Theo cụ Liên, xưa kia vùng đất này là chốn hoang vu vì có nhiều cây cối ung tùm, lại tập trung nhiều loài thú dữ về đây để uống nước. Tại mó nước này cũng đã từng có nhiều người chết vì bị hổ bắt. Cụ Liên từng được nghe các cụ kể rằng, xưa kia có một người đàn ông ở xã Thành Vinh vào chân núi này để chặt nứa. Khi đang chuẩn bị vác nứa về thì bất thình lính con hổ lao tới. Nhanh như cắt người đàn ông này đã nhảy tọt vào bụt nứa ngay cạnh để lánh nạn.
Không chịu buông tha con hổ tiếp tục lao tới, dùng móng vuốt của mình thò vào giữa bụi nứa. Cũng may là người đàn ông ấy kịp tuốt dao ở trong nắp ra để chém vào chân hổ. Sau một hồi vật lộn cuối cùng con hổ cũng phải bỏ chạy, từ đó đến giờ vùng núi này mới linh thiêng.
Sự linh thiêng của khu rừng khiến cho người dân ít khi lui đến. Cụ Liên bảo: “Đây là “rừng thiêng nước độc”, nên không ai dám nói tục hoặc xúc phạm đến thần linh. Chính vì nó là nguồn nước thiêng nên chúng tôi mới phải dựng một cái miếu để thờ cúng. Năm nào chúng tôi cũng phải cúng tế để gọi thần núi, thần nước về để che chở cho dân làng”.
 |
| Cụ Liên dẫn phóng viên ra miếu thờ cùng mó nước thiêng. |
Vừa rồi cụ Liên đã cùng dân làng làm một cái lễ cúng thần núi, xin xây dựng công trình thủy lợi phục vụ nhu cầu tưới tiêu cho dân bản. Có được công trình thủy lợi dẫn từ dòng nước thần về đồng ruộng nên ai cũng phấn khởi. Do là dòng nước thần ban cho dân làng nên năm nào bà con cũng được mùa.
Gần dòng nước thần, lại có một cây thị to che chở cho một ngôi đền. Cụ Liên trầm ngâm kể lại: “Cây thị này đã hàng nghìn năm tuổi rồi, cứ đến mùa là nó lại ra hoa kết trái. Cây thị sai quả và hương thơm bay khắp vùng nhưng không ai dám trèo lên để hái quả”.
Cũng theo cụ Liên, cây thị này mọc trên đỉnh của một ngọn núi thiêng. Bởi dưới gốc cây chính là ngôi đền mà bà Vũ Thị Cao năm xưa đã tự sát.
Theo người làng Vân Đội, do cây thị um tùm nên cứ vào những đêm trời mưa lâm râm, trên ngọn cây lại phát ra những tiếng kêu ai oán, tựa như một vết dao cứa vào cổ, bởi bà Vũ Thị Cao đã tự sát ngay tại gốc cây này khi biết tin anh trai là Vũ Duy Dương bị gian quân mưu sát.
Sau khi bà Vũ Thị Cao chết, dân bản đã lập đền thờ cúng tế. Vì vậy mà những câu chuyện linh thiêng ở ngọn đồi này càng trở nên đáng sợ.
Đầu của tướng quân chưa lìa khỏi cổ, ông một mình một ngựa chạy đến vùng đất Mường Đòn thì bị kiệt sức và hy sinh ở đấy. Khi người dân thấy tướng quân mặc áo giáp hy sinh trên mình ngựa thì họ mới biết đây là “tổng trấn”. Thấy vậy dân bản mới âm thầm chôn cất rồi lập đền thờ cúng tế.
Cụ Liên nói: “Không riêng gì bên phía Đền Bà có nguồn nước thần mà ngay cạnh đền tướng quân Vũ Duy Dương cũng có một nguồn nước lạ. Dòng nước này được chúng tôi ví như dòng sữa mẹ luôn tuôn chảy che chở, tắm mát cho người anh hùng đã xả thân vì nghĩa lớn”.
Cụ Bùi Ngọc Liên là chủ tế, nên khâu chuẩn bị cho ngày hội trong năm luôn được cụ chuẩn bị chu đáo vì nó là văn hóa của dân tộc. Trong những ngày đó còn là dịp để cho bà con dân bản được ôn lại các giá trị văn hóa dân tộc. Đây cũng chính là hoạt động tâm linh có ý nghĩa vô cùng to lớn đối bà con để họ hăng say lao động sản xuất.
Ngày 22 tháng 7 năm 1986 Mường Đòn vinh dự được Giám đốc Sở Văn hóa Thông tin tỉnh Thanh Hóa ký quyết định công nhận đền làng là di tích lịch sử cấp tỉnh. Chính điều này đã là động lực thúc đẩy đời sống tinh thần cho bà con nơi đây.
