Những con số giật mình
Sau 6 tháng điều tra kỹ lưỡng hồ sơ về tình trạng tội phạm ở người chưa thành niên nước ngoài đến Pháp không có người trưởng thành đi kèm (gọi tắt là người chưa thành niên diện MNA), hai nghị sỹ của Pháp là Jean-François Eliaou và Antoine Savignat trong báo cáo vừa được công bố cho biết, thời gian qua, số lượng và mức độ nghiêm trọng của các vụ phạm tội do người chưa thành niên MNA thực hiện ở nước này đều đã tăng mạnh. Trong đó, báo cáo chỉ ra rằng, số thiếu niên thuộc diện MNA phạm tội chiếm 10% tổng số người chưa thành niên nước ngoài nhập cư tại Pháp.
Giới chức Pháp phân thành 2 dạng người chưa thành niên không có người lớn đi kèm. Trong đó, ngoài những người vị thành niên thực sự thì còn có tình trạng nhiều người di cư nước ngoài đã ở tuổi trưởng thành nhưng “đội lốt” người chưa thành niên không có người trên 18 tuổi đi kèm để trốn tránh sự trừng phạt của pháp luật. Ở nhóm người chưa thành niên thật, những người này đến từ nhiều khu vực khác nhau trên thế giới, trong đó có nhiều em đến từ châu Phi.
Theo báo cáo vừa được công bố, nhóm người chưa thành niên gây lo ngại là những em tuổi còn khá nhỏ, thậm chí mới 12-13 tuổi. Về nơi di cư, người chưa thành niên đến Pháp từ khu vực nam Sahara của châu Phi không phải là những người gây ra mối lo ngại mà đa phần là người chưa thành niên đến từ Bắc Phi, cụ thể là các em ở độ tuổi 16-17, đến từ Bắc Phi, nhất là từ các nước như Maroc và Algerie.
Tờ Le Figaro mới đây dẫn số liệu thống kê của cơ quan an ninh Paris DSPAP cho biết, trong năm 2020, người chưa thành niên gốc Bắc Phi đã thực hiện hơn 7.988 vụ phạm tội ở nước này, tăng 20% so với năm 2019. Trong tổng số vụ người chưa thành niên người nước ngoài phạm tội ở Pháp năm ngoái, số trẻ đến từ Bắc Phi gây ra 81% tổng số vụ, tăng đáng kể so với tỉ lệ 73% năm 2019 và 69% năm 2018. Năm ngoái, riêng cơ quan an ninh Paris DSPAP đã thẩm vấn các thiếu niên trộm cắp đến từ Algerie, Maroc và Tunisia 1.633 lần.
Tại Paris, những kẻ phạm tội là người chưa thành niên thường lang thang trong hệ thống giao thông công cộng, thu mình dưới hiên nhà hay rình mò ở những bãi đậu xe vắng vẻ trước khi ra tay tấn công nạn nhân một cách hung hãn, dã man, thậm chí là với dao, vũ khí.
Tờ Le Figaro nêu một ví dụ: Vào mùa thu năm 2020, tại Paris, 2 thanh thiếu niên đã tấn công một phụ nữ tàn tật 51 tuổi để cướp dây chuyền vàng. 2 giờ sau, cũng chính những kẻ côn đồ này đã tấn công một cụ bà 85 tuổi để giật dây chuyền trước khi có hành vi tương tự với một cụ bà 86 tuổi.
Lực lượng An ninh Paris xác định nghi phạm là một người Maroc không có giấy tờ tùy thân, không có nhà ở cố định và khai là mới 14 tuổi. Theo kết quả điều tra của cảnh sát, chỉ riêng trong năm 2019, người này đã gây ra 41 vụ trộm cắp và hành hung chỉ. Trong khi đó, lực lượng An ninh Giao thông vùng Paris đã bắt được một nhóm thanh niên Bắc Phi không có gia đình, không nhà ở và đã thực hiện nhiều vụ cướp hung hãn trong tàu điện ngầm. Nhóm này thường dùng các chiêu võ Judo và quật ngã hành khách đi thang cuốn. Người lớn tuổi nhất trong nhóm mới chỉ 14 tuổi, từng bị ghi nhận phạm tội 36 lầ, nhưng dưới 36 danh tính khác nhau.
Không chỉ hành động đơn độc hay theo nhóm nhỏ lẻ, nhiều em còn bị lôi kéo vào những nhóm tội phạm có tổ chức. Hiện tượng người chưa thành niên diện MNA phạm tội xuất hiện ở Paris vài năm trước nay đã lan ra nhiều thành phố lớn khác như Nantes, Montpellier, Rennes, Toulouse, Bordeaux. Trước bối cảnh này, thành phố Bordeaux là địa phương đầu tiên thành lập một đơn vị cảnh sát chuyên trách về tội phạm vị thành niên nước ngoài.
Được thành lập vào cuối năm 2019, đến đầu năm 2020, lực lượng này đã triệt phá được một đường dây buôn người do người trên 18 tuổi cầm đầu và lợi dụng người chưa thành niên diện MNA để trộm cắp, cướp giật. Tháng 2/2020, 4 người trong số này đã bị kết án từ 4 tháng đến 5 năm tù giam.
Báo La Croix của Pháp mới đây dẫn báo cáo của Chính phủ nước này cho hay, người chưa thành niên thuộc diện MNA được xác định là nhóm đối tượng có nhiều nguy cơ bị bóc lột do tuổi tác, cảnh sống tách biệt và hoàn cảnh bấp bênh. Còn ông Jordan Dusseau - đại diện nghiệp đoàn ngành cảnh sát UNSA tại tỉnh Gironde, vùng Nouvelle-Aquitaine - khẳng định, phần lớn các vụ phạm tội của người chưa thành niên nước ngoài đến Pháp không có người trên 18 tuổi đi kèm được tiến hành theo băng nhóm.
Các em này thiếu tự do, bị biến thành con nghiện, phụ thuộc vào ma túy và các em sống trong những ngôi nhà bị chiếm đoạt. “Đó gần như là chế độ nô lệ. Do nghiện chất kích thích, ma túy nên nhiều thiếu niên trở nên rất hung hăng, thậm chí mất kiểm soát trong hành động, gây ra những vụ tấn công đầy bạo lực”, ông cho hay.
Người lớn “đội lốt” chưa thành niên
Một vấn đề mà chính quyền Pháp vẫn loay hoay chưa tìm được giải pháp là xác định xem những người trẻ tuổi nhập cư vào Pháp có thực sự là người chưa thành niên hay không. Điều này là rất quan trọng bởi theo luật định của Pháp, những người chưa thành niên diện MNA được hưởng chế độ bảo trợ xã hội của Nhà nước, không thể bị trục xuất và sẽ được cấp thẻ cư trú để sinh sống hợp pháp ở Pháp cho đến năm 18 tuổi.
Theo Viện Montaigne, trong năm 2012, số người di cư nước ngoài khai là dưới 18 tuổi để được hưởng quy chế ưu đãi cho người chưa thành niên thuộc diện MNA tại Pháp chỉ là khoảng 1.000 người. Đến năm 2020, con số này đã tăng lên thành 40.000. Nhiều người di cư trên 18 tuổi bị bắt khi phạm tội tại Pháp đã khai man, tự nhận mình là người chưa thành niên để trốn tránh pháp luật, được giảm nhẹ tội. Vì những người này không có giấy tờ tùy thân, cũng không chấp nhận để nhà chức trách giám định xương nhằm xác định tuổi tác thực nên chính quyền Pháp nhiều khi cũng đành “bó tay”.
Theo một cơ quan tư pháp của Pháp, ít nhất 50% các trường hợp tự nhận là người chưa thành niên MNA tại Paris thực ra là người lớn khai man tuổi. Vì trên 75% người chưa thành niên MNA phải ra hầu tòa là những em đến từ Bắc Phi nên sở cảnh sát Paris đã có sáng kiến gửi dấu vấn tay của những người bị nghi ngờ khai man tuổi sang Bắc Phi, đề nghị chính quyền các nước Algerie, Maroc và Tunisia tìm kiếm hồ sơ của những người này để xác định xem họ trên 18 tuổi hay là người chưa thành niên. Trong những trường hợp này, cảnh sát thường nhận được kết quả sau 4-8 tuần. Trong số 229 hồ sơ đã được gửi đi, có 216 người được xác định là trên 18 tuổi.
Từ năm 2018, cảnh sát Paris cũng đẩy mạnh hợp tác với các đồng nghiệp Maroc, mời cảnh sát Maroc đến triển khai một đội 7 người tại Paris để hỗ trợ cảnh sát Paris xác định người chưa thành niên MNA ở khu Goutte d’Or, nơi có nhiều thanh thiếu niên Bắc Phi tập trung và phạm tội. Cảnh sát Maroc đã xác định được có 320 đối tượng là người Maroc, trong đó có 140 người trên 18 tuổi. Để kiểm soát tình hình, các địa phương khác ở Pháp cũng đã được đề nghị tăng cường mô hình hợp tác với Algerie, Maroc và Tunisia như Paris đã làm nhằm hướng tới mục tiêu đưa những di dân đó trở về nước, kể cả người chưa thành niên.
