya gồm có một phần quầy bar, một phần là nhà hàng, nơi để có một bữa ăn ngon trong một không gian thoải mái, tự nhiên. Đồ ăn ở đây hầu hết để phục vụ cho việc dùng đồ uống. Khách quen sẽ thường gọi vài món cùng một lúc như kara-age (gà rán), nabemono (lẩu), sashimi và cá nướng, thêm vài món ăn nước ngoài. Có thể nói Izakaya là một sự pha trộn giữa quán bar sang trọng và hàng bia bình dân.
Sushi-ya và Kaiten-sushi: Hai kiểu sushi
Sushi-ya (nhà hàng sushi hay quán bar sushi) là nơi thường tổ chức các bữa tiệc nhỏ khi gia đình người Nhật có sự kiện đặc biệt. Tại Sushi-ya, thực khách gọi món khi các đầu bếp chế biến đồ ăn tươi sống phía sau quầy. Gọi "Omakase" để đầu bếp tự chọn phần ăn cho bạn. Hầu hết Sushi-ya đều có phục vụ các suất ăn một loại sushi. Đây là một lựa chọn tốt nếu việc gọi từng món một quá khó khăn.
Kaiten-sushi thì phổ biến hơn, hay còn gọi là sushi băng chuyền. Các loại sushi khác nhau được đặt lên từng đĩa nhỏ và bạn chỉ cần lấy loại mình thích. Số tiền thanh toán sẽ được tính dựa trên số đĩa mà bạn ăn. Nhiều nơi, mỗi màu đĩa tương ứng với một giá tiền khác nhau.
Okonomiyaki-ya: Ăn ngay tại bàn nướng
Okonomiyaki - đôi khi còn được gọi là bánh kếp hay pizza Nhật, là hỗn hợp của bắp cải thái nhỏ, vài loại rau, hải sản và thịt cùng với nước sốt Worcestershire và mayonnaise được nấu trên bàn nướng. Tại Okonomiyaki-ya các thực khách sẽ ngồi quanh bàn nướng (gọi là teppan) để xem đầu bếp chế biến Okonomiyaki. Nhiều nhà hàng còn cho bạn tự tay nấu Okonomiyaki cho mình (đừng quá lo lắng vì đầu bếp sẽ hướng dẫn cụ thể). Mỗi vùng miền thì có một tiêu chuẩn khác nhau nhưng Osaka và Hiroshima là hai thành phố có Okonomiyaki tuyệt vời nhất.
Ramen-ya: Món mỳ phổ biến nhất
Dù cho món Ramen được bắt nguồn từ Trung Quốc nhưng người Nhật Bản đã biến nó thành món ăn của riêng mình. Ramen là món ăn ưa thích ở khắp nơi trên toàn Nhật Bản, đâu đâu cũng có những nhà hàng như thế này và nhiều nơi phải xếp hàng rất dài. Nhiều người xếp hàng chỉ để có thể được thưởng thức một tô mỳ Ramen trong giờ nghỉ trưa.
Ở đây, húp xì xụp bát mỳ của mình được coi là một hành động lịch sự để cho người đầu bếp biết bạn thấy hài lòng với món ăn mà họ làm ra. Ramen bao gồm thịt lợn, xì dầu hoặc tương miso, với một lát thịt lợn quay, tỏi tây và giá đỗ.
Yakitori-ya: Thịt xiên nướng
Đây là nơi mà hầu hết mọi người đều lui tới sau giờ làm việc. Yakitori-ya là những quán ăn bình dân với món xiên thịt gà nướng (yakitori). Khi nướng, đầu bếp sẽ phết sốt nâu ngọt hay rắc muối lên trên. Xiên gà nướng thường dùng khi uống bia hay rượu sake. Ngoài thịt gà thông thường, còn rất nhiều lựa chọn khác nhau như gan gà, da gà và rau củ nướng.
Udon-ya và Soba-ya: Còn hơn cả mỳ
Hầu hết các nhà hàng mỳ, những nơi được biết đến với tên gọi men-dokoro, phục vụ cả mỳ udon (mỳ bột mỳ trắng to tròn) và mỳ soba (mỳ kiều mạch sợi nhỏ màu nâu). Mỳ thường có nước dùng bonito với hành hoa, đậu hũ và tempura. Thông thường udon và soba thường ăn nóng, nhưng cũng có mì lạnh (zaru soba), thích hợp với mùa hè. Soba-ya và udon-ya có rất nhiều loại khác nhau, từ những bát mỳ mà công thức làm ra nó được lưu truyền cẩn thận qua nhiều đời tới những bát mỳ đơn giản mà bạn có thể thấy rất nhiều tại những nhà ga. Cũng như ramen, bạn nên ăn xì xụp khi dùng udon và soba. Đừng ngại!
Kare-ya: Nhà hàng cà ri
Sẽ không phải là vindaloo cay đến chảy nước mắt hay nước dừa thơm ngậy như cà ri mà bạn hay ăn ở nhà. Nhật Bản đã phát triển một loại cà ri đặc biệt của riêng mình với nước sốt dịu ngọt hơn. Bạn có thể dễ dàng thấy món cà ri trong thực đơn tại Shokudo, nhưng tại Kare-ya (phát âm là ka-ray-ya) thì lại rất đặc biệt. Tại đây có rất nhiều lựa chọn dành cho bạn, từ cà ri với loại sốt truyền thống ăn cùng với cơm (kare-raisu) đến các loại cà ri với những đồ ăn kèm cũng đa dạng không kém như thịt lợn chiên giòn và nhiều đồ ăn nóng khác.
Sukiyaki-ya và shabu-shabu-ya: Món lẩu
Sukiyaki và Shabu-shabu đều là nabe (lẩu) được đặt trên bếp ngay tại bàn ăn. Những nhà hàng này là lựa chọn khá phổ biến cho những dịp đặc biệt. Sukiyaki gồm có thịt bò thái lát mỏng, rau củ và mì được nấu trong nước tương ngọt nhẹ rồi nhúng trứng sống vào trước khi ăn. Còn với Shabu-shabu, thịt bò thái lát mỏng và những nguyên liệu khác được khuấy đều trong nước dùng nóng, trước khi chấm vào vài loại sốt vừng và sốt cam. Sukiyaki-ya và Shabu-shabu-ya thường được trang trí kiểu truyền thống và đôi khi có hình một con bò ở lối vào.
Tempura-ya: Đồ chiên giòn rụm
Những nơi chuyên về tempura sẽ phục vụ cho bạn một phần ăn gồm cá, rau củ và tôm được sắt miếng nhỏ rồi đem chiên giòn lên. Những món chiên như thế này ăn ngon nhất khi còn nóng. Chúng được chấm sốt và ăn kèm với củ cải Nhật Bản nạo. Tại Tempura-ya, hoàn toàn có thể gọi một món tempura nhưng hầu hết thực khách thường gọi teishoku (suất ăn) bao gồm cơm, soup miso và dưa muối cùng với một vài loại tempura mà bạn muốn ăn.
Tonkatsu-ya: Thịt chiên ngập dầu
Những nhà hàng này chuyên về món thịt lợn chiên xù ngập dầu (tonkatsu), chúng được dùng với một loại nước sốt đặc biệt, bắp cải thái sợi và nhiều thứ khác đi kèm. Khi gọi món, bạn cũng có thể chọn giữa thịt mỡ hơn (rosu) hoặc thịt nạc hơn (hi-re).
Ryotei: Nhà hàng cao cấp
Những nhà hàng trang này là một trải nghiệm đặc biệt của ẩm thực truyền thống Nhật Bản, vô cùng tinh tế, đặc biệt là Kaiseki - một phần ăn đa dạng với các món rau và hải sản được bày biện một cách cẩn thận, đẹp mắt, sử dụng các nguyên liệu tốt nhất theo mùa. Phòng trải Tatami (thảm dệt từ rơm), những bức họa thư pháp được treo trên tường, những chậu hoa cùng những người phục vụ trong trang phục kimono thanh nhã đã làm nên tiêu chuẩn ở nơi đây.
Unagi-ya: Nhà hàng chuyên lươn
Unagi trong tiếng Nhật nghĩa là con lươn, vì vậy chắc bạn đã đoán ra món ăn đặc trưng tại Unagi-ya là gì rồi. Đó là những món lươn. Món đặc trưng ở đây là lươn được nướng trên than nóng, khi đó đầu bếp sẽ quết lên một loại nước tương đậm đà cùng với rượu sake. Món này có thể ăn kèm với cơm. Unagi-ya thường rất đông khách vào những tháng hè vì người Nhật cho rằng ăn lươn có thể làm giảm nhiệt.
Shokudo: Mỗi thứ một chút
Nếu bạn muốn ăn đồ ăn với giá rẻ, Shokudo sẽ là một lựa chọn hợp lý nhất. Những nhà hàng này thường ở quanh các nhà ga, trung tâm mua sắm và những điểm du lịch với những món ăn bằng nhựa được bày biện trong tủ kính. Điều này giúp cho những người khách du lịch có thể hình dung ra những món ăn mà họ sẽ gọi. Menu ở đây có rất nhiều lựa chọn từ những món ăn Nhật Bản tới những món nước ngoài. Những món ăn thường là donburi (cơm ăn với thịt và nước sốt), mỳ, omu-raisu (cơm được phủ trứng ốp la lên trên), cà ri, spaghetti và pizza. Shokudo teishoku là một món ăn trưa rất được ưa chuộng gồm cơm ăn kèm với soup miso và dưa muối hoặc salad.
