Theo Philstar, Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị là người đầu tiên thông báo về việc ASEAN và Trung Quốc đã thông qua bộ khung COC vào chiều 6/8. “11 Bộ trưởng Ngoại giao đã nhất trí và thông qua bản dự thảo nháp COC”, ông Vương cho hay tại một cuộc họp báo sau cuộc họp giữa ông và những người đồng cấp ASEAN. Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc cho biết thêm rằng, tại cuộc họp, phía Trung Quốc đã đề xuất một sáng kiến 3 bước về COC.
Theo Trung Quốc, bước đầu tiên trong quá trình này là khởi động các cuộc tham vấn về nội dung cụ thể của COC trong vòng 1 năm tới. Bước thứ 2 là để thực thi COC và thảo luận với các nước ASEAN khác. “Tại cuộc họp của nhóm làm việc chung về việc thực thi COC sẽ diễn ra vào cuối tháng này, tất cả các bên sẽ thảo luận về suy nghĩ, nguyên tắc và kế hoạch cho giai đoạn tham vấn COC tiếp theo. Chúng tôi sẽ xây dựng sự đồng thuận giữa ASEAN và Trung Quốc về các bước chuẩn bị cần thiết”, ông Vương cho biết.
Bước thứ 3 và cũng là bước cuối cùng, theo phía Trung Quốc, là xem xét bắt đầu tham vấn về COC tại cuộc họp của các nhà lãnh đạo ASEAN diễn ra vào tháng 11 năm nay. Song, ông Vương cũng nói rằng điều kiện để chính thức bắt đầu các cuộc tham vấn về COC là tình hình ở Biển Đông phải ổn định, không có sự can thiệp lớn từ bên ngoài.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Philippines Robespierre Bolivar tại một cuộc họp báo riêng rẽ cũng đã xác nhận thông tin trên. Theo ông Bolivar, các yếu tố của thỏa thuận khung sẽ là cơ sở cho các cuộc đàm phán về nội dung cụ thể của COC sẽ được bắt đầu vào cuối năm nay. Ông Bolivar cũng cho biết các Bộ trưởng Ngoại giao các nước đã đồng ý về tiến trình 3 bước nhưng từ chối tiết lộ việc thông qua bộ khung COC sẽ có ảnh hưởng ra sao với việc quân sự hóa và cải tạo đất ở Biển Đông.
Trước đó, dự thảo khung COC cũng đã được các Bộ trưởng Ngoại giao 10 nước ASEAN thông qua tại Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 50 (AMM 50) khai mạc ngày 5/8 tại Manila, Philippines. Theo tờ Philstar, ông Bolivar cho biết Bộ trưởng Ngoại giao nước này Alan Peter Cayetano khẳng định với những người đồng cấp ASEAN rằng Philippines muốn có một bộ quy tắc hiệu quả, thực chất và có tính ràng buộc về mặt pháp lý.
Phát biểu tại AMM-50 ngày 5/8, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh đã khẳng định lập trường nhất quán của Việt Nam về tầm quan trọng của hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn hàng hải và hàng không ở Biển Đông đối với hòa bình, ổn định của khu vực. Phó Thủ tướng, Bộ trưởng nhấn mạnh cần giải quyết hòa bình các tranh chấp, phù hợp với luật pháp quốc tế, trong đó có UNCLOS, tôn trọng đầy đủ các tiến trình pháp lý và ngoại giao; các nước cần tiếp tục ủng hộ các nỗ lực xây dựng lòng tin, ngăn ngừa xung đột.
Đồng thời, Trưởng đoàn Việt Nam cũng khẳng định xây dựng cách tiếp cận phù hợp, thoả đáng về Biển Đông, một mặt là đóng góp thiết thực của ASEAN đối với hòa bình, ổn định lâu dài cho khu vực; mặt khác chính là thước đo năng lực, hiệu quả của ASEAN và vai trò trung tâm của ASEAN trong các vấn đề khu vực và quốc tế.
Phó Thủ tướng, Bộ trưởng hoan nghênh ASEAN và Trung Quốc tiếp tục thực hiện đầy đủ DOC, đồng thời đề nghị ASEAN đẩy mạnh trao đổi với Trung Quốc, sớm khởi động đàm phán thực chất Bộ Qui tắc ứng xử ở Biển Đông có hiệu lực và ràng buộc về pháp lý.
