 |
| PV Báo PLVN (ngồi) làm việc với Chánh án TAND TP. Thái Nguyên |
Bà Nguyễn Thị Thanh Huyền ở tổ 4, phường Đồng Quang, TP. Thái Nguyên có đơn tố cáo hành vi vi phạm pháp luật đối với Chánh án, Phó chánh án, cùng một số thẩm phán tòa án TP. Thái Nguyên trong quá trình giải quyết vụ án dân sự mà bà là bị đơn. Tháng 3/2011, đơn tố cáo này được Bí thư Tỉnh ủy Thái Nguyên chỉ đạo Chánh án TAND tỉnh kiểm tra, làm rõ. Trước đó, Ủy ban Kiểm tra Thành ủy Thái Nguyên cũng nhận được đơn tố cáo này nhưng hiện vẫn chưa có kết quả cuối cùng.
Vụ án mà bà Huyền đề cập được TAND TP. Thái Nguyên thụ lý (ngày 10/10/2005) và đưa ra xét xử sơ thẩm (ngày 27/7/2009). Sau đó, vụ án tiếp tục được TAND tỉnh Thái Nguyên xét xử phúc thẩm (ngày 28/5/2010) do có đơn kháng cáo. Phát hiện án sơ thẩm có hàng loạt vi phạm tố tụng rất nghiêm trọng, nên tòa phúc thẩm đã quyết định hủy bản án sơ thẩm và chuyển hồ sơ vụ án về TAND TP Thái Nguyên giải quyết lại.
Đáng chú ý, trong quá trình giải quyết vụ án ở cấp sơ thẩm đã có hàng loạt vi phạm rất bất thường. Là vụ án “tranh chấp đất đai”, mặc dù chưa tiến hành hòa giải cơ sở nhưng Chánh án TAND TP Thái Nguyễn vẫn nhận thụ lý vụ án.
Sau đó, một số thẩm phán mặc dù không được phân công nhưng vẫn lấy lời khai, lập biên bản giao nhận chứng cứ một cách rất tùy tiện. Bất chấp quy định pháp luật, khi đưa ra xét xử nhưng Tòa còn không thèm ban hành các thủ tục bắt buộc như: Quyết định đưa vụ án ra xét xử, Biên bản ghi ý kiến thảo luận của Hội đồng xét xử, Quyết định hoãn phiên tòa. Thậm chí, những người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan cũng không được ngó ngàng để thông báo đến tham dự.
Can thiệp thô bạo
Điều tra của phóng viên cho thấy, sau khi thụ lý vụ án được 2 tháng phát hiện chưa đủ điều kiện để thụ lý theo quy định như nói trên (vì chưa tiến hành hòa giải cơ sở) thì ngày 14/10/2005 lãnh đạo TAND TP Thái Nguyên lại thực hiện quy trình ngược, gửi công văn về UBND phường Đồng Quang đề nghị hoàn thiện thủ tục hòa giải để nhằm bổ sung, che đậy đi sai phạm trước đó của cơ quan này.
Để vụ án được xét xử công minh, pháp luật nghiêm cấm Chánh án trực tiếp tham gia tác nghiệp trong quá trình giải quyết vụ án, thế nhưng ngày 16/3/2006 Chánh án TAND TP Thái Nguyên vẫn tự ý lập biên bản để hòa giải, dù trước đó vụ án đã được phân công cho thẩm phán khác giải quyết. Đồng thời, thay vì phân công một thẩm phán tham gia vụ án như quy định thì vụ án này lại liên tục thay đổi đến 4 thẩm phán, thậm chí cùng một lúc có tới 3 thẩm phán thu thập chứng cứ, lấy lời khai.
Trao đổi với PLVN, ông Nguyễn Ngọc Ánh, Chánh án TAND TP Thái Nguyên lý giải: Việc chánh án hòa giải là có thật nhưng không phải ông, mà người hòa giải là ông Bùi Văn Lương (nguyên là Chánh án TAND TP Thái Nguyên, hiện là Phó Chánh tòa Hình sự TAND tỉnh Thái Nguyên- pv) làm.
Còn công văn của tòa yêu cầu phường Đồng Quang hòa giải là của do bà Lưu Thúy Hiền, Phó Chánh án TAND TP Thái Nguyên ký, lúc đó ông cũng chưa về nhận công tác tại TAND TP Thái Nguyên. “Thẩm phán độc lập xét xử và chịu trách nhiệm trước pháp luật. Chánh án không có quyền đi sâu vào việc xét xử, không thể chỉ đạo thẩm phán làm theo ý mình được. Việc thiếu kiểm tra quá trình lập hồ sơ giải quyết trong vụ án này của cán bộ dưới quyền nên tôi sẽ liên đới chịu trách nhiệm, không thể đổ lỗi cho một mình tôi”, ông Ánh nói.
Mới đây Chánh án TAND tỉnh Thái Nguyên yêu cầu ông Ánh giải trình rõ các nội dung mà người dân đang tố cáo. Trao đổi với PLVN, ông Bùi Đức Thuận, Trưởng phòng Tổ chức cán bộ, TAND tỉnh Thái Nguyên cho biết: “Sau khi đồng chí Ánh giải trình xong chúng tôi sẽ làm việc với người đứng đơn. Sự việc đúng sai thế nào, mức độ đến đâu chúng tôi sẽ báo cáo với Tỉnh ủy, Ban cán sự đảng đơn vị để xem xét xử lý nghiêm minh”.
Xung quanh vụ việc hy hữu này, chúng tôi có cuộc trao đổi với Luật sư Trần Văn Toàn để làm rõ những việc làm trái pháp luật của một số “quan tòa”: - Thưa Luật sư, việc tòa “thụ lý trước rồi yêu cầu hòa giải sau” có đúng quy định của pháp luật không? - Theo Điều 135 Luật Đất đai 2003, mọi tranh chấp quyền sử dụng đất đều phải được hòa giải tại UBND cấp xã, phường. Khi hòa giải không thành thì tùy từng trường hợp, tranh chấp sẽ được chuyển lên Tòa án hoặc UBND cấp huyện để giải quyết. Tòa án chỉ thụ lý giải quyết các tranh chấp quyền sử dụng đất có “sổ đỏ” hoặc các giấy tờ khác theo Điều 50 Luật đất đai. Như vây, thụ lý vụ án khi chưa có hòa giải là không đúng pháp luật. Trường hợp đã thụ lý rồi thì Tòa phải ra quyết định đình chỉ giải quyết vụ án vì chưa đủ điều kiện thụ lý. Việc tòa yêu cầu UBND xã hòa giải trong khi đang thụ lý giải quyết là trái pháp luật. - Trong vụ án này, nhiều thẩm phán, thậm chí cả Chánh án cũng tham gia thực hiện các hoạt động tố tụng để giải quyết vụ án. Như vậy có đúng pháp luật không, thưa ông? - Theo quy định của Bộ luật Tố tụng dân sự, khi đủ điều kiện thụ lý vụ án, Tòa án phải thụ lý vụ án. Sau khi thụ lý vụ án, Chánh án phải phân công một thẩm phán trực tiếp giải quyết vụ án. Nếu thẩm phán được phân công không thể giải quyết được vụ án thì Chánh án phải phân công thẩm phán khác tiếp tục thực hiện việc xem xét, giải quyết vụ án. Như vậy, chỉ có thẩm phán được phân công mới được thực hiện các hoạt động tố tụng trong vụ án. Việc các thẩm phán không được phân công, kể cả người đó là Chánh án, mà cũng thực hiện việc tiến hành tố tụng là trái các quy định của luật. - Việc vi phạm tố tụng như vậy có hậu quả như thế nào, thưa ông? - Bộ luật Tố tụng dân sự với các quy định được xây dựng là để đảm bảo việc thụ lý, giải quyết các vụ án kinh tế, dân sự, lao động… một cách khách quan, vô tư và đúng pháp luật. Các quy định của pháp luật phải được thực hiện một cách nghiêm túc thì mới tránh được việc lạm dụng quyền lực của các thẩm phán, thư ký tòa án. Mọi vi phạm đều có thể dẫn đến hậu quả là việc xét xử không khách quan, vô tư. - Theo quy định của pháp luật, những vi phạm tố tụng nghiêm trọng có thể làm ảnh hưởng đến sự khách quan của người xét xử thì phải thực hiện lại. Nếu thẩm phán chưa được phân công mà lại tiến hành tố tụng thì kết quả đó không hợp pháp. Nếu Tòa đã xét xử bằng các tài liệu đó thì bản án sơ thẩm phải bị hủy để tiến hành xét xử lại. - Xin cảm ơn ông! Bình Minh (thực hiện)
