Thảo luận về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội (QH) sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013, một số đại biểu quan tâm tới quy định tại khoản 3 Điều 2 dự thảo Nghị quyết.
Theo đó, khi kiện toàn tổ chức bộ máy của các cơ quan sau khi thực hiện sắp xếp ĐVHC và kết thúc hoạt động của ĐVHC cấp huyện trong năm 2025 thì không tiến hành bầu các chức danh Chủ tịch, Phó Chủ tịch HĐND, Trưởng các Ban của HĐND, Chủ tịch, Phó Chủ tịch, Ủy viên UBND tại ĐVHC hình thành sau sắp xếp; không bầu Trưởng đoàn, Phó Trưởng Đoàn đại biểu QH các tỉnh, TP trực thuộc trung ương hình thành sau sắp xếp.
Căn cứ thông báo của cấp ủy có thẩm quyền quản lý cán bộ, Uỷ ban Thường vụ (UBTV) QH chỉ định Chủ tịch, Phó Chủ tịch HĐND, Trưởng các Ban của HĐND, Trưởng đoàn, Phó Trưởng Đoàn ĐBQH của các tỉnh, TP trực thuộc trung ương hình thành sau sắp xếp; Thủ tướng Chính phủ chỉ định Chủ tịch, Phó Chủ tịch UBND của các tỉnh, TP trực thuộc trung ương hình thành sau sắp xếp; Thường trực HĐND cấp tỉnh chỉ định Ủy viên UBND của tỉnh, TP trực thuộc trung ương hình thành sau sắp xếp và chỉ định Chủ tịch, Phó Chủ tịch HĐND, Trưởng các Ban của HĐND, Chủ tịch, Phó Chủ tịch UBND của ĐVHC cấp xã hình thành sau sắp xếp; Thường trực HĐND cấp xã chỉ định Ủy viên UBND của ĐVHC cấp xã hình thành sau sắp xếp.
Trường hợp đặc biệt, cho phép chỉ định nhân sự không phải là đại biểu HĐND giữ các chức danh lãnh đạo HĐND cấp tỉnh, cấp xã hình thành sau sắp xếp.
Theo Đại biểu Nguyễn Phương Thủy (Đoàn TP Hà Nội), Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của QH, trong quá trình xây dựng và biên tập dự thảo Nghị quyết, một số ý kiến còn băn khoăn về quy định chuyển tiếp nêu trên.
Đại biểu Nguyễn Phương Thuỷ cho rằng, cơ chế chỉ định này phù hợp, bởi nhiệm kỳ của HĐND tại các ĐVHC hiện nay chỉ kéo dài đến đầu năm 2026, thời gian còn lại rất ngắn.
“Việc sắp xếp ĐVHC lần này diễn ra trên toàn quốc, với quy mô lớn như nhập 3 tỉnh, TP thành 1 hoặc nhập 5 - 7 xã thành 1 ĐVHC cấp xã. Thay đổi này khiến các đại biểu HĐND tại các đơn vị trước sắp xếp khó có điều kiện theo dõi, đánh giá chính xác năng lực, trình độ và khả năng đảm đương công việc của các cán bộ sẽ đảm nhiệm vị trí lãnh đạo tại ĐVHC mới. Vì vậy, việc chỉ định là giải pháp hợp lý”, Đại biểu phân tích.
Về thẩm quyền chỉ định, theo Đại biểu, quy định UBTVQH chỉ định Chủ tịch, Phó Chủ tịch, ủy viên, Trưởng ban và Phó Trưởng ban của HĐND cấp tỉnh tại dự thảo Nghị quyết là phù hợp với thẩm quyền phê chuẩn hiện nay của UBTVQH đối với các chức danh do HĐND bầu, chỉ bổ sung thêm Trưởng ban.
Song, quy định tại dự thảo Nghị quyết đối với cấp xã; theo đó Thường trực HĐND cấp tỉnh chỉ định Chủ tịch, Phó Chủ tịch, Trưởng ban của HĐND cấp xã, Chủ tịch và Phó Chủ tịch UBND cấp xã còn gây băn khoăn về nguyên tắc quản lý hành chính.
Bởi, theo luật hiện hành, Chủ tịch UBND cấp trên phê chuẩn các chức danh do HĐND cấp xã bầu, còn cấp tỉnh do Thủ tướng phê chuẩn.
“Việc giao Thường trực HĐND cấp tỉnh chỉ định các chức danh cấp xã có thể chưa phù hợp với nguyên tắc quản lý hành chính, mặc dù phù hợp với Kết luận của Bộ Chính trị. Tôi đề nghị các cấp có thẩm quyền cân nhắc điều chỉnh thẩm quyền chỉ định để bảo đảm phù hợp hơn với nguyên tắc quản lý hành chính hiện nay”, Đại biểu nói.
Cũng góp ý về nội dung này, Đại biểu Trần Hoàng Ngân (Đoàn TP Hồ Chí Minh) nhấn mạnh quan điểm cần cố gắng không có trường hợp đặc biệt.
“Tuy nhiên, nếu rơi vào trường hợp đặc biệt thì ai là người quyết định trường hợp đặc biệt?”, Đại biểu đặt vấn đề và đề nghị cần quy định phân cấp, phân quyền trong dự thảo Nghị quyết về cấp có thẩm quyền quyết định trường hợp đặc biệt cho phép chỉ định nhân sự không phải là đại biểu HĐND giữ các chức danh lãnh đạo HĐND cấp tỉnh, cấp xã hình thành sau sắp xếp.
