Theo Chánh án TANDTC Nguyễn Hòa Bình, ở Việt Nam, rửa tiền là loại tội phạm khá mới mẻ, nhưng trong thời đại toàn cầu hóa, loại tội phạm này đang có những diễn biến phức tạp và tác động xấu đến nền kinh tế, đến an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội.
Thực tiễn phòng, chống tội phạm thời gian qua cho thấy, đã xuất hiện khá nhiều phương thức, thủ đoạn rửa tiền tinh vi, xảo quyệt. Tội phạm rửa tiền lợi dụng thói quen giao dịch bằng tiền mặt của người dân để mua tài sản có giá trị cao như bất động sản, ô tô, vàng bạc, đá quý…, sau đó nhờ người khác đứng tên, cất giấu nhằm hợp pháp hóa nguồn tiền “bẩn” thu được từ các hoạt động tội phạm.
Vì vậy, để có cơ sở pháp lý nhằm xử lý ngày càng có hiệu quả loại tội phạm này, BLHS năm 2015 đã sửa đổi, bổ sung nhiều nội dung và cụ thể hóa các tình tiết có tính chất định tính về tội rửa tiền nhằm tháo gỡ vướng mắc trong thực tiễn áp dụng. Tuy nhiên, thực tiễn thi hành hơn một năm qua cho thấy vẫn còn một số quy định chưa thực sự rõ ràng, cụ thể, cần phải hướng dẫn để bảo đảm áp dụng thống nhất pháp luật trong xét xử.
Thực hiện Kế hoạch triển khai thi hành BLHS năm 2015 và Nghị quyết 41 của Quốc hội trong Tòa án nhân dân, để kịp thời đáp ứng yêu cầu của công tác phòng, chống tội phạm rửa tiền, khắc phục những bất cập, hạn chế trong thực tiễn xét xử, góp phần đấu tranh phòng, chống tham nhũng; bảo đảm minh bạch tài sản, thu nhập; đồng thời thực hiện nghiêm chỉnh cam kết của Việt Nam với cộng đồng quốc tế trong công tác chống rửa tiền, tài trợ khủng bố, HĐTP TANDTC đã ban hành Nghị quyết 03/2019/NQ-HĐTP ngày 24/5/2019 hướng dẫn áp dụng Điều 324 của BLHS về tội rửa tiền. Nghị quyết này đã được HĐTP TANDTC thông qua ngày 23/5/2019 và có hiệu lực thi hành kể từ ngày 07/07/2019.
Trả lời báo chí về vai trò của Nghị quyết đối với quá trình chuẩn bị cho đánh giá đa phương của Nhóm Châu Á – Thái Bình Dương về chống rửa tiền đối với Việt Nam vào tháng 11/2019, Phó Thống đốc NHNN Nguyễn Kim Anh cho biết, hiện dưới sự chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, NHNN đang phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành và đơn vị có liên quan của Việt Nam tích cực chuẩn bị cho đợt đánh giá đa phương của Nhóm Châu Á – Thái Bình Dương về chống rửa tiền sẽ vào Việt Nam vào tháng 11/2019 sắp tới.
Trong đó, khuôn khổ pháp lý để điều tra, truy tố, xét xử tội rửa tiền đóng một vai trò quan trọng trong chứng minh tính hiệu quả của cơ chế phòng, chống rửa tiền tại Việt Nam. Do vậy, việc ban hành Nghị quyết của HĐTP TANDTC hướng dẫn Điều 324 là cơ sở pháp lý quan trọng trong hoạt động xét xử tội phạm rửa tiền tại Việt Nam, đồng thời cũng chứng minh được tính tuân thủ kỹ thuật của pháp luật Việt Nam trong quá trình xử lý loại hình tội phạm này.
Lý giải về quy định khái niệm “Tội phạm nguồn” tại Nghị quyết, Phó Thống đốc Nguyễn Kim Anh cho hay: Tội phạm rửa tiền là tội phạm có tính chất đặc thù, phái sinh từ tội phạm trước đó. Do đó, việc xác định tội phạm nguồn là căn cứ quan trọng để xử lý trách nhiệm hình sự đối với đối tượng phạm tội rửa tiền. Nghị quyết của Hội đồng Thẩm phán lần này đã quy định rõ ràng về tội phạm nguồn sẽ góp phần giúp các cơ quan thực thi pháp luật triển khai quá trình điều tra, truy tố, xét xử tội danh này.
