Chạy đua từng giây
Theo bác sĩ Tôn Thất Thạnh - Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Đà Nẵng, các nhóm 3 - 5 người sẽ được lấy mẫu chung một ống để xét nghiệm; nếu có kết quả dương tính với nCoV thì xét nghiệm lại từng mẫu để tìm người nhiễm. Cách làm này giúp đẩy nhanh tốc độ xét nghiệm mà vẫn đảm bảo kết quả.
“Xét nghiệm theo nhóm không phải lấy 5 ống rồi trộn vào, vì như thế thể tích tăng lên gấp 5 lần, nồng độ có thể bị giảm, gây âm tính giả. Các nhóm sẽ được lấy mẫu cùng lúc và cho chung vào một ống”, ông Thạnh giải thích thêm và cho biết trước khi thực hiện, nhân viên y tế sẽ được tập huấn, hướng dẫn cụ thể.
Từ ngày 25/7 đến 3/8, Đà Nẵng đã lấy 19.634 mẫu xét nghiệm, trong đó 13.756 mẫu có kết quả âm tính với nCoV. Thành phố đang đặt mục tiêu xét nghiệm 10.000 mẫu trên ngày khi huy động 5 cơ sở tham gia, gồm cả quân đội và công an.
Chiến lược chống dịch của Đà Nẵng trong giai đoạn này là xét nghiệm, truy vết, cách ly, phong toả, dập dịch. Những công việc này đang được thực hiện quyết liệt để “giải quyết dịch lây lan trong cộng đồng”.
Xác định xét nghiệm là chiến lược cực kỳ quan trọng hiện nay, những ngày qua Bộ Y tế liên tục hỗ trợ Đà Nẵng về nhân lực và trang thiết bị xét nghiệm. Ngay sau khi thành phố ghi nhận ca Covid-19 đầu tiên, Phó giáo sư Nguyễn Lê Khánh Hằng, Phó trưởng khoa Virus, Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương, được điều động vào Đà Nẵng, nhiệm vụ là Phó đội trưởng Đội Xét nghiệm.
Theo Phó giáo sư Hằng, xét nghiệm để xác định trường hợp dương tính sớm là một trong những mắt xích quan trọng, hạn chế dịch lây lan ra cộng đồng cũng như giúp cơ quan chức năng sớm có các biện pháp ngăn chặn dịch bệnh.
Đội Xét nghiệm đã cùng CDC Đà Nẵng, Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương và Viện Pasteur Nha Trang, Pasteur TP HCM mỗi ngày xét nghiệm hàng nghìn mẫu bệnh phẩm để tìm ra trường hợp dương tính với nCoV. Số mẫu xét nghiệm đang tăng đột biến từng ngày.
Đội xét nghiệm hoạt động tại Đà Nẵng gồm 3 nhóm chính gồm:
Nhóm 1: Triển khai truy vết về kháng thể, truy vết những trường hợp từng nhiễm Covid-19 hay chưa bằng phương pháp huyết thanh học (phương pháp elisa). Số lượng mẫu thu thập khoảng 7.000, hiện đã xét nghiệm 5.000 mẫu, dự kiến có thể thu thập từ 10.000 đến 20.000 mẫu.
Nhóm 2: Gồm nhóm Viện Pasteur HCM, nhóm xét nghiệm của Bệnh viện Bạch Mai làm việc tại phòng xét nghiệm chẩn đoán sinh học phân tử và chuyển giao kỹ thuật cho Bệnh viện Phổi Đà Nẵng.
Nhóm 3: Nhóm thực hiện trực tiếp tại CDC Đà Nẵng tiến hành xét nghiệm sinh học phân tử để xác định những ca đang nhiễm nCoV, từ đó có biện pháp cách ly, điều trị kịp thời. Nhóm có sự tham gia trực tiếp của Viện Pasteur Nha Trang.
Thông tin tới báo chí, bà Hằng cho biết, đội xét nghiệm tại CDC Đà Nẵng phải làm việc liên tục, chạy đua từng giây, trong suốt những ngày qua bởi số lượng mẫu gửi đến tăng lên từng ngày. Ngày trước mỗi ngày xét nghiệm 500-700 mẫu, nhờ sự hỗ trợ và chuyển giao kỹ thuật, hệ thống máy móc tự động thì hiện tại đã thực hiện khoảng 8.000-10.000 mẫu một ngày.
Cần “chiến lược xét nghiệm”
Trước thông tin thành phố Đà Nẵng tiến hành áp dụng phương pháp gộp nhóm xét nghiệm Covid-19, PGS,TS Lê Thị Quỳnh Mai - Phó Viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương cho biết việc áp dụng phương pháp này đang được Bộ Y tế nghiên cứu xây dựng quy trình để đưa vào thực hiện sớm nhất.
Trao đổi với TTXVN, bà Mai cho biết: “Chúng ta gộp như thế nào? Cách tiến hành với những đối tượng nào? Những đối tượng nào có thể gộp được? Vấn đề này đang được xây dựng một quy trình để có thể thực hiện một cách sớm nhất”.
Phương pháp gộp nhóm xét nghiệm Covdi-19 là sử dụng mẫu xét nghiệm của 3-5 người đưa vào cùng một ống để xét nghiệm. Nếu có kết quả xét nghiệm dương tính với virus SARS-CoV-2 sẽ xét nghiệm lại từng mẫu một, nhằm xác định đúng đối tượng.
Nhiều nơi trên thế giới đã có những bài báo công bố về cách làm thế nào để gộp mẫu xét nghiệm Covid-19 với điều kiện phải xét nghiệm với số lớn. Vì vậy, Việt Nam cũng có những chuẩn bị bước đầu cho tình huống phải xét nghiệm quá nhiều.
Bên cạnh đó, ngành Y tế cần có chính sách, chiến lược xét nghiệm để đảm bảo hiệu quả, nhất là chất lượng của xét nghiệm, tiếp đến phải tiết kiệm nhân lực, sinh phẩm hóa chất, các vật tư tiêu hao cũng như nguồn dự trữ để có thể làm việc lâu dài. Vì vậy, việc gộp mẫu cũng đã được đặt ra xem xét và nghiên cứu.
Theo bà Mai, với phương pháp gộp nhóm xét nghiệm Covid-19, ngành Y tế đã có thử nghiệm. Qua thử nghiệm cho thấy kết quả của việc gộp mẫu xét nghiệm và xét nghiệm đơn lẻ hầu như không có sự khác biệt, chỉ khác về vấn đề thời gian.
Bà nhận định bất kỳ một chiến lược nào cũng cần phải suy xét từng điều kiện mới tiến hành thực hiện. Với thành phố Đà Nẵng, tùy đối tượng để áp dụng phương pháp này. Với những trường hợp bệnh nhân nghi ngờ nhiễm SARS-CoV-2 cần thiết phải cách ly thì không nên áp dụng và phải làm từng mẫu.
Việc xét nghiệm rộng ở cộng đồng nhằm kịp thời phát hiện ca nhiễm sớm nhất để tổ chức cách ly, cũng như tìm ra kháng thể xem xét dịch bệnh lây nhiễm trong cộng đồng.
Việc xét nghiệm trên diện rộng là chủ trương đúng, rất nhiều nơi trên thế giới đã áp dụng, không riêng trên địa bàn thành phố Đà Nẵng.
Hiện nay, chỉ riêng Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Đà Nẵng công suất xét nghiệm đã lên đến 5.000 mẫu/ngày (trước đó chỉ 500 mẫu/ngày).
