WB cảnh báo gian lận trong hồ sơ dự thầu các dự án ODA

Việt Nam đứng thứ hai trong danh sách khách hàng có khiếu nại trong danh mục đầu tư của WB tại Việt Nam
Việt Nam đứng thứ hai trong danh sách khách hàng có khiếu nại trong danh mục đầu tư của WB tại Việt Nam
(PLO) - Theo bà Victoria Kwakwa, Giám đốc quốc gia Ngân hàng Thế giới (WB) tại Việt Nam, thất thoát và tham nhũng là câu chuyện không riêng của quốc gia nào, vấn đề là Việt Nam phải thấy được thách thức và quyết liệt hơn nữa để tăng cường quản trị, thúc đẩy phát triển tại Việt Nam.
30 năm, 3 vụ tham nhũng 
Theo Phó Tổng Thanh tra Trần Đức Lượng, trong gần 30 năm thực hiện chính sách đổi mới, Việt Nam đã nhận được nguồn hỗ trợ ODA khoảng 80 tỷ USD, tuy nhiên trên thực tế những vụ việc tham nhũng, gian lận được phát hiện và xử lý trong thời gian qua chưa tương xứng với những đánh giá về mức độ rủi ro trong lĩnh vực này. 
Cho đến nay, những vụ việc có tính điển hình liên quan tới các dự án ODA không nhiều, có thể kể tới vụ án tại Ban Quản lý các dự án (PMU18) thuộc Bộ Giao thông Vận tải từ năm 2005, vụ nhận hối lộ tại Dự án Đại lộ Đông - Tây (PCI) năm 2008 và gần đây nhất là nghi án hối lộ tại Dự án Đường sắt đô thị Hà Nội (JTC) hiện đang trong quá trình điều tra làm rõ.
“Điều cần lưu ý là trong cả 3 vụ việc điển hình nêu trên, những nghi vấn tham nhũng, sai phạm không phải do chủ đầu tư hay các cơ quan nhà nước có trách nhiệm quản lý nguồn vốn ODA phát hiện mà do báo chí nước ngoài đưa tin (vụ việc PCI và JTC) hay vụ án PMU18 được cơ quan điều tra phát hiện từ một vụ án khác (cá độ bóng đá)”… - ông Lượng lưu ý.
Thông tin đưa ra tại Hội nghị cấp cao “Tăng cường quản trị thúc đẩy phát triển tại Việt Nam” do Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH&ĐT), WB tổ chức ngày hôm qua 20/1 cho thấy, Việt Nam đứng thứ hai trong danh sách khách hàng có khiếu nại trong danh mục đầu tư của WB tại Việt Nam. Ngành có khiếu nại nhiều nhất là giao thông.
Chuyên gia của WB chỉ ra những rủi ro mà Việt Nam cần phải đề phòng nhất, đó là gian lận hồ sơ dự thầu, thông đồng, sử dụng đại lý, tham nhũng và mâu thuẫn lợi ích. Những hành vi gian lận và tham nhũng có thể xuất hiện dưới nhiều dạng và có thể xảy ra trong giai đoạn đấu thầu, giai đoạn thực thi hợp đồng dự án.
“Văn phòng WB tại Việt Nam từ lâu đã quan ngại số lượng đơn khiếu nại và viện dẫn liên quan đến danh mục đầu tư tại Việt Nam. Chúng tôi đã đi tiên phong trong việc giữ cho các dự án của WB không có vấn đề tham nhũng” - ông Adu Gyamfi Abunyewa, chuyên gia đấu thầu cao cấp của WB phát biểu.
ODA không phải “tiền cho không, biếu không”
Chưa có một tổng kết đánh giá về các gian lận, tham nhũng thông qua giám sát, thanh tra, kiểm toán trong quá trình thực hiện các dự án ODA, tuy nhiên, từ báo cáo kết quả hoạt động 10 năm của Thanh tra Bộ KH&ĐT - cơ quan đầu mối của Chính phủ về quản lý, sử dụng nguồn vốn ODA có thể thấy việc phát hiện gian lận, tham nhũng trong lĩnh vực này vẫn là thách thức.
Ngoài sự phức tạp về kỹ thuật và quy mô vốn lớn là những đặc điểm chung của các dự án đầu tư hạ tầng, một trong những nguyên nhân của hạn chế trong hoạt động chống gian lận, tham nhũng tại các dự án ODA được chỉ ra là hạn chế về nhận thức.
Theo Phó Tổng Thanh tra Trần Đức Lượng, trên thực tế, phần lớn ODA là tiền đi vay (có yếu tố nước ngoài) mà Việt Nam phải hoàn trả trong tương lai, Chính phủ cũng đã quy định chính sách quản lý ODA như đối với nguồn tiền từ ngân sách nhà nước (NSNN), tuy nhiên trên thực tế còn tâm lý coi tất cả các khoản ODA như viện trợ không hoàn lại, vì thế các địa phương, các bộ, ngành thường đặt mục tiêu được phê duyệt ODA là ưu tiên cao nhất mà chưa chú trọng đến yêu cầu phải sử dụng có hiệu quả nguồn vốn này.
Từ nhận thức đó dẫn tới quan điểm chỉ đạo của một số người đứng đầu địa phương hay bộ, ngành trong đấu tranh chống gian lận, tham nhũng trong lĩnh vực quản lý sử dụng ODA, đó có thể là tâm lý hữu khuynh, lo ngại rằng khi những sai phạm bị phát hiện sẽ ảnh hưởng tiêu cực tới quan hệ ngoại giao và chính sách hợp tác phát triển ở cấp quốc gia giữa Chính phủ Việt Nam và các nhà tài trợ. 
Bên cạnh đó, thông lệ các hiệp định cung cấp ODA đều quy định rằng, khi các hành vi gian lận, tham nhũng được phát hiện thì số tiền sai phạm bị thu hồi sẽ được hoàn trả cho nhà tài trợ mà không thu về NSNN. “Những nguyên nhân này có thể tác động tới tâm lý của người đứng đầu cơ quan chức năng quản lý khi chỉ đạo thực hiện các hoạt động giám sát, kiểm tra, thanh tra, kiểm toán cũng như quan điểm xử lý sai phạm tại các dự án sử dụng ODA…”- ông Lượng nhận định.
Theo đề xuất của Thanh tra Chính phủ, bên cạnh việc hoàn thiện chính sách, thể chế, tăng cường hiệu lực thực tế của các quy định pháp luật liên quan đến quản lý, sử dụng ODA, cần thay đổi nhận thức về ODA cả ở cấp bộ, ngành và các địa phương, phải thực sự thay đổi tâm lý coi ODA là “nguồn viện trợ không hoàn lại” hoặc chí ít thì “đời mình chưa phải lo trả nợ” dẫn đến tình trạng “lobby ODA” để được triển khai các dự án không thực sự cần thiết hoặc buông lỏng công tác giám sát, kiểm tra trong triển khai các dự án… 

Đọc thêm

Xây dựng chính sách cho chuyển đổi xanh

Ảnh minh họa
(PLVN) - Chuyển đổi xanh là xu thế của toàn cầu. Dự báo và nắm bắt xu thế tất yếu này, Bộ Chính trị từng có nhiều nghị quyết quan trọng. Ngay từ cách đây 10 năm là Nghị quyết số 24-NQ/TW về chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu, tăng cường quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường; cách đây 4 năm là Nghị quyết số 55-NQ/TW về định hướng Chiến lược phát triển năng lượng quốc gia của Việt Nam đến 2030, tầm nhìn đến 2045.

Thách thức nuôi trồng thủy sản trên biển

Là địa phương có nhiều thế mạnh về nuôi biển, song năm 2023, diện tích nuôi biển của Quảng Ninh mới đạt 10.200ha. (Ảnh: baoquangninh.com.vn)
(PLVN) - Với tiềm năng nuôi biển khoảng 500.000ha, Đề án phát triển nuôi trồng thủy sản (NTTS) trên biển đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 mới đưa ra mục tiêu khiêm tốn 280.000ha đến năm 2025 và 300.000ha vào năm 2030. Thế nhưng, số liệu kỳ vọng diện tích nuôi biển đến hết năm 2023 mới đạt 85.000ha…

“Điểm nghẽn” nhận thức về phát triển bền vững khu công nghiệp

Ảnh minh họa.
(PLVN) - Có tới 50% khu công nghiệp (KCN) chưa nghe đến khái niệm KCN phát triển bền vững (PTBV), chỉ có 30% có nghe hiểu về khái niệm KCN sinh thái. Theo Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), đang có “điểm nghẽn” về nhận thức, xây dựng chính sách, quản trị của các KCN liên quan đến việc PTBV.

Khởi động Sáng kiến chung Việt Nam - Nhật Bản trong kỷ nguyên mới, giai đoạn 1

Khởi động Sáng kiến chung Việt Nam - Nhật Bản trong kỷ nguyên mới, giai đoạn 1
(PLVN) - Sáng kiến chung Việt Nam - Nhật Bản trong kỷ nguyên mới, giai đoạn 1 được khởi động  trên cơ sở Tuyên bố chung về nâng cấp quan hệ Việt Nam - Nhật Bản lên “Đối tác Chiến lược toàn diện vì hòa bình và thịnh vượng tại châu Á và trên thế giới” và kết quả triển khai thực hiện 8 giai đoạn của Sáng kiến chung Việt Nam - Nhật Bản trong suốt 20 năm qua.

Tầm nhìn đường sắt tốc độ cao

Ảnh minh họa
(PLVN) - Theo Kết luận 49-KL/TW ngày 28/2/2023 của Bộ Chính trị về định hướng phát triển giao thông vận tải đường sắt Việt Nam đến 2030, tầm nhìn 2045; đặt mục tiêu đến 2025 hoàn thành phê duyệt chủ trương đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao (ĐSTĐC) Bắc - Nam và khởi công trước 2030. Các đoạn ĐSTĐC Hà Nội - Vinh và TP HCM - Nha Trang được ưu tiên khởi công trong giai đoạn 2026 - 2030; phấn đấu hoàn thành toàn tuyến ĐSTĐC Bắc - Nam trước 2045.

Công trường đường dây mạch 3 bộn bề khó khăn

Chủ tịch HĐTV EVN sát sao kiểm tra tiến độ thi công đường dây mạch 3. (Ảnh: EVN) .
(PLVN) - Chỉ còn vài ngày nữa là đến cột mốc mục tiêu đầu tiên của dự án đường dây mạch 3 đưa điện ra Bắc (hoàn thành đúc móng toàn tuyến vào ngày 30/3) nhưng khối lượng công việc vẫn còn bộn bề. Chủ đầu tư cũng như các Bộ, ngành liên quan vẫn đang dốc toàn lực thực hiện dự án này.

Hai dự án đường dây 500kV qua miền Trung nguy cơ 'trượt' tiến độ

Đoạn Quảng Trạch - Thanh Hóa do CPMB quản lý dự án mới chỉ hoàn thành được 91/663 vị trí móng.
(PLVN) - Hạn chót hoàn thành việc đúc móng cột của Dự án đường dây 500kV mạch 3 Quảng Trạch - Phố Nối ấn định là ngày 31/3/2024, nhưng đến nay tỷ lệ hoàn thành việc đúc móng tại hai cung đoạn do Ban Quản lý dự án các công trình điện miền Trung (CPMB) quản lý mới chỉ được... hơn 10%.

VIPFA và thách thức lôi kéo dự án tỷ đô công nghệ cao

Hướng tới phát triển một hệ thống KCN sinh thái, xanh và bền vững. (Ảnh: VGP).
(PLVN) - TS. Phan Hữu Thắng, tân Chủ tịch Liên chi hội Tài chính khu công nghiệp (KCN) Việt Nam (VIPFA) cho biết, mục tiêu của VIPFA là cùng cơ quan quản lý nhà nước xây dựng và hoàn thiện chính sách, sao cho vừa dễ quản lý, vừa tạo điều kiện cho DN hoạt động. “Thách thức của chúng ta là phải làm sao lôi kéo được dự án tỷ đô công nghệ cao” - Chủ tịch VIPFA nhấn mạnh.

Miền Trung sắp có cảng nước sâu đón tàu 100.000 tấn

Phối cảnh dự án Khu bến cảng Mỹ Thủy. (Ảnh: quangtri.gov.vn)
(PLVN) - Dự án Khu bến cảng Mỹ Thủy (Quảng Trị) đang được khởi động trở lại. Đây là dự án cảng nước sâu có tổng mức đầu tư hơn 14.000 tỷ đồng, sau khi hoàn thành được kỳ vọng sẽ tạo thêm sức bật cho kinh tế biển khu vực miền Trung.

VNDirect bị tấn công, HNX tạm thời ngắt kết nối giao dịch

Thông báo trên trang web của VNDirect
(PLVN) - Hệ thống Công ty cổ phần Chứng khoán VNDirect bị tấn công từ 10h sáng chủ nhật, ngày 24/3, đến sáng 25/3 vẫn chưa khắc phục được, Sở Giao dịch chứng khoán (GDCK) Hà Nội (HNX) thông báo tạm thời ngắt kết nối giao dịch với công ty chứng khoán này…