Theo Reuters, sau nhiều tuần căng thẳng gia tăng vì các cuộc tấn công nhằm vào tàu chở dầu ở vùng Vịnh mà Mỹ đổ lỗi cho Iran, Iran ngày 20/6 cho biết họ đã bắn hạ một máy bay trinh sát không người lái của quân đội Mỹ đang tiến hành do thám nước này.
Máy bay của Mỹ bị bắn hạ là máy bay trinh sát không người lái Global Hawk có giá 130 triệu USD của Mỹ. Tuy nhiên, Người phát ngôn Bộ Tư lệnh Trung tâm Mỹ Bill Urban khẳng định máy bay của Mỹ đã bị tên lửa đất đối không của Iran bắn hạ khi đang di chuyển trên không phận quốc tế.
Vụ việc đã khiến căng thẳng ở khu vực vùng Vịnh thêm căng thẳng, dấy lên lo ngại xảy ra xung đột giữa Mỹ và Iran. Trước đó, Mỹ đã điều thêm 1.000 binh sỹ tới Trung Đông để đối phó với việc mà nước này cho là đe dọa từ Iran.
Bộ Ngoại giao Iran ngày 21/6 cho biết, tại cuộc gặp với Đại sứ Thụy Sỹ tại Iran Markus Leitner ngày 20/6, Thứ trưởng Ngoại giao Iran Abbas Araghchi đã đưa ra bằng chứng “không thể chối cãi” cho thấy máy bay không người lái của Mỹ bị Iran bắn hạ đã vi phạm không phận Iran.
Thụy Sỹ hiện là nước đại diện cho lợi ích của Mỹ tại Iran. “Ngay cả một số phần của xác máy bay không người lái cũng đã được trục vớt từ vùng lãnh hải của Iran”, ông Araghchi nói với đặc phái viên Thụy Sỹ.
Theo Bộ Ngoại giao Thụy Sỹ, tại cuộc gặp, ông Araghchi cũng đã kêu gọi các lực lượng Mỹ “tôn trọng biên giới trên không và trên biển của Iran và tuân thủ đầy đủ các quy định quốc tế”. Thứ trưởng Ngoại giao Iran tái khẳng định Iran không tìm kiếm một cuộc chiến tranh và xung đột ở Vịnh Ba Tư, cảnh báo các lực lượng Mỹ không có bất cứ động thái vô căn cứ nào trong khu vực.
Bộ trưởng Ngoại giao Iran Mohammad Javad Zarif ngày 20/6 cũng tuyên bố, Iran có thể sẽ đưa vụ việc lên Liên Hợp quốc để chứng minh rằng máy bay không người lái của Mỹ đã bay vào không phận Iran trước khi bị bắn hạ.
Về phía Mỹ, hãng tin New York Times dẫn các nguồn tin được cho là các quan chức cấp cao trong chính quyền Mỹ tham gia vào việc tranh luận hoặc được thông báo về tình hình cho biết, ông Trump đã phê chuẩn việc tiến hành một cuộc tấn công quân sự chống lại Iran để trả đũa vụ Iran bắn rơi một máy bay trinh sát không người lái trị giá 130 triệu USD của nước này.
Theo nguồn tin của New York Times, ông Trump ban đầu đã phê chuẩn việc tấn công vào một số mục tiêu như radar và các bệ phóng tên lửa của Iran. Theo kế hoạch ban đầu, việc tấn công sẽ được tiến hành vào rạng sáng 21/6 để giảm thiểu rủi ro cho quân đội Iran hoặc dân thường.
Để thực hiện kế hoạch, các máy bay của Mỹ đã được điều động ở trên không và tàu chiến đã vào vị trí. Song, đã không có tên lửa nào được bắn đi khi lệnh phát động tấn công được rút lại. New York Times cho biết, ông Trump đã hủy bỏ kế hoạch tấn công vào phút chót.
Việc đột ngột đảo ngược quyết định như vậy đã ngăn chặn hành động quân sự thứ 3 của ông Trump chống lại các mục tiêu ở Trung Đông. Trước đó, ông Trump đã ra lệnh tấn công 2 lần nhằm vào các mục tiêu ở Syria, bao gồm các năm 2017 và 2018.
Trong một diễn biến có liên quan, Cục Hàng không Liên bang Mỹ (FAA) tối 20/6 đã ban hành lệnh cấm khẩn cấp đối với các hãng hàng không nước này bay qua khu vực không phận do Tehran kiểm soát trên Eo biển Hormuz và Vịnh Oman.
Trước động thái của FAA, hãng hàng không quốc gia Australia Qantas Airways cho biết các chuyến bay của hãng qua Trung Đông sẽ tránh eo biển Hormuz và Vịnh Oman.
