Têt đến, Xuân về: Đừng mê muội đốt vàng mã nhà lầu, xe hơi, nội y, em út!

Têt đến, Xuân về: Đừng mê muội đốt vàng mã nhà lầu, xe hơi, nội y, em út!
(PLVN) - Tục đốt vàng mã của người Việt trong những ngày lễ tết hay cúng giỗ tổ tiên, ông bà cha mẹ…đã có từ xa xưa. Thế nhưng, đa phần mọi người đều không hiểu được ý nghĩa thực sự của tục đốt vàng mã nên thực hiện tục này một cách tùy tiện, làm mất đi ý nghĩa và nét đẹp văn hóa truyền thống.

Đốt mã có nguồn gốc từ Trung Quốc

Cùng với sự phát triển của xã hội, nghề kinh doanh vàng mã cũng đang “lên hương”. Bằng chứng là có doanh nghiệp kinh doanh ngành nghề này lãi đến 5 tỷ mỗi tháng. Dạo qua một vòng những khu phố bán vàng mã, người ta thấy choáng ngợp bởi sự đa dạng về sản phẩm tại đây. Từ giày dép quần áo tới ti vi tủ lạnh, nhà lầu xe hơi cho đến nội y, người giúp việc… không thiếu thứ gì so với đời thực.

Ảnh minh họa
 Ảnh minh họa

Tất nhiên rồi, đã là kinh doanh thì làm nghề nào ăn nghề ấy, người ta có lý do để đa dạng hóa, quảng cáo, tiếp thị cho sản phẩm mình làm ra. Còn người mua thì cứ vung tiền mua sắm gây lãng phí. Có người đã ước tính, mỗi năm người Việt đốt cả nghìn tỷ vàng mã?! Số tiền ấy chắc chắn sẽ làm được nhiều việc có ích hơn là tro bụi.

Vậy ý nghĩa thực sự của tục đốt vàng mã là gì? Đốt rồi những linh hồn có nhận và dùng được hay không? Theo tìm hiểu của Xa lộ Pháp luật thì tục này bắt nguồn từ Trung Quốc, nhưng khi được truyền sang Việt Nam, nó lại mang ý nghĩa hoàn toàn khác.

Theo hòa thượng Tố Liên thì tục chôn người chết của Trung Hoa cổ xưa có việc tuẫn táng, nghĩa là khi các vua và các quan lớn chết đi, từ vợ con đến bộ hạ, đồ yêu quý của họ khi còn sống, sẽ phải đem chôn sống để làm đồ dùng khi đã chết. Tả truyện chép: vua Tần Mục Công tên là Hiếu Nhân chết, ba anh em họ Tứ Xa là Yểm Tục, Trọng Hành và Chàm Hổ đều bị chôn sống theo. 

Về sau người ta chế ra “Sô linh” (người cỏ) rồi tiếp đó là “Mộc ngẫu” (bằng gỗ) để thay thế. Sách Trang Tử chép: “Vua Mục Vương nhà Chu (1001 TCN) có người tên là Yến Sư chế ra người cỏ để chôn theo người chết”. 

Đời Hán, đến năm Nguyên Hưng nguyên niên (105), ông Thái Linh bắt đầu lấy vỏ cây dó và rẻ rách, lưới rách đem chế ra giấy, vì đã có giấy, ông Vương Dũ liền chế ra vàng bạc, quần áo v.v… đều bằng đồ giấy để cúng rồi đốt đi thay thế cho vàng bạc và đồ dùng thật trong khi tang ma, tế lễ. Sách Thông Giám cương mục có chép: “Vua Huyền Tôn mê thuật quỷ thần mới dùng ông Vương Dũ làm quan Thái thường bác sỹ để coi việc chế vàng mã dùng trong khi nhà vua có tế lễ. Chúng ta có thể liệt Vương Dũ vào hàng thủy tổ nghề vàng mã”.

Thời gian sau đó, phần lớn dân chúng bỏ tục đốt vàng mã, làm cho các nhà chuyên sinh sống về nghề nghiệp vàng mã gần như bị thất nghiệp, nhất là Vương Luân, dòng dõi của Vương Dũ. Vương Luân mới bàn cùng với các đồng nghiệp âm mưu phục hưng lại nghề nghiệp hàng mã của bọn họ. 

Một người giả ốm, rồi tin chết được loan ra, cái xác giả chết được khâm liệm vào quan tài, có lỗ hổng và sẵn thức ăn, nước uống. Khi mọi người họ mạc, xóm làng đến thăm viếng, Vương Luân với một lũ người tức tưởi đem trăm nghìn thứ đồ, có cả hình nhân thế mạng, bày đàn cúng các quan thiên phủ, địa phủ và nhân phủ.

Khi mọi người đang suýt xoa khấn khứa, bỗng cỗ quan tài rung lên. Người giả chết kia lò dò ngồi dậy, giả vờ trông trước, trông sau, bước từ quan tài ra với điệu bộ như người chết đi sống lại, rồi thuật lại chuyện với công chúng rằng: “Các thần thánh trong Tam, Tứ Phủ vừa nhận được hình nhân thế mạng cho tôi, cùng tiền bạc và đồ mã, nên mới tha cho ba hồn, bảy vía của tôi được phục sinh về nhân thế”.

Hiển nhiên trăm nghìn công chúng mắt thấy, tai nghe lúc đó ai cũng phải nhận ằng, hình nhân có thể thế mệnh được thực và thánh thần trong Tam, Tứ phủ cùng ăn lễ đồ mã, tăng phúc, giảm thọ và miễn cho sống thêm thực. Từ đấy các nghề hàng mã lại được phục hưng vì người ta cho rằng, không những linh hồn các gia tiên dùng vàng mã đến cả thiên, địa, quỷ, thần trong Tam, Tứ phủ cũng phải tiêu dùng đến đồ vàng mã nữa, cố nhiên là vàng mã phải đắt hàng.

Vậy là, người Trung Quốc bị cái bả mê tín vàng mã do Vương Luân đầu độc đến nay đã được gần hai ngàn năm. 

Càng ngày càng biến tướng

Tục đốt vàng mã được truyền vào Việt Nam từ khi nào chúng ta không biết, nhưng theo truyền thống gia đình mà chúng tôi tìm hiểu thì tục đốt vàng mã không giống như ở Trung Hoa. Tức là gửi tiền bạc, đồ đạc cho người chết với quan niệm trần sao âm vậy.

Tục xưa, mỗi khi giỗ chạp, người Việt thường đốt tiền vàng nhưng không cần nhiều. Người lớn tuổi trong nhà sẽ gọi con cháu tới ngồi quây quanh một chiếc chậu hoặc lò, rồi chia cho mỗi người một ít giấy vàng, bảo mọi người chỉ được đốt từng tờ một. Vừa đốt vừa kể những kỷ niệm về người đã khuất.

Ảnh minh họa
 Ảnh minh họa

Khi đốt không cho ai dùng que gẩy những tờ tiền vàng cho cháy nhanh hơn. Việc đốt vàng mã phải đốt từng tờ vì vừa đốt vừa tưởng nhớ tới người đã khuất như họ vẫn đang còn sống. Nếu vứt cả tập vàng mã vào rồi dùng que gẩy lên để cháy nhanh cho xong việc thì cũng chẳng khác gì việc người ta đốt một tờ giấy bình thường. Tục này đã được duy trì từ những đời trước trong gia đình người viết bài này.

Ngoài ra, quan niệm của tiền nhân cho rằng, trong vũ trụ có ba thứ trân quý nhất đối với con người, đó là không khí, nước và ánh sáng được gọi là tam bảo của vũ trụ. Nếu thiếu một trong ba thứ ấy, con người sẽ không thể tồn tại, sinh trưởng và phát triển do không thể trao đổi chất. Cây cối không thể quang hợp để đâm chồi.

Ánh sáng lại đại diện cho sự minh triết, trí tuệ, dẫn dắt soi đường và đem lại sự ấm áp. Ở nơi âm giới là cõi u minh, tịch mịch, mờ ảo, tối tăm như trong màn sương và rất lạnh lẽo nên việc đốt vàng mã thực chất cũng giống như đèn nến, là sự cúng giường ánh sáng đem đến sự minh triết, ấm áp cho thần linh và khiến các vong linh chung quanh bớt đi sự lạnh lẽo, cô quạnh.

Thế nên, trong phong tục ma chay, khi một người trút hơi thở cuối cùng, người nhà thường đốt một đống củi hoặc vài tờ giấy tiền vàng hoặc đèn nến ở dưới chân giường với ý nghĩa giúp hương linh của người đó bớt sợ hãi và lạnh lẽo.

Tuy nhiên, ngày nay chắc không còn nhiều người biết được ý nghĩa của việc đốt vàng mã như đã nói trên. Thế nên, khi đi đền, đình miếu mạo có thể hoàn toàn thay vàng mã bằng đèn, nến và đều mang ý nghĩa như nhau.

Nếu đốt thì cũng không cần nhiều, bởi thần linh, gia tiên cũng giống như cha mẹ mình, cần là ở tấm lòng của đứa con nhớ đến công dưỡng dục của mình chứ đâu cần vật chất để hối lộ và đắp đổi. Khi đốt vàng mã, người ta thường khấn: Nay xin cúng dường ánh sáng cho các vị thần linh, các hương linh nội ngoại họ…và các hương linh xung quanh. Nguyện dĩ thử phúc đức hồi hướng cho các hương linh nội ngoại họ…(hoặc một hương linh cụ thể nào đó) được ấm no siêu thoát, các hương linh xung quanh được ấm no siêu thoát”.

Đọc thêm

Tiếp vụ cô gái tử vong vì nâng mũi: Đình chỉ hành nghề với nhân viên Bệnh viện Ung Bướu và cách làm việc khó hiểu của Sở Y tế Hà Nội

Tiếp vụ cô gái tử vong vì nâng mũi: Đình chỉ hành nghề với nhân viên Bệnh viện Ung Bướu và cách làm việc khó hiểu của Sở Y tế Hà Nội
(PLVN) - Ông Tô Tử Anh - Phó Phòng quản lý hành nghề Y dược tư nhân (Sở Y tế Hà Nội) cho biết, liên quan đến vụ việc cô gái tử vong vì nâng mũi, Sở Y tế Hà Nội đã ra quyết định đình chỉ hoạt động chuyên môn kỹ thuật đối với ông Lê Ngọc Anh, là nhân viên Bệnh viện Ung Bướu.

Huyện Đồng Hỷ - Thái Nguyên: Trụ sở xã Nam Hòa "không người" vì cán bộ bỏ việc đi đám ma trong giờ hành chính

Huyện Đồng Hỷ - Thái Nguyên: Trụ sở xã Nam Hòa "không người" vì cán bộ bỏ việc đi đám ma trong giờ hành chính
(PLVN) - Sáng ngày 8/3, nhận được thông tin trên địa bàn xã Nam Hòa, huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên đang diễn ra tình trạng khai thác khoáng sản trái phép, phóng viên có mặt tại địa phương để ghi nhận thực trạng và làm việc với chính quyền, tuy nhiên khi tới UBND xã Nam Hòa thì cả xã đều tạm dừng hoạt động để đi đám ma...

Thái Nguyên: Đề thi chọn HSG quốc gia môn Văn Lớp 12 gây tranh cãi

Thái Nguyên: Đề thi chọn HSG quốc gia môn Văn Lớp 12 gây tranh cãi
(PLVN) - Cho một bức ảnh có hai hình tròn to, bên trong có 12 chấm tròn nhỏ chạy vòng quanh, giữa tâm có một que nhọn chỉ lên trên với đề bài: “Theo gợi ý của bức ảnh, anh/chị hãy trình bày cách giải quyết vấn đề của mình”. Đó là đề thi chọn thí sinh vào đội tuyển dự thi học sinh giỏi quốc gia môn Văn Lớp 12 năm 2021-2022 của Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Thái Nguyên.

Bài 2: Vụ tổ chức kinh doanh viên sủi Satuchin bị lừa đảo chiếm đoạt tài sản: Cận cảnh một màn kịch… móc túi người bệnh của bác sỹ dởm!

Viên sủi Satuchin đang sử dụng trái phép hình ảnh của y, bác sỹ để quảng cáo sai công dụng?
(PLVN) - Không từ thủ đoạn, chiêu thức để “khu môi múa mép” dù có những lúc màn kịch do các bác sỹ online dàn dựng hết sức lố bịch và không có cơ sở kiểm chứng. Tuy nhiên, phần nào đó lột tả bản chất thiếu đạo đức và bất chấp của tổ chức kinh doanh viên sủi Satuchin trong vụ việc này.

Trả thưởng 200.000 USD cho ứng viên trả lời đúng câu hỏi

APEC GROUP sẵn sàng trả lương 200.000 USD cho ứng viên
(PLVN) - Tập đoàn APEC gây bất ngờ với tuyên bố sẵn sàng trả lương 200.000 USD (tương đương khoảng 5 tỷ đồng Việt Nam) cho ứng viên nào trả lời chính xác và sâu sắc hai câu hỏi:”Có những phương pháp sáng tạo nào?” và “Nguồn gốc của sáng tạo là gì?”

Gần 1 năm không kè nổi 100 mét ngòi tiêu ở Phú Thọ (Bài 2): Công ty Tuấn Phúc làm ăn gian dối, đổ lỗi do “ông trời”?

Gần 1 năm không kè nổi 100 mét ngòi tiêu ở Phú Thọ (Bài 2): Công ty Tuấn Phúc làm ăn gian dối, đổ lỗi do “ông trời”?
(PLVN) -  Sau gần 1 năm loay hoay không thi công nổi 100 mét ngòi tiêu Tam Cường (xã Vạn Xuân, huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ), trao đổi với phóng viên qua điện thoại, ông Nguyễn Anh Tuấn - Giám đốc Công ty cổ phần đầu tư xây dựng Tuấn Phúc cho rằng nguyên dân dự án bị sạt lở, chậm tiến là do "trời mưa".

Phú Thọ: Gần 1 năm không kè nổi 100 mét ngòi tiêu, cần xem xét lại năng lực của Công ty Tuấn Phúc

Phú Thọ: Gần 1 năm không kè nổi 100 mét ngòi tiêu, cần xem xét lại năng lực của Công ty Tuấn Phúc
(PLVN) - Gần 1 năm trôi qua Công ty cổ phần đầu tư xây dựng Tuấn Phúc - đơn vị thi công Dự án nâng cấp, cải tạo kết hợp đường giao thông ngòi tiêu Tam Cường (xã Vạn Xuân, huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ) loay hoay làm vẫn chưa được 100 mét ngòi tiêu. Dự án đến nay bị chậm tiến độ, gây cản trở giao thông khiến người dân vô cùng bức xúc.

Cần “thượng phương bảo kiếm” trị tội phạm trong đấu giá quyền sử dụng đất

(ảnh minh họa).
(PLVN) - Theo số liệu Bộ Tư pháp công bố mới đây, số lượng các cuộc đấu giá Quyền sử dụng đất (QSDĐ) chiếm tỷ lệ lớn trong tổng số các cuộc đấu giá tài sản (ĐGTS) ở Việt Nam. Tổng giá trị các cuộc đấu giá QSDĐ chiếm trên dưới 90% giá trị các cuộc ĐGTS. Tuy nhiên, đằng sau hoạt động này còn nhiều “góc khuất” cần sự vào cuộc mạnh mẽ hơn của các cơ quan chức năng.

Y Tý “chuyển mình” trong mây trắng

Y Tý mùa săn mây.
(PLVN) - Y Tý là một xã rẻo cao quanh năm mây phủ của huyện Bát Xát, tỉnh Lào Cai, được ví như nàng tiên mới tỉnh giấc giữa núi rừng Tây Bắc hùng vĩ, hoang sơ...

Người dân vẫn tin dùng mì Hảo Hảo vì không vi phạm tiêu chuẩn Việt Nam

Người dân vẫn tin dùng mì Hảo Hảo vì không vi phạm tiêu chuẩn Việt Nam
(PLVN) - Cuối tháng 8, dư luận xôn xao với thông tin Cơ quan An toàn Thực phẩm Ireland (FSAI) ra thông báo thu hồi một số lô sản phẩm ăn liền Hảo Hảo vì có chứa chất Ethylene Oxide (EO). Sau sự cố này, người dân vẫn sử dụng mì Hảo Hảo hàng ngày vì sản phẩm được khẳng định không vi phạm tiêu chuẩn Việt Nam.

Vì sao giải Bóng rổ chuyên nghiệp Việt Nam phải “vượt rào” tổ chức giữa đại dịch?

Vì sao giải Bóng rổ chuyên nghiệp Việt Nam phải “vượt rào” tổ chức giữa đại dịch?
(PLVN) - Theo thông báo chính thức của giải Bóng rổ chuyên nghiệp Việt Nam (VBA 2021), được sự cho phép của tỉnh Khánh Hòa, cuối tháng 6/2021 Ban tổ chức giải đã di chuyển toàn bộ 8 đội bóng từ các tỉnh thành như Hồ Chí Minh, Hà Nội, Cần Thơ, Đà Nẵng... vào Nha Trang và thi đấu theo mô hình tập trung cách ly.