Xuất khẩu nông sản "trong nguy có cơ"

Trung Quốc vẫn là thị trường chính xuất khẩu nông-lâm-thủy sản của Việt Nam
Trung Quốc vẫn là thị trường chính xuất khẩu nông-lâm-thủy sản của Việt Nam
(PLO) - Theo Viện Chính sách và Chiến lược Phát triển nông nghiệp nông thôn (Ipsard), 8 tháng đầu năm 2015, xuất khẩu của Việt Nam khá ảm đạm khi những mặt hàng chủ lực đối mặt với vô vàn khó khăn do các đối thủ cạnh tranh lớn ra sức phá giá.  
Bức tranh ảm đảm
Thống kê của Ipsard chỉ ra Việt Nam là nước có thặng dư thương mại nông-lâm-thủy sản (NLTS) nhưng đang trải qua đợt sụt giảm dài bất thường từ tháng 10/2014 đến tháng 2/2015. Mức phục hồi từ tháng 3 đến tháng 6/2015 chưa giúp thặng dư thương mại trở lại thời điểm đỉnh cao 2014  thì từ tháng 7 đến tháng 8/2015 xuất khẩu (XK) NLTS lại tiếp tục suy giảm. 
Mảng màu sáng của bức tranh XK nông sản 8 tháng qua là những mặt hàng vốn không được coi là mũi nhọn lại có bước tăng trưởng tốt: mặt hàng hạt tiêu tăng tới 4% về giá trị XK, gỗ và sản phẩm gỗ tăng tới 10,4% so với năm trước. Hạt điều XK tăng tới 13% về  lượng và 26% giá trị. XK rau quả tăng tới 11,2%, sắn XK tăng về lượng nhưng giảm giá do giá dầu giảm. 
Tuy nhiên, phần còn lại của bức tranh chủ yếu là mảng màu tối, các mặt hàng được đánh giá là chủ lực lại có chiều hướng sụt giảm đáng lo ngại. Điển hình là sụt giảm trong XK gạo. 8 tháng đầu năm, mặt hàng này giảm tới 8% về lượng và 13% về giá trị. Tượng tự,  XK cà phê giảm tới 14% về lượng và 16% về giá trị. XK cao su giảm 6%, XK thủy sản giảm 16% về giá trị. Riêng mặt hàng tôm XK bị cạnh tranh mạnh về giá từ các đối thủ. Mỹ, EU, Nhật vẫn là những thị trường lớn nhất nhưng Trung Quốc lại đang nổi lên như một thị trường quan trọng mới của Việt Nam.
Dường như XK nông sản của Việt Nam vẫn quá phụ thuộc vào thị trường truyền thống là Trung Quốc. Thống kế cho thấy nước này vẫn là đối tác chính của một loạt nông sản XK Việt Nam: chiếm 36,7% tổng giá trị XK gạo, 47% tổng giá trị XK cao su, 36,2% XK rau quả, 13,5% XK gỗ và sản phẩm từ gỗ, 12,7% XK hạt điều. Nhưng lưu ý là ở chiều ngược lại, Trung Quốc lại là đối tác cung cấp 55% thuốc trừ sâu và nguyên liệu đầu vào cho Việt Nam. 
Theo ông Nguyễn Trung Kiên, Quyền Trưởng Bộ môn Thị trường và Ngành hàng, Viện Ipsard,  XK NLTS của Việt Nam đang gặp 4 vấn đề lớn. Thứ nhất, suy giảm năng lực cạnh tranh về giá đối với các mặt hàng XK do các đối thủ cạnh tranh lớn phá giá như: mặt hàng gạo từ các đối thủ Ấn Độ, Thái Lan, Pakistan; cà phê từ Brazil, Colombia; tôm từ Thái Lan, Ấn Độ, Indonesia; cao su từ Indonesia và Malaysia. Thứ hai, suy giảm cầu thế giới đối với hàng NLTS do suy thoái kinh tế Trung Quốc và dư cung. Thứ ba là bị cạnh tranh gay gắt trên thị trường nội địa với sản phẩm chăn nuôi khi một số hiệp định hội nhập kinh tế mà Việt Nam tham gia có hiệu lực. Và vấn đề thứ tư, chính sách tỷ giá của Trung Quốc mang tính thị trường nhiều hơn cũng đang tạo nhiều bất ổn cho XK NLTS của Việt Nam. 
Giải pháp nào?
Để giải bài toán thương mại nông sản này, theo ông Kiên, trong ngắn hạn cần tận dụng thị trường Mỹ do đồng USD còn có mức giá cao. Khơi thông thị trường, đẩy mạnh XK các mặt hàng Việt Nam có lợi thế vào thị trường này như thủy sản, cà phê, hạt tiêu, hạt điều, gỗ và sản phẩm từ gỗ. Kết nối nhanh chóng để có các hợp đồng XK gạo sang Indonesia, Philippines, Malaysia vì các nước này có thể thiếu hụt cung trong năm nay. 
Đẩy mạnh xúc tiến thương mại, phát triển chính ngạch thị trường Trung Quốc đối với các mặt hàng có thể XK như sắn, rau quả, cao su, điều, gỗ và sản phẩm gỗ, tôm… Trong trung và dài hạn: Hỗ trợ DN đa dạng hóa thị trường XK. Ví dụ gạo là thị trường Bờ Biển Ngà, Ghana, Mỹ, Malaysia, UAE. Cà phê là Hàn Quốc, Ireland, Nga, Úc, Thái Lan… Cao su là Ireland, Thổ Nhĩ Kỳ. Thủy sản là Úc, Trung Quốc…Gỗ và sản phẩm từ gỗ là Anh, Ba Lan, Thái Lan, Thổ Nhĩ Kỳ… Rau quả là Anh, Đức, UAE... 
Theo TS Nguyễn Đỗ Anh Tuấn – Viện trưởng Ipsard, đối với những mặt hàng giá giảm như gạo, cà phê, tôm cần phải tính đến chuyện khôi phục năng lực cạnh tranh của Việt Nam hoặc tìm kiếm thị trường mới. Đối với những thị trường có tiềm năng như Mỹ với mặt hàng tôm tìm cách khôi phục sản lượng… Việc cân đối được giữa các ngành hàng và các thị trường sẽ giúp XK NLTS tăng trưởng và cất cánh. 
Tuy nhiên, chuyên gia kinh tế, TS. Nguyễn Hữu Dũng, nguyên Phó Chủ tịch VASEP lại có cách nhìn khác khi cho rằng tạo ra nhóm sản phẩm mới là giải pháp đột phá trong giai đoạn hiện nay: “Thủy sản hiện nay XK sang 164 nước. Có mở thị trường sang các nước mới cũng không giải quyết được nhiều. Nếu chúng ta có những nhóm sản phẩm mới mạnh và có sức cạnh tranh cao mới giải quyết được vấn đề. Với kết quả mà Viện Thủy sản I đang làm 3 năm nay cho thấy về thủy sản tôi kiến nghị nên nuôi cá biển. Nếu chúng ta có 1 triệu tấn cá biển bằng công nghệ nuôi công nghiệp trong vòng 5 năm để XK, chúng ta sẽ có 5 tỷ USD. Có chế biến nữa có thể chúng ta sẽ có 7-9 tỷ USD” – ông Dũng nói.
Viện trưởng Tuấn nhấn mạnh, trước khi đề xuất những giải pháp ngắn hạn và dài hạn cho cơ quan quản lý nhà nước cần phải có những nghiên cứu sâu hơn. Nhưng ông nói: “XK nông sản đang phải đối diện với nhiều thách thức, tuy nhiên, trong “nguy có cơ”, nếu khôn khéo thì sẽ vượt qua được khó khăn và đây chính là cơ hội cho XK nông sản Việt Nam phát triển”.

Đọc thêm

Xây dựng chính sách cho chuyển đổi xanh

Ảnh minh họa
(PLVN) - Chuyển đổi xanh là xu thế của toàn cầu. Dự báo và nắm bắt xu thế tất yếu này, Bộ Chính trị từng có nhiều nghị quyết quan trọng. Ngay từ cách đây 10 năm là Nghị quyết số 24-NQ/TW về chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu, tăng cường quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường; cách đây 4 năm là Nghị quyết số 55-NQ/TW về định hướng Chiến lược phát triển năng lượng quốc gia của Việt Nam đến 2030, tầm nhìn đến 2045.

Thách thức nuôi trồng thủy sản trên biển

Là địa phương có nhiều thế mạnh về nuôi biển, song năm 2023, diện tích nuôi biển của Quảng Ninh mới đạt 10.200ha. (Ảnh: baoquangninh.com.vn)
(PLVN) - Với tiềm năng nuôi biển khoảng 500.000ha, Đề án phát triển nuôi trồng thủy sản (NTTS) trên biển đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 mới đưa ra mục tiêu khiêm tốn 280.000ha đến năm 2025 và 300.000ha vào năm 2030. Thế nhưng, số liệu kỳ vọng diện tích nuôi biển đến hết năm 2023 mới đạt 85.000ha…

“Điểm nghẽn” nhận thức về phát triển bền vững khu công nghiệp

Ảnh minh họa.
(PLVN) - Có tới 50% khu công nghiệp (KCN) chưa nghe đến khái niệm KCN phát triển bền vững (PTBV), chỉ có 30% có nghe hiểu về khái niệm KCN sinh thái. Theo Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), đang có “điểm nghẽn” về nhận thức, xây dựng chính sách, quản trị của các KCN liên quan đến việc PTBV.

Khởi động Sáng kiến chung Việt Nam - Nhật Bản trong kỷ nguyên mới, giai đoạn 1

Khởi động Sáng kiến chung Việt Nam - Nhật Bản trong kỷ nguyên mới, giai đoạn 1
(PLVN) - Sáng kiến chung Việt Nam - Nhật Bản trong kỷ nguyên mới, giai đoạn 1 được khởi động  trên cơ sở Tuyên bố chung về nâng cấp quan hệ Việt Nam - Nhật Bản lên “Đối tác Chiến lược toàn diện vì hòa bình và thịnh vượng tại châu Á và trên thế giới” và kết quả triển khai thực hiện 8 giai đoạn của Sáng kiến chung Việt Nam - Nhật Bản trong suốt 20 năm qua.

Tầm nhìn đường sắt tốc độ cao

Ảnh minh họa
(PLVN) - Theo Kết luận 49-KL/TW ngày 28/2/2023 của Bộ Chính trị về định hướng phát triển giao thông vận tải đường sắt Việt Nam đến 2030, tầm nhìn 2045; đặt mục tiêu đến 2025 hoàn thành phê duyệt chủ trương đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao (ĐSTĐC) Bắc - Nam và khởi công trước 2030. Các đoạn ĐSTĐC Hà Nội - Vinh và TP HCM - Nha Trang được ưu tiên khởi công trong giai đoạn 2026 - 2030; phấn đấu hoàn thành toàn tuyến ĐSTĐC Bắc - Nam trước 2045.

Công trường đường dây mạch 3 bộn bề khó khăn

Chủ tịch HĐTV EVN sát sao kiểm tra tiến độ thi công đường dây mạch 3. (Ảnh: EVN) .
(PLVN) - Chỉ còn vài ngày nữa là đến cột mốc mục tiêu đầu tiên của dự án đường dây mạch 3 đưa điện ra Bắc (hoàn thành đúc móng toàn tuyến vào ngày 30/3) nhưng khối lượng công việc vẫn còn bộn bề. Chủ đầu tư cũng như các Bộ, ngành liên quan vẫn đang dốc toàn lực thực hiện dự án này.

Hai dự án đường dây 500kV qua miền Trung nguy cơ 'trượt' tiến độ

Đoạn Quảng Trạch - Thanh Hóa do CPMB quản lý dự án mới chỉ hoàn thành được 91/663 vị trí móng.
(PLVN) - Hạn chót hoàn thành việc đúc móng cột của Dự án đường dây 500kV mạch 3 Quảng Trạch - Phố Nối ấn định là ngày 31/3/2024, nhưng đến nay tỷ lệ hoàn thành việc đúc móng tại hai cung đoạn do Ban Quản lý dự án các công trình điện miền Trung (CPMB) quản lý mới chỉ được... hơn 10%.

VIPFA và thách thức lôi kéo dự án tỷ đô công nghệ cao

Hướng tới phát triển một hệ thống KCN sinh thái, xanh và bền vững. (Ảnh: VGP).
(PLVN) - TS. Phan Hữu Thắng, tân Chủ tịch Liên chi hội Tài chính khu công nghiệp (KCN) Việt Nam (VIPFA) cho biết, mục tiêu của VIPFA là cùng cơ quan quản lý nhà nước xây dựng và hoàn thiện chính sách, sao cho vừa dễ quản lý, vừa tạo điều kiện cho DN hoạt động. “Thách thức của chúng ta là phải làm sao lôi kéo được dự án tỷ đô công nghệ cao” - Chủ tịch VIPFA nhấn mạnh.

Miền Trung sắp có cảng nước sâu đón tàu 100.000 tấn

Phối cảnh dự án Khu bến cảng Mỹ Thủy. (Ảnh: quangtri.gov.vn)
(PLVN) - Dự án Khu bến cảng Mỹ Thủy (Quảng Trị) đang được khởi động trở lại. Đây là dự án cảng nước sâu có tổng mức đầu tư hơn 14.000 tỷ đồng, sau khi hoàn thành được kỳ vọng sẽ tạo thêm sức bật cho kinh tế biển khu vực miền Trung.

VNDirect bị tấn công, HNX tạm thời ngắt kết nối giao dịch

Thông báo trên trang web của VNDirect
(PLVN) - Hệ thống Công ty cổ phần Chứng khoán VNDirect bị tấn công từ 10h sáng chủ nhật, ngày 24/3, đến sáng 25/3 vẫn chưa khắc phục được, Sở Giao dịch chứng khoán (GDCK) Hà Nội (HNX) thông báo tạm thời ngắt kết nối giao dịch với công ty chứng khoán này…